Trong buổi sáng ngày 07/7/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Thông tấn xã Việt Nam phản ánh: Với hàng loạt các biện pháp ổn định thị trường của Ngân hàng Nhà nước, các điểm nóng về lãi suất huy động và cho vay đồng Việt Nam, cũng như tỷ giá mua bán ngoại tệ trên thị trường đã bắt đầu giảm nhiệt.
Theo NHNN, sau 1 tuần thực hiện quy định mới về biên độ tỷ giá VND đối với đôla Mỹ và văn bản chấn chỉnh hoạt động mua, bán ngoại tệ của Thống đốc , diễn biến tỷ giá trên thị trường đã có những chuyển biến theo hướng tích cực, phù hợp hơn với cung cầu trên thị trường.
Ngày 2/7, tỷ giá giao dịch của các ngân hàng thương mại ở mức 16.840 – 16.848 đồng đổi 1 đôla Mỹ, tăng 1,35% so với thời điểm trước khi thực hiện quy định về biên độ +/-2%; tỷ giá trên thị trường tự do cùng ngày ở mức 17.400 – 17.550 đồng đổi một đôla Mỹ, giảm 2,25%.
Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng với quyết định tổ chức kiểm tra, rà soát mức độ phù hợp phương án kinh doanh đối với các ngân hàng thương mại có lãi suất huy động cao; lãi suất đồng Việt Nam trên thị trường sẽ có bước điều chỉnh hợp lý đối với từng loạiangan hàng thương mại, bảo đảm an toàn cho hoạt động tín dụng toàn hệ thống.
Ngân hàng Nhà nước cho biết đang theo dõi sát diễn biến lãi suất trên thị trường; tiếp tục điều hành tỷ giá theo hướng tương đối ổn định, đồng thời tích cực bán ngoại tệ cho các ngân hàng thương mại để đáp ứng nhu cầu ngoại tệ của nền kinh tế.
Ngân hàng Nhà nước khẳng định sẽ theo dõi sát tình hình thực hiện cơ chế điều hành lãi suất mới và có biện pháp xử lý mạnh đối với trường hợp vi phạm quy định làm tăng chi phí vay vốn thực tế của khách hàng; đồng thời tiếp tục đảm bảo đáp ứng đủ vốn cho các nhu cầu sản xuất, kinh doanh hợp lý, nhất là nhu cầu vốn cho xuất khẩu, sản xuất nông nghiệp, nông thôn.
Ngân hàng cũng cam kết sẽ thông tin kịp thời về các giải pháp chỉ đạo, điều hành, tình hình hoạt động ngân hàng, đặc biệt là các thông tin liên quan đến lãi suất, tỷ giá, quản lý ngoại hối.
Báo cũng phản ánh: Theo báo cáo của Văn phòng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng thời gian qua đã chuyển biến tích cực.
Năm tháng đầu năm 2008, cơ quan điều tra đã khởi tố 158 vụ với 339 bị can về tội tham nhũng, tăng 8,2% về số vụ và 10% về số bị can so với cùng kỳ năm trước.
Báo cáo trên được đưa ra tại hội nghị của Văn phòng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng với Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhằm đánh giá kết quả của công tác phối hợp giữa hai bên trong 6 tháng đầu năm 2008 và xây dựng phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới. Trên cơ sở đánh giá kết quả và tồn tại của 6 tháng đầu năm, hội nghị đã thống nhất một số nhiệm vụ trọng tâm trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng 6 tháng cuối năm.
2. Báo Vietnamnetphản ánh: Tiến độ thi công đường dẫn cầu Cần Thơ đang tiến triển rất chậm. Tổng tiến độ thi công thực tế đến nay của gói thầu số 1 mới đạt được khỏang 48% khối lượng. Trong khi đó, hợp đồng xây dựng sẽ kết thúc vào ngày 25/8.
Dư luận đang đặt vấn đề liệu thời hạn hợp đồng sắp hết, công trình này có bị ép tiến độ hay không, chất lượng công trình sẽ như thế nào, thời gian kết thúc khi nào… Đến nay chưa có bất kỳ một văn bản nào cho phép hai gói thầu này kéo dài tiến độ thi công.
Còn tại khu vực xảy ra thảm họa sập cầu, hiện tại các trụ P14, P15 đã được dỡ bỏ, khu vực này hiện chỉ còn một khỏang đất trống, được san cát bằng phẳng. Tuy nhiên chẳng thấy dấu hiệu nào của sự thi công trở lại. Các công nhân thì làm việc rãi rác, không tập trung và tỏ ra uể ỏai. Nhiều công nhân nằm ngủ tại công trường, bên dưới các thanh giằng trong thời gian phải thi công trong ngày.
Theo một số nguồn tin thì việc khởi công trở lại vẫn chưa được ấn định ngày, cũng như chưa có xác nhận chính thức nào từ cơ quan chức năng về việc bao giờ sẽ hòan thành công trình này để đưa vào sử dụng. Trước đây, mọi thông tin đều cho rằng vị trí xảy ra thảm họa là khu vực nhịp dẫn và dẫn tới sự ngộ nhận là sập nhịp dẫn chứ không phải sập cầu. Tuy nhiên, trong báo cáo kết luận mới đây của Ủy ban Nhà nước điều tra sự cố sập 2 nhịp dẫn cầu Cần Thơ có đọan ghi rất rõ rằng: “Sự cố xảy ra trong quá trình đang thi công bê tông dầm hộp tại hai nhịp neo của cầu chính từ trụ P13 đến trụ P15 phía bờ Vĩnh Long, mỗi nhịp dài 40m”.
