Trong buổi sáng ngày 03/7/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử Đài tiếng nói Việt Nam phản ánh: Phát biểu tại cuộc họp thông báo về sự kiện này diễn ra sáng 2/7, Phó Vụ trưởng Vụ Các Tổ chức quốc tế, Bộ Ngoại giao Phạm Vinh Quang cho biết, Việt Nam đã sẵn sàng cho vai trò điều hành mọi công việc trong khuôn khổ chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của nước Chủ tịch HĐBA LHQ.
Cũng theo ông Phạm Vinh Quang, đến nay Việt Nam đã xây dựng xong chương trình làm việc tháng và chương trình nghị sự các cuộc họp của HĐBA. Đây là công việc khá phức tạp vì phải xử lý những yêu cầu khác nhau của các nước về việc có đưa một vấn đề nào đó vào chương trình nghị sự hay không; đưa vào thời điểm nào và thành phần nào được mời tham dự.
Ông Phạm Vinh Quang cho biết, trọng tâm trong các hoạt động của HĐBA tháng 7 này là 2 cuộc thảo luận mở về vấn đề Trẻ em trong Xung đột vũ trang và tình hình Trung Đông. Theo đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm sẽ chủ trì phiên thảo luận mở về vấn đề Trẻ em trong Xung đột vũ trang. Đây là vấn đề được cộng đồng quốc tế quan tâm và dự kiến Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon cũng sẽ tham dự cuộc thảo luận.
Ngoài ra, trong tháng 7 này, HĐBA sẽ thảo luận nhiều vấn đề khác như tình hình thực địa, hoạt động, gia hạn các phái bộ LHQ tại Nepal, Bờ Biển Ngà, Sudan/Dafur, CHDCND Triều Tiên… và một số vấn đề trong chương trình dự phòng khác. Đây sẽ là thách thức không nhỏ đối với Việt Nam trong lần đầu tiên đảm nhiệm vai trò chủ tịch HĐBA và sự đồng thuận cao của các thành viên HĐBA sẽ là thước đo thành công của Việt Nam trên cương vị mới.
2. Thông tấn xã Việt Nam phản ánh: Từ 30/6 đến 2/7, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã thăm và làm việc tại tỉnh Nghệ An để tìm hiểu tình hình phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh, kiểm tra việc thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh.
Sáng 2/7, làm việc với lãnh đạo chủ chốt của tỉnh Nghệ An, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đánh giá cao Đảng bộ và nhân dân tỉnh Nghệ An đã duy trì được các chỉ tiêu kinh tế, xã hội tăng ở mức cao trong 6 tháng đầu năm nay, trong điều kiện tình hình kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, ở trong nước, thiên tai, dịch bệnh gia súc kéo dài, giá cả, lạm phát tăng cao.
Tại buổi làm việc với các cơ quan tư pháp của tỉnh Nghệ An vào chiều 30/6, Chủ tịch Nguyễn Minh Triết đề nghị các cơ quan tư pháp tỉnh chú trọng trong công tác điều tra, truy tố và xét xử phải làm sao không để xảy ra án oan sai nhưng cũng không để lọt tội phạm; quan tâm tới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao hiện nay.
3. Trang web Đài truyền hình Việt Nam phản ánh: Trước văn bản của Bộ Y tế có văn bản đề nghị các công ty, cơ sở sản xuất kinh doanh tân dược không được điều chỉnh giá thuốc trước ngày 30/6, các công ty, cơ sở sản xuất kinh doanh đã đối phó bằng hình thức dừng nhập khẩu, cắt giảm cơ cấu sản xuất thuốc, một số nhà thuốc đã nâng giá bán từ 5-10%.
Trong các chương trình trúng thầu của bệnh viện cuối 2007 và 2008, có khoảng 25-30% các doanh nghiệp bỏ thầu và sẵn sàng chịu mức phạt thầu từ 10-20%, vì nếu tiếp tục cung cấp hàng với giá cũ thì sẽ lỗ 45-50%, kể cả thuốc nhập khẩu và thuốc sản xuất trong nước. Ngày 1/7, tại TP.HCM cũng đã diễn ra tình trạng những cửa hàng bán lẻ đóng cửa hàng loạt chờ được tăng giá.
Ông Cao Minh Quang, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: "Có khoảng 75-80% mặt hàng thuốc chuyên khoa đặc trị của các công ty từ chối cung cấp vì không chịu nổi giá hiện nay. Doanh nghiệp sản xuất trong nước đã thu hẹp, cắt giảm cơ cấu sản phẩm từ 20-25%".