3. Báo Người lao động phản ánh: Mùa lũ đang cận kề, hàng ngàn hộ dân sống tại các khu vực sạt lở ở các tỉnh, thành đồng bằng sông Cửu Long như đang ngồi trên lửa vì nhà cửa của họ có nguy cơ đổ ập xuống sông bất cứ lúc nào. Trong khi đó, chính quyền các địa phương bất lực vì thiếu tiền di dời. Cảnh báo trên vừa được Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam và một số tỉnh ĐBSCL đưa ra.
Theo thống kê sơ bộ, ĐBSCL hiện có trên hàng chục ngàn hộ dân sống trong vùng có nguy cơ sạt lở, chủ yếu tập trung ở một số tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, Đồng Tháp, Cần Thơ, An Giang..., trong đó có khoảng 6.000 hộ phải di dời gấp. Trong khi mùa lũ đã gần kề, các địa phương ở khu vực này vẫn chưa tìm được biện pháp hữu hiệu nào để hạn chế thấp nhất mức độ thiệt hại do sạt lở.
Khó khăn lớn nhất mà địa phương nào cũng gặp phải chính là nguồn quỹ đất cộng với kinh phí di dời, bồi hoàn giải tỏa để đưa người dân vào các khu dân cư, tái định cư. Giải pháp trước mắt mà các địa phương đưa ra đối với người dân trong vùng sạt lở chỉ là cảnh báo và nhắc nhở. Một lãnh đạo UBND thị trấn Năm Căn (Cà Mau) cho rằng trước tình hình đó, giải pháp duy nhất là làm bờ kè ngay cạnh khu vực sạt lở. Nhưng để làm được bờ kè phải có kinh phí ít nhất là 50 tỉ đồng. Còn tại bờ kè Phong Điền, nếu muốn di dời toàn bộ gần 100 hộ dân khỏi nơi nguy hiểm thì phải cần khoảng 100 tỉ đồng. Đào đâu ra tiền?
4. Báo Hà Nội mới phản ánh: ngày 6/7, trước sự chứng kiến của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, tập đoàn Formosa (Đài Loan) đã chính thức khởi công dự án khu liên hiệp sản xuất thép và cảng Sơn Dương tại khu kinh tế Vũng Áng. Đây là dự án FDI lớn nhất Việt Nam với tổng mức đầu tư 7,9 tỷ USD.
Dự án khu Liên hiệp sản xuất thép và cảng Sơn Dương được đánh giá là “siêu dự án” do tập đoàn Formosa làm chủ đầu tư. Tập đoàn Formosa chiếm tới 95% số vốn, 5% còn lại do Công ty Sunsco hoạt động tại Cayman Island B.W.I đóng góp.
Dự án gồm hai hạng mục chính là xây dựng nhà máy liên hiệp gang thép công suất 7,5 triệu tấn/năm với tổng số vốn đầu tư 7,2 tỷ USD và xây dựng cảng biển nước sâu Sơn Dương công suất bốc dỡ 30 triệu tấn /năm với tổng mức đầu tư là 0,7 tỷ USD. Đặc biệt tại hạng mục xây dựng cảng Sơn Dương, nhà đầu tư đã đồng ý làm một kè chắn sóng dài 4,2 km, điều mà từ trước đến nay không một nhà đầu tư nào đồng ý vì sự phức tạp tốn kém và không trực tiếp mang lại lợi nhuận.
Cả hai hạng mục được đầu tư đồng thời và dự kiến sau 36 tháng sẽ bắt đầu cho ra đời mẻ thép đầu tiên. Sản phẩm của nhà máy gồm phôi thép, thép cuộn cán nóng, thép tấm… Trước mắt nhà máy sẽ sử dụng nguồn nguyên liệu nhập khẩu từ các nhà khai thác quặng trên thế giới, về lâu dài có thể sử dụng một tỷ lệ hợp lý nguồn quặng từ mỏ sắt Thạch Khê.
5. Báo Thanh niên phản ánh: Chiều 6.7, ông Nguyễn Như Chính - Phó giám đốc Sở Y tế Quảng Nam cho biết: liên quan đến vụ phát hiện lô thuốc kháng sinh Sulbacin 1,5g hết hạn sử dụng nhưng vẫn được đưa vào bệnh viện sử dụng, Thanh tra sở hiện vẫn đang tiếp tục truy tìm nguồn gốc lô hàng. Đặc biệt, sau khi phát hiện 123 lọ Sulbacin 1,5g hết hạn sử dụng hôm 13.6 tại Bệnh viện đa khoa Quảng Nam, ông Nguyễn Như Chính nhận định nhiều khả năng vẫn còn đến 9/10 số thuốc hết hạn đã được lưu hành thông qua nhiều con đường, nhiều địa bàn khác nhau.