Trước diễn biến của thị trường, nếu không đưa ra những biện pháp kịp thời sẽ gây bất lợi cho người dân, đặc biệt là đối với những bệnh nhân mắc các bệnh hiểm nghèo. Vấn đề hiện nay là, Bộ Y tế sẽ điều chỉnh những mặt hàng nào, nhóm hàng nào để tránh sự thiếu hụt thuốc phục vụ trên thị trường. Bên cạnh đó cũng tránh được sự bùng phát tăng giá thuốc đồng loạt trong thời gian tới.
Cũng theo ông Cao Minh Quang, chính phủ đã đồng ý cho Bộ Y tế kết hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình phương án đầu thầu thuốc quốc gia trên một số mặt hàng trọng điểm cung ứng cho hệ thống thuốc lưu thông thông thường. Đây là một giải pháp đối trọng để giảm giá thuốc trên thị trường.
Trong tháng 7 này, Bộ Y tế sẽ đưa ra việc quản lý thặng số bán lẻ đối với các nhà thuốc bệnh viện, 75% thuốc lưu thông tại các bệnh viện và nhà thuốc. Vì vậy, nếu quản lý được giá bán lẻ tại các cơ sở này, thì hiện tượng tăng giá thuốc tại các cơ sở bán lẻ sẽ được hạn chế.
4. Báo Nhân dân phản ánh: “Chương trình các nhà lãnh đạo Việt Nam trong phát triển” năm 2008 đã khai mạc sáng 2/7 tại Hà Nội. Đây là diễn đàn để các nhà lãnh đạo Việt Nam tham vấn các chuyên gia kinh tế hàng đầu của Trường Harvard và Fullbright.
Chương trình nhằm trang bị cho các nhà hoạch định chính sách cấp cao Việt Nam một khung chiến lược để đưa ra các quyết định về chính sách, dựa vào phân tích các xu hướng mới nhất của nền kinh tế Việt Nam và thế giới. Các đại biểu sẽ cân nhắc đưa ra những giải pháp khác nhau để ứng phó với những thách thức mà Việt Nam đang gặp phải, với trọng tâm là vấn đề phát triển cơ sở hạ tầng, năng lượng, đô thị trong dài hạn và ổn định vĩ mô trong ngắn hạn.
Các nhà lãnh đạo Việt Nam và các chuyên gia kinh tế hàng đầu của Harvard và Fullbright sẽ xem xét những nhân tố chính đã gây bất ổn kinh tế hiện nay như lạm phát, thâm hụt ngân sách làm mất giá đồng tiền và khả năng mất thanh khoản dẫn đến đổ vỡ hệ thống ngân hàng thương mại.
Chương trình diễn ra từ ngày 2 đến 4-7, là kết quả của sự hợp tác giữa Bộ Ngoại giao Việt Nam với Đại học Harvard và Tập đoàn dầu khí BP của Anh.
5. Báo Tiền phong phản ánh: Kiểm toán Nhà nước vừa công bố Báo cáo kiểm toán năm 2007 về niên độ ngân sách nhà nước năm 2006. Đáng chú ý, “Bức tranh” tài chính của các Tổng Cty nhà nước được nhìn nhận rõ.
Kết quả kiểm toán 225/385 DN thành viên thuộc 19 Tổng Cty Nhà nước năm tài chính 2006 cho thấy, 89,78% DN được kiểm toán kinh doanh có lãi (10,22% kinh doanh thua lỗ). Tổng lợi nhuận trước thuế của các Tổng Cty Nhà nước được kiểm toán đạt 7.650 tỷ đồng; tỷ suất lợi nhuận trước thuế trên vốn chủ sở hữu đạt 19,37%. Tuy nhiên, báo cáo tài chính của hầu hết các DN phản ánh chưa đúng doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh và nghĩa vụ với NSNN.
Qua kiểm toán, KTNN đã xác định phần thuế và các khoản phải nộp ngân sách của 20 Tổng Cty Nhà nước tăng thêm là hơn 273,6 tỷ đồng.