Theo Công ty dược và vật tư y tế Quảng Nam, họ nhập lô hàng Sulbacin 1,5g từ Công ty CP dược phẩm Vĩnh Phúc ngày 14.2.2007 gồm 5 thùng, 1.500 lọ. Sau đó, công ty xuất 397 lọ cho Bệnh viện đa khoa Quảng Nam; còn lại xuất cho chi nhánh của mình tại Đà Nẵng, đã tiêu thụ hết nhưng không hề thấy có phản ứng. Tuy nhiên, Bệnh viện đa khoa Quảng Nam lại bất ngờ phát hiện 123 lọ Sulbacin 1,5g quá hạn sử dụng và hoàn trả toàn bộ 397 lọ cho công ty, rất may là chưa dùng cho bệnh nhân nào.
Dự kiến, Thanh tra Sở Y tế Quảng Nam cần đến 10 ngày nữa để xác minh số thuốc còn lại đã phân bổ đi đâu, có còn lưu hành ở Quảng Nam... dựa trên những phiếu xuất kho, thậm chí phải ra đến Vĩnh Phúc để tìm hiểu. Đến nay Công ty dược và vật tư y tế Quảng Nam vẫn lên tiếng bác bỏ, tuy nhiên hôm qua ông Nguyễn Như Chính khẳng định lô thuốc kháng sinh quá hạn sử dụng là của công ty này! Trước đó, Bộ Y tế, UBND tỉnh Quảng Nam cũng đã chỉ đạo Sở Y tế sớm xác minh làm rõ, trong khi đó công an kinh tế cũng đã vào cuộc điều tra.
6. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Theo số liệu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đến cuối tháng 6-2008, đã có 33 vụ kiện các doanh nghiệp Việt Nam (DNVN), trong đó có tới 28 vụ là kiện vì bán phá giá vào thị trường nước ngoài, số còn lại là kiện tự vệ. Đó là chưa kể một số vụ còn đang trong giai đoạn thu thập chứng cứ như mặt hàng lò xo tại thị trường Mỹ,… So với các nước như Ấn Độ và Trung Quốc, con số này không nhiều. Song nếu tính theo thời gian và riêng tại VN thì những con số này không thể xem thường.
Đến hết quý 1-2006, chúng ta mới chỉ đối phó với 24 vụ kiện, nhưng chỉ trong năm 2007- năm đầu tiên chúng ta gia nhập WTO và 2 quý đầu của năm 2008 đã có thêm tới 9 vụ kiện diễn ra thì quả là việc ra biển lớn, ắt sẽ gặp nhiều sóng to! Có thể điểm qua các mặt hàng của VN đã bị kiện như cá tra, cá basa, tôm, giày mũ da, xe đạp, bóng đèn… Theo dự báo của các chuyên gia, số vụ kiện sẽ còn tiếp tục tăng nhanh trong thời gian tới.
Hậu quả để lại từ một số vụ kiện, đặc biệt là những vụ kiện liên quan đến những mặt hàng thâm dụng lao động cao như cá tra, cá basa (năm 2002) và bị kiện tôm (năm 2003), mới đây nhất là Ủy ban châu Âu (EC) kiện DNVN bán phá giá mặt hàng giày mũ da là rất nghiêm trọng, làm ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và khả năng cạnh tranh của từng ngành có sản phẩm bị kiện. Đối với các DN liên quan thì phải mất một thời gian mới có thể hồi phục được. Còn với những công nhân lao động sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp tới thu nhập, đời sống và nhiều khả năng bị thất nghiệp… Thực tế, tại một số nước, có những DN đã bị phá sản khi đối mặt với các vụ kiện bán phá giá.
Điều đáng lưu ý, mặc dù số vụ kiện không ngừng tăng cao nhưng có khá nhiều DN vẫn chưa quan tâm tới các vụ kiện cũng như việc theo kiện. Theo TS Nguyễn Thu Trang, Ban Pháp chế VCCI, đã có những trường hợp DN bị kiện bán phá giá và đã bị áp bán thuế chống bán phá giá nhưng đến 2 tháng sau mới liên hệ với các cơ quan chức năng xin tư vấn, hỗ trợ. Gần đây nhất, một số DN trong ngành da giày bị kiện tại thị trường EU nhưng họ vẫn chưa có khái niệm về bán phá giá.
Bài học từ vụ kiện cá tra, cá basa và tôm tại thị trường Mỹ trong những năm qua cho thấy, các hiệp hội ngành hàng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đối phó và hỗ trợ các DN bị kiện. Theo đó, mức thuế áp bán phá giá đối với các DN cao hoặc thấp cũng chính là do sự năng động của các hiệp hội. Trên thực tế, tại VN số hiệp hội thực sự có năng lực, chuyên môn như Hiệp hội Thủy sản VN (VASEP) chỉ đếm trên đầu ngón tay. Theo điều tra mới nhất của VCCI, trong số 64 hiệp hội sản xuất, có tới 75% không có đủ năng lực tài chính nói chung chứ chưa nói tới khả năng tài chính để theo đuổi các vụ kiện; 52% thiếu nhân lực có trình độ, đặc biệt là những kiến thức liên quan đến chống bán phá giá và trợ cấp… Thực trạng này rất đáng lo ngại.
Báo cũng cho biết: Bộ Công thương cho biết, thực hiện chủ trương cắt giảm đầu tư công để kiềm chế lạm phát, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty, công ty thuộc Bộ đã tạm dừng, giãn tiến độ, đình hoãn 622 dự án. Trong đó tạm dừng triển khai 66 dự án, giãn tiến độ thực hiện 98 dự án và 458 dự án đình hoãn với tổng lượng vốn điều chuyển khoảng 7.279 tỷ đồng.
Lớn nhất là Tập đoàn Dầu khí Việt Nam với 40 dự án đình hoãn, 60 dự án giãn tiến độ, 13 dự án tạm dừng với lượng vốn điều chuyển khoảng 3.013 tỷ đồng và 180 triệu USD; Tổng Công ty Hóa chất Việt Nam có 2 dự án giãn tiến độ với lượng vốn điều chuyển 1.182 tỷ đồng; Tập đoàn Điện lực Việt Nam đình hoãn 370 hạng mục công trình với lượng vốn điều chuyển 1.235 tỷ đồng...
Nhìn chung, tổng vốn thực hiện của các tập đoàn, tổng công ty... thuộc Bộ Công thương trong 6 tháng qua ước đạt gần 60.000 tỷ đồng, giảm 7,2% so với cùng kỳ năm 2007.
7. Báo Lao động phản ánh: Theo dự kiến của Bộ GDĐT, thượng tuần tháng 6 đề án "Đổi mới thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh vào ĐH-CĐ-TC" được trình Chính phủ và sẽ được triển khai vào năm học 2008-2009. Tuy nhiên, khi đề án được tổ chức lấy ý kiến rộng rãi thì sự phản biện xã hội lại không thuận chiều với những phân tích trên cơ sở thực tiễn. Lắng nghe ý kiến phản biện, Bộ GDĐT đã quyết định hoãn thời điểm thực hiện đề án.
Dự thảo đề án "Đổi mới thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH-CĐ-TC" đã được Bộ GDĐT chỉnh sửa 20 lần. Quan điểm của BST khi trình chỉ giữ kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia: "Có thi thì mới có học, nếu không thi quốc gia thì không nhất quán chuẩn quốc gia, nếu bỏ thi tốt nghiệp THPT thì dẫn đến hậu quả người học chỉ tập trung vào các môn thi ĐH, dẫn đến sự thiếu kiến thức".
Hiện tượng tiêu cực trong kỳ thi tốt nghiệp THPT là sự lo ngại đầu tiên không đảm bảo tính công bằng, không đảm bảo mục tiêu như đề án đã đề cập, nếu lấy kết quả thi tốt nghiệp để xét tuyển vào ĐH-CĐ, dẫn đến tình trạng "sinh viên ngồi nhầm giảng đường" và đã không được sự đồng thuận của xã hội với những ý kiến phản biện dưới nhiều góc độ.
Việc BST - Cục Khảo thí và kiểm định chất lượng - chỉ trình trong đề án có một phương án "Tổ chức kỳ thi THPT quốc gia" đã đặt Bộ GDĐT vào tình thế "tiến thoái lưỡng nan". Thời gian qua, lãnh đạo Bộ GDĐT đã quả quyết sẽ thực hiện thi tốt nghiệp THPT quốc gia và chỉ xét tuyển ĐH-CĐ ngay trong năm học tới - 2009, nay dư luận lên tiếng bày tỏ quan điểm không đồng tình khi chỉ giữ kỳ thi tốt nghiệp THPT, bỏ thi ĐH thì bộ đành phải hoãn thời gian thực hiện vì chưa... chín muồi.
Ủng hộ chủ trương "2 trong 1", nhưng BST cũng cần phân tích trên cơ sở thực tế, vì sao các ý kiến của các nhà khoa học, quản lý ngành giáo dục, các giáo sư, nhà giáo và HS là đối tượng chịu điều chỉnh lại thiên về quan điểm "xét công nhận tốt nghiệp" giao quyền cho sở giáo dục địa phương và vẫn giữ kỳ thi ĐH-CĐ. Đến một giai đoạn khi nền giáo dục phát triển, trình độ dân trí cao, phổ cập giáo dục trung học thì việc "mở đầu vào, thắt đầu ra" bậc ĐH mới là vấn đề quan trọng, mới thực sự đảm bảo chất lượng đào tạo. Cho đến nay, chưa có đánh giá khoa học về chất lượng đào tạo bậc ĐH, trong khi ngành giáo dục lại siết "đầu vào" quá chặt, buông lỏng "đầu ra".
Báo cũng cho biết: Thành phố Hà Nội là một trong những địa phương đầu tiên của cả nước đã xây dựng và thực hiện chương trình phát triển nhà ở để giải quyết vấn đề nhà ở cho các đối tượng dân cư trên địa bàn. Tuy nhiên, kết quả mới dừng ở mức độ các mô hình thí điểm, Hà Nội vẫn còn thiếu nhà ở nghiêm trọng, nhất là đối với người nghèo, người thu nhập thấp, công chức, viên chức.