Cũng theo KTNN, đến thời điểm 31/12/2006, tổng số nợ phải thu của các Tổng Cty Nhà nước được kiểm toán là 25.102 tỷ đồng (bằng 64% vốn chủ sở hữu); nhưng tổng số nợ phải trả lên tới 65.799 tỷ đồng (chiếm 171,2% tổng vốn chủ sở hữu). Các Tổng Cty có nợ phải trả lớn như Tổng Cty xi măng 13.369 tỷ đồng; Tổng Cty Xăng dầu 12.448 tỷ đồng, Tập đoàn CN cao su 7.257 tỷ đồng…
Xét về cấp độ Tổng Cty Nhà nước thì chỉ 2 trong số 19 Tổng Cty được kiểm toán là kinh doanh thua lỗ trong năm 2006, với số lỗ 57,7 tỷ đồng (Tổng Cty Sông Hồng lỗ 17 tỷ đồng; Tổng Cty Xây dựng Trường Sơn lỗ hơn 40,6 tỷ đồng), nhưng ở cấp độ DN thuộc Tổng Cty nhà nước thì có một số đơn vị lỗ rất lớn. Chẳng hạn như 2 DN thuộc Tổng Cty Xi măng Việt Nam là Cty xi măng Hoàng Mai lỗ lũy kế hơn 795,5 tỷ đồng, Cty xi măng Tam Điệp lỗ lũy kế 231,6 tỷ đồng; hay Cty xây dựng 88 thuộc Tổng Cty Xây dựng Trường Sơn lỗ lũy kế hơn 111,6 tỷ đồng.
Nguyên nhân thua lỗ được xác định chủ yếu là do nguyên, nhiên liệu đầu vào tăng, tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên nguồn vốn của đơn vị thấp (bình quân chỉ 37%), vốn vay lớn, chi phí trả lãi cao, công nghệ sản xuất lạc hậu… Ngoài ra còn có lý do quản lý tài chính yếu kém, nhiều dự án hiệu quả đầu tư thấp.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Ông Lê Thúc Anh được làm chủ tịch Hội đồng?". Bài báo phản ánh: ... ông Lê Thúc Anh cho biết ngày 16-4 ông đã làm hồ sơ xin gia nhập Đoàn luật sư TP.HCM nhưng người tiếp nhận hồ sơ cho biết hồ sơ của ông còn thiếu, ông Nguyễn Đăng Trừng - Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hồ Chí Minh lại đang đi nước ngoài nên phải chờ ông Trừng về giải quyết. “Tôi nghĩ nếu nộp hồ sơ ngay lúc đó thì Đoàn luật sư TP.HCM có thể sẽ vi phạm thời hạn trong 10 ngày phải xem xét quyết định việc gia nhập đoàn luật sư. Vì vậy, sau khi anh Trừng đi công tác về, tôi mới nộp lại hồ sơ”.
Ông Anh cho rằng Đoàn luật sư TP.HCM chỉ được từ chối việc ông xin gia nhập Đoàn khi ông có vi phạm thuộc phạm vi khoản 4 Điều 17 Luật Luật sư (những trường hợp không được cấp chứng chỉ hành nghề luật sư). “Tôi không rơi vào những trường hợp đó. Lý do gì họ lại từ chối?” - ông bức xúc. Ông cũng đề nghị Hội đồng lâm thời khách quan xem xét ông có đủ tư cách là thành viên Hội đồng hay không.
Chủ nhiệm Đoàn luật sư Đà Nẵng Lê Công Bàn và một số thành viên hội đồng đồng tình rằng lý do từ chối việc ông Anh xin gia nhập của Đoàn luật sư TP.HCM là không đúng bởi ông Anh không rơi vào các trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 17 Luật Luật sư.
Dưới góc nhìn khác, một số chuyên gia nhận xét việc chỉ định ông Lê Thúc Anh làm chủ tịch Hội đồng lâm thời là không có gì trái với đề án thành lập tổ chức luật sư toàn quốc đã được Thủ tướng phê duyệt.
Theo quan điểm này, đúng là đề án thành lập tổ chức luật sư toàn quốc nêu rõ những người trong tổ chức này phải là luật sư, am hiểu sâu sắc về nghề luật sư và có thực tiễn hoạt động luật sư ở Việt Nam. Thế nhưng, đây là tiêu chí dành cho thành viên của tổ chức luật sư toàn quốc khi tổ chức này chính thức được thành lập. Còn hiện nay, tổ chức này vẫn chưa ra đời mà mới chỉ ra mắt Hội đồng lâm thời. Hội đồng lâm thời chỉ tồn tại trong một giai đoạn ngắn, chỉ thể hiện vai trò trong quá trình tổ chức đại hội và dự thảo điều lệ trình Đại hội đại biểu luật sư toàn quốc lần thứ nhất. Sau đó, mọi vấn đề về cơ cấu, hoạt động... của tổ chức luật sư toàn quốc ra sao sẽ do đại hội đại biểu luật sư toàn quốc quyết định. Như vậy, việc chỉ định ông Lê Thúc Anh làm chủ tịch Hội đồng lâm thời là không sai.
Chưa kể, những người theo quan điểm này còn cho rằng ông Lê Thúc Anh đã được cấp chứng chỉ hành nghề luật sư nên việc ông gia nhập một đoàn luật sư để chính thức trở thành luật sư chỉ là vấn đề thủ tục và thời gian nữa mà thôi.