Theo số liệu điều tra sơ bộ nhà ở của cán bộ, công chức, viên chức thì hiện vẫn còn hàng ngàn hộ phải sống trong điều kiện chỗ ở không đảm bảo tiêu chuẩn tối thiểu. Trên địa bàn có khoảng 30% số CBCNV Nhà nước được phân phối nhà ở, trong đó, tỷ lệ hộ các gia đình trẻ chưa có nhà ở (phải ở ghép hộ, ở tạm) chiếm tỷ lệ lớn, có 4% thuê nhà ở tạm, nhà cấp 4 của tư nhân để ở, có trên 30% số hộ gia đình có nhu cầu được cải thiện chỗ ở. Hầu hết tại các khu công nghiệp đều thiếu nhà ở cho công nhân vì số lượng lao động tăng nhanh nhưng trong quy hoạch phát triển các khu công nghiệp chưa tính tới yêu cầu về chỗ ở cho công nhân.
Ông Đỗ Xuân Anh - Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, trước nhu cầu bức thiết hiện nay, trong khi vấn đề thuê, thuê mua nhà ở trong cơ chế thị trường hiện chưa có tiền lệ, Hà Nội cần thiết phải thực hiện thí điểm rút kinh nghiệm trước khi triển khai xây dựng đại trà mô hình nhà ở xã hội (NOXH) này.
Trước mắt, Sở xây dựng đề nghị thành phố cho tập trung xây dựng thí điểm 3 loại hình NOXH, gồm: NOXH dạng căn hộ cho các hộ gia đình thuê; NOXH dạng căn hộ cho các hộ gia đình thuê mua; NOXH cho công nhân lao động tại khu công nghiệp thuê. Tổng kinh phí đầu tư xây dựng các dự án thí điểm này ước khoảng 503 tỷ đồng, quy mô khoảng 900 căn hộ cho hộ gia đình thuê và thuê mua; 864 căn hộ cho công nhân thuê. Dự kiến, sẽ khởi công vào quý I/2009, hoàn thành vào quý IV/2009. Vị trí khu đất xây dựng thí điểm quỹ NOXH có thể được lựa chọn tại quỹ đất 20% khu đô thị mới Việt Hưng (quận Long Biên).
Báo cũng cho biết: Tin từ Hội đồng Nhân dân TPHN, kỳ họp đầu tiên của HĐND Hà Nội mới sẽ diễn ra vào khoảng cuối tháng 7, để bầu ra lãnh đạo HĐND, các ban của HĐND, đồng thời bầu lãnh đạo UBND TP.Hà Nội mới.
Dự kiến, ngày 19 - 20.7, HĐND TPHN và HĐND tỉnh Hà Tây sẽ họp song song để thực hiện quyết toán ngân sách năm 2007. Sau đó, HĐND của Hà Nội hợp nhấtsẽ có số đại biểu gấp đôi số lượng của HĐND TP.Hà Nội hiện nay - gồm khoảng 166 đại biểu, từ TP.Hà Nội, tỉnh Hà Tây và 2 đại biểu HĐND huyện Mê Linh (Vĩnh Phúc).
8. Báo Nhân dân phản ánh: Theo khảo sát của chính quyền các phường khu vực nằm ngoài đê sông Hồng gồm:Chương Dương, Phúc Tân (quận Hoàn Kiếm) Phúc Xá (quận Ba Đình) và Bạch Đằng (quận Hai Bà Trưng), thực hiện quyết định 02 và 20 của UBND TP Hà Nội về lập lại trật tự đô thị, trong đó có cấm bán hàng rong trên 62 tuyến phố và 48 điểm di tích, đến nay, khoảng 40% người lao động tỉnh ngoài bán hàng rong đã nghỉ bán hàng.
Khu vực bốn phường nêu trên là nơi có số người lao động tỉnh ngoài, sinh sống bằng nghề bán hàng rong tập trung đông nhất trên địa bàn Hà Nội. Riêng phường Chương Dương có tới 127 nhà trọ với khoảng hơn 1.000 khách.
Từ ngày 1-7, thời điểm quyết định 02 và 20 có hiệu lực, chính quyền các phường tập trung tuyên truyền phổ biến quyết định của thành phố, giải thích những vướng mắc của bà con, vận động họ chuyển đổi nghề mưu sinh.
UBND phường Chương Dương lập ba chốt tự quản tại cửa khẩu Chương Dương, Hàm Tử Quan và Bác Cổ để phát các tờ rơi cho bà con khi họ đưa hàng đi bán. Nhìn chung, tại thời điểm này, hầu hết bà con đang tạm nghỉ bán hàng để nghe ngóng tình hình.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Khánh Hòa: Vì hoa hậu nên... hoãn thi hành án". Bài báo phản ánh: UBND TP Nha Trang không cho cưỡng chế giao đất để “bảo đảm an ninh trật tự cho cuộc thi hoa hậu hoàn vũ”. Chuyện nghe như đùa nhưng vừa mới xảy ra tại TP Nha Trang (Khánh Hòa).
Ngày 25-6, ông Trần Văn Võ Thịnh - Chánh văn phòng UBND TP Nha Trang đã thừa lệnh chủ tịch UBND TP Nha Trang ký công văn chỉ đạo Thi hành án dân sự TP Nha Trang dừng ngay việc cưỡng chế giao đất với lý do “để bảo đảm an ninh trật tự cho cuộc thi hoa hậu hoàn vũ”. Đáng lưu ý là việc cưỡng chế này không liên quan gì đến cuộc thi hoa hậu.
Năm 2001, ông Q. môi giới cho bà P. mua một lô đất rừng của vợ chồng ông N. với giá 180 triệu đồng. Tuy hứa hẹn sẽ sang tên giúp cho bà P. với thù lao 17 triệu đồng nhưng ông Q. không thực hiện. Tháng 7-2005, ông Q. yêu cầu bà P. ký tên vào các mẫu đơn, nếu không thì bà sẽ bị nhà nước thu hồi đất và đền bù thấp... Dù không biết thực hư ra sao nhưng bà P. vẫn ký khống vào các đơn. Sau này bà P. mới biết đó là hợp đồng chuyển nhượng đất với bên mua là ông Q. và bên bán là chính bà.
Ngày 25-9-2007, TAND TP Nha Trang đã xử hủy hợp đồng chuyển nhượng đất trên giữa bà P. với ông Q. vì có sự lừa dối, không rõ ràng, đồng thời buộc ông Q. phải trả lại lô đất rừng mà bà P. đã được cấp “giấy đỏ”. Phía bà P. phải thanh toán cho ông Q. 180 triệu đồng và cho một công ty liên quan hơn chín triệu đồng. Nội dung xét xử này được TAND tỉnh Khánh Hòa giữ nguyên tại phiên phúc thẩm ngày 12-3-2008.
Do ông Q. không chịu tự nguyện thi hành án nên ngày 17-6, Thi hành án dân sự TP Nha Trang đã ra quyết định cưỡng chế ông Q. giao đất với hạn định là sáng 27-6. Tuy nhiên, vào ngày 25-6, từ công văn can thiệp nêu trên của chánh văn phòng UBND TP Nha Trang, Thi hành án dân sự TP Nha Trang đã ra thông báo dừng việc thi hành án trong thời gian hai tháng.
Theo khoản 2 Điều 26 Pháp lệnh Thi hành án dân sự, chỉ những người có thẩm quyền kháng nghị bản án, quyết định của tòa án mới có quyền yêu cầu hoãn thi hành án một lần để xem xét việc kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm. Xem ra yêu cầu dừng việc cưỡng chế giao đất đã nêu của UBND TP Nha Trang là hoàn toàn sai pháp luật vì trái thẩm quyền và thiếu căn cứ pháp lý.
Báo cũng phản ánh: Đoàn luật sư tỉnh Bến Tre vừa triển khai chỉ đạo của Sở Tư pháp tỉnh về việc giám định lại sức khỏe cho các luật sư của đoàn.
Các luật sư sinh từ năm 1950 trở về trước (từ 58 tuổi trở lên) phải đi giám định lại sức khỏe. Nếu luật sư nào không còn đủ sức khỏe theo tiêu chuẩn luật định, ban chủ nhiệm đoàn đề nghị Bộ trưởng Tư pháp xem xét thu hồi chứng chỉ hành nghề. Nhiều luật sư cho rằng chỉ đạo trên không có cơ sở vì không có quy định buộc luật sư phải chấm dứt hành nghề nếu sức khỏe yếu.
Báo có bài "Mua bán xe máy: Không thể ông mở, bà trói". Bài báo phản ánh: Mặc dù Chính phủ không đòi hỏi nhưng Bộ Tài chính lại buộc người dân phải đi công chứng giấy mua bán xe.
Như đã nêu ở các số báo trước, UBND TP.HCM đã yêu cầu Công an TP chấm dứt việc yêu cầu người dân phải đến UBND phường chứng thực giấy mua bán xe máy. Trường hợp muốn đi công chứng giấy này cho chắc ăn, người dân phải đến UBND quận hoặc các phòng công chứng cho đúng thẩm quyền.
Báo cáo với UBND TP, Công an TP.HCM có văn bản nêu rõ: Ngành công an không có văn bản nào bắt buộc người bán, tặng, cho xe môtô, gắn máy phải công chứng hoặc chứng thực giấy mua bán xe. Các biểu mẫu về việc đăng ký xe kèm theo Thông tư 01 năm 2007 của Bộ Công an cũng không dành chỗ cho việc chứng thực của chính quyền địa phương. Để xóa bỏ thông lệ không hay lâu nay, Công an TP đã chỉ đạo công an quận, huyện “kể từ nay không được đòi người dân phải đi chứng giấy bán xe”.
Cứ tưởng thủ tục mua bán xe giờ đơn giản hơn nhưng không phải vậy. Ngày 13-6, Cục Thuế TP đã có công văn yêu cầu các chi cục thuế quận, huyện tiếp tục căn cứ vào Thông tư 95 năm 2005 của Bộ Tài chính để yêu cầu người dân nộp “các giấy tờ chuyển giao tài sản có xác nhận của công chứng nhà nước hoặc cơ quan có thẩm quyền”. Như vậy, nếu không có giấy mua bán xe được công chứng, người dân không được nộp trước bạ, sang tên xe. Trao đổi với phóng viên, ông Trần Đình Cử, Cục phó Cục Thuế TP.HCM, cho biết: “Do Thông tư 95 đang có hiệu lực nên Cục Thuế không thể làm khác hơn. Cục Thuế sẽ có văn bản đề nghị UBND TP.HCM và Tổng cục Thuế xem xét, hướng dẫn việc này theo hướng giản lược thủ tục”.
Những tréo ngoe trên xuất phát từ chỗ các bộ ban hành thông tư không nhất quán với nghị định, rồi giữa các thông tư cũng bị “chỏi” nhau. Nghị định 75 ngày 8-12-2000 của Chính phủ (về công chứng, chứng thực) và Thông tư 03 năm 2001 của Bộ Tư pháp không bắt buộc hợp đồng hay giấy bán, tặng, cho xe gắn máy phải được công chứng, chứng thực. Song khi hướng dẫn việc đóng lệ phí trước bạ, Thông tư 95 năm 2005 của Bộ Tài chính đã yêu cầu người đóng trước bạ xe gắn máy phải nộp giấy tờ chuyển giao xe được công chứng, chứng thực. Sau đó, Thông tư 01 năm 2007 của Bộ Công an thì cho rằng hợp đồng, giấy bán, cho, tặng xe phải được thực hiện theo quy định của pháp luật. Nhưng thế nào là “theo quy định của pháp luật” (tức giấy bán xe có cần công chứng, chứng thực hay không) thì bộ này chẳng nêu. Do mỗi bộ hướng dẫn khác nhau nên các cơ quan cấp dưới cũng thực hiện khác nhau.
Lấy Nghị định 75 làm gốc, chúng tôi cũng cho rằng các cơ quan công an, thuế không nên buộc người dân phải đi chứng giấy mua bán xe máy. Do Thông tư 95 gây ra mắc mứu nên tự Bộ Tài chính có thể xem xét, chỉnh sửa thông tư này; hoặc bộ này sẽ chủ động họp bàn với hai bộ Công an và Tư pháp thống nhất hướng xử lý.
Báo cũng cho biết: Thủ tướng vừa yêu cầu Bộ Tư pháp chỉ đạo các cơ quan thi hành án dân sự dừng chuyển giao việc thi hành án có giá trị dưới 500.000 đồng cho UBND xã.
Những vụ việc mà UBND cấp xã đôn đốc thi hành không hiệu quả thì cơ quan thi hành án cấp huyện phải rút hồ sơ để trực tiếp đôn đốc thi hành. Bộ Tư pháp chủ trì thí điểm phối hợp với các trại giam trực tiếp đôn đốc những người đang chấp hành hình phạt thực hiện thi hành án. Mục tiêu đến cuối năm, số vụ việc thi hành án tồn đọng phải giảm ít nhất 10%-15% so với năm trước.
Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tư pháp hoàn thành việc xây dựng đề án thừa phát lại để báo cáo với ban chỉ đạo cải cách hành chính trung ương trong quý III để xem xét thông qua.
2. Báo An ninh thủ đô có bài "Khắc nghiệt của nghề". Bài báo phản ánh: Không thể phủ nhận vai trò của luật sư trong thời gian qua vì cùng với sự phát triển của xã hội, luật sư đã có những đóng góp nhất định trong việc bảo vệ pháp luật, bảo vệ lẽ phải, sự công bằng.
Một số vụ án đã được mổ xẻ kỹ càng, phát hiện những sai phạm nghiêm trọng trong quá trình tố tụng dẫn đến sai lệch bản chất vụ án, một phần không nhỏ nhờ vào tài năng của luật sư. Thế nhưng, khi được tham gia nhiều phiên tòa, chúng tôi cũng nhận thấy nhiều điều bất ổn từ phía luật sư. Đó là khả năng phân tích, tổng hợp vấn đề cùng khả năng suy luận và hùng biện trước tòa.
Nói tóm lại, đó là những kỹ năng tranh tụng mà không phải luật sư nào cũng có. Rất nhiều phiên tòa đã diễn ra trong sự tẻ nhạt bởi trong phần tranh luận, luật sư đứng lên và đọc bản luận cứ chuẩn bị trước một cách sơ sài.
Ngoài ra còn phải kể đến một số luật sư nói ngọng, nói lắp hoặc nói bằng tiếng địa phương rất nặng khiến người nghe không hiểu luật sư đang nói gì và nói cho ai nghe. Cũng coi như luật sư đã hoàn thành nhiệm vụ của mình, nhưng chẳng lẽ chỉ có vậy thôi? Nếu vậy thì đơn giản quá.
Một vụ án bao giờ cũng đặt ra rất nhiều vấn đề và không chỉ những người bảo vệ pháp luật mà ngay cả luật sư cũng có trách nhiệm “gạn đục khơi trong” cho những người lầm lạc hay những người luật sư có trách nhiệm bảo vệ.
Điều cuối cùng chúng tôi muốn nói là đạo đức luật sư. Tất nhiên, luật sư có trách nhiệm bảo vệ tối đa quyền lợi thân chủ, vì họ bỏ một số tiền không nhỏ để thuê luật sư làm việc đó. Song, việc bảo vệ phải dựa trên những cơ sở pháp luật chứ không phải ra tòa để “lấy lòng” thân chủ bằng cách nói họ vô can hoặc đưa ra những suy diễn thiếu logic, bảo vệ những quyền lợi mà thân chủ không được phép hưởng.
Tóm lại, luật sư cũng là một nghề, cần phải học rất nhiều. Muốn trưởng thành thì chỉ có một cách duy nhất là học hỏi, tích lũy kinh nghiệm và biết đứng dậy sau những lần thất bại. Bởi, một khi đã xác định là nghề thì phải chấp nhận quy luật khắc nghiệt của nghề: Sẽ đào thải những ai không đủ phẩm chất và năng lực đứng trong hàng ngũ luật sư.
3. Trang web Đài truyền hình VTC có bài "Luật sư tập sự, muốn có danh tiếng, phải dẫm chông gai". Bài báo phản ánh: Hiện nay cả nước có hơn 4000 luật sư và 2000 luật sư tập sự. Mặc dù trong 7 năm qua, số lượng luật sư ở nước ta tăng 200% nhưng vẫn không đáp ứng được nhu cầu. Mới chỉ có 20% án hình sự có luật sư tham gia. Bình quân ở nước ta cứ 21.000 dân mới có một luật sư (trong khi ở Mỹ là 250 dân/1 luật sư, Nhật 1500dân/luật sư và Singapore là 1000 dân/1 luật sư).
Rất nhiều người học luật mơ ước trở thành luật sư nhưng không phải ai muốn cũng có thể theo được nghề này. Ngoài những điều kiện về bằng cấp, nghề luật sư còn đòi hỏi khắt khe rất nhiều kỹ năng khác. Trong khi đó, hơn 2000 luật sư đang tập sự là những cử nhân trẻ mới bỡ ngõ vào nghề. Họ loay hoay và gặp rất nhiều trở ngại trên con đường đến với cái nghề được coi là danh tiếng này.
Hầu hết các VPLS hay công ty luật hiện nay không trả lương cho người xin vào học việc. Thậm chí ở một số VPLS… người học việc còn phải trả một khoản phí cho VPLS nơi mình học việc trong thời gian học 18 tháng.
Lê Nga, một luật sư trẻ đầy triển vọng đang làm việc tại một hãng luật uy tín ở Hà Nội nhớ lại “quá khứ” của mình một cách chua chát: Đến bây giờ tôi cũng không hiểu vì sao tôi có thể trải qua được chừng ấy năm khó khăn đến thế. Ra trường, loay hoay tập sự ở Hà Nội một năm, rồi về Thanh Hóa tập sự tiếp hai năm nữa tôi mới rút ra một điều rằng, tập sự 2 năm hay 10 năm cũng chỉ thế thôi, không khá hơn được. Bởi luật sư hướng dẫn còn phải lo việc của người ta, không có thời gian để cầm tay chỉ việc cho mình. "Không lương, không có việc để mà thực hành, mình đi làm mà giống như đi “ăn xin” thì làm sao tiến bộ được", Nga lý giải.
Lý giải về tình trạng trên, luật sư Nguyễn Huy Được, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Hà Nội cho rằng, cũng có trường hợp người tập sự rất chăm chỉ và cầu thị, nhưng luật sư hướng dẫn bận “trăm công ngàn việc, đầu tắt mặt tối” thì cũng không thể có thời gian để hướng dẫn tập sự tốt được. Trải qua những ngày “nằm gai nếm mật”, luật sư Lê Nga đưa ra lời khuyên “xương máu”: “Khôn ngoan hơn cả là đừng nộp đơn xin tập sự ở một VPLS nào cả, hãy nộp đơn xin việc ở những công ty luật có trả lương. Lương thấp hay cao không quan trọng bằng việc khi người ta phải trả tiền cho mình thì người ta mới biết xót và tìm cách để giao việc cho mình làm. Chỉ có thông qua làm việc thì mới học nghề được”.
Luật sư Thu Hòa thì đưa ra một “chiêu” rất đáng học hỏi: “Phải bắt đầu từ những việc nhỏ nhất. Thông thường, những người mới vào nghề phù hợp với việc chạy thủ tục như thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp, thủ tục ký kết hợp đồng… Quá trình làm thủ tục sẽ khiến cho luật sư tìm hiểu kỹ luật nội dung và trở nên thạo việc”. Đối với luật sư trẻ muốn theo lĩnh vực tranh tụng thì ban đầu có thể chọn những vụ án có luật sư chỉ định, trợ giúp pháp lý để tham gia sẽ vừa sức và đỡ “choáng” hơn.
Còn theo kinh nghiệm của luật sư Quốc Thanh (Đoàn Luật sư Hà Nội), thì người bắt đầu học nghề luật sư nên chọn những VPLS có quy mô vừa phải để tập sự vì ở đó có rất nhiều những việc lặt vặt mà những VPLS danh tiếng “không thèm làm”. Được giao nhiều việc chính là cách tốt nhất để rèn nghề này. Điều quan trọng hơn cả, là người muốn trở thành luật sư, ngoài quyết tâm và nghị lực, phải là người nhanh nhạy, kiên trì và ham học hỏi để tự nâng cao trình độ của mình.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 07/7/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