2. Báo Vietnamnet có bài "Xếp hạng hiệu quả website các bộ ngành và địa phương". Bài báo phản ánh: Chiều 2/7/2008, Bộ TT-TT đã công bố bảng xếp hạng về mức độ truy cập và cung cấp dịch vụ hành chính công của các trang thông tin điện tử (TTĐT) của các bộ và địa phương trên toàn quốc.
Quản lý vận hành các trang TTĐT, tổ chức và phát triển những dịch vụ công trên đó nhằm trợ giúp người dân và doanh nghiệp, là một việc làm cần thiết, một khởi đầu quan trọng trong quá trình ứng dụng CNTT và xây dựng chính phủ điện tử của các cơ quan nhà nước. Đó cũng là yêu cầu mà Bộ TT-TT đề ra trong việc giám sát, thúc đẩy nhanh quá trình triển khai ứng dụng CNTT trong các cơ quan nhà nước.
Theo đó, trang web của Bộ Tư pháp xếp thứ 4 trong Bảng xếp hạng trang thông tin điện tử của các bộ theo số truy cập trên toàn thế giới, xếp thứ 2 trong Trang thông tin điện tử của các bộ có dịch vụ hành chính công trực tuyến mức 1, xếp thứ 2 trong Trang thông tin điện tử của các Bộ có dịch vụ hành chính công trực tuyến mức 2.
3. Báo Nhân dânphản ánh: Quỹ Trợ giúp pháp lý Việt Nam vừa được thành lập theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, để hỗ trợ nâng cao chất lượng hoạt động trợ giúp pháp lý; hỗ trợ trang thiết bị, phương tiện làm việc cho công tác trợ giúp pháp lý ở các tỉnh thuộc diện ngân sách T.Ư phải hỗ trợ, có khó khăn đột xuất và một số trường hợp đặc biệt khác.
Quỹ hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, do Bộ Tư pháp quản lý. Nguồn tài chính của Quỹ được hình thành từ đóng góp tự nguyện, tài trợ của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, ngân sách nhà nước hỗ trợ và các nguồn hợp pháp khác.
4. Báo điện tử Gia đình xã hội có bài "Tổng rà soát hệ thống pháp luật Việt Nam". Bài báo phản ánh: Trao đổi với phóng viên GĐ&XH chiều 1/7, ông Lê Hồng Sơn - Cục trưởng Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp), cho biết Bộ này đang xây dựng Nghị quyết về Đề án Tổng rà soát hệ thống pháp luật Việt Nam trình Quốc hội ban hành trong năm 2008.
Cuộc tổng rà soát, hệ thống hoá văn bản quy phạm pháp luật được tiến hành trên phạm vi toàn quốc đối với các văn bản được ban hành từ năm 1976 đến 31/12/2008. Sau khi có nghị quyết của Quốc hội, sẽ thành lập Ban chỉ đạo Nhà nước về tổng rà soát, với lãnh đạo Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành làm thành viên. Các địa phương sẽ thành lập Ban chỉ đạo do Chủ tịch UBND tỉnh làm trưởng ban. Bộ Tư pháp làm cơ quan đầu mối, lập kế hoạch, đôn đốc thực hiện và tổng hợp kết quả.
Theo ông Sơn, việc rà soát văn bản quy phạm pháp luật là một quá trình bao gồm các khâu: tập hợp văn bản quy phạm pháp luật, quy định, chế định quy phạm pháp luật theo những phạm vi nhất định; đối chiếu, so sánh những văn bản, quy định, chế định này theo những tiêu chí, nguyên tắc nhất định để tìm ra những quy định đã hết hiệu lực pháp luật, trái pháp luật, chồng chéo, mâu thuẫn hoặc không còn phù hợp với tình hình phát triển của đất nước để loại ra, xử lý bằng các hình thức thích hợp như sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc đình chỉ việc thi hành, đồng thời kiến nghị các cơ quan, người có thẩm quyền ban hành văn bản mới đề kịp thời điều chỉnh các quan hệ xã hội, đồng thời giữ lại những nội dung còn hiệu lực, có tính khả thi.
Hệ thống hóa là quá trình tập hợp, sắp xếp những văn bản, quy định, chế định đã được rà soát thành từng hệ thống thống nhất, hài hòa về nội dung và hình thức theo yêu cầu sử dụng, rà soát, lập ra và công bố danh mục các văn bản quy phạm pháp luật còn hiệu lực, hết hiệu lực, trên cơ sở đó định kỳ xuất bản các tập hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật này.
Một trong các tiêu chí để xác định sự “khiếm khuyết” của văn bản trong khi tiến hành rà soát là: loại văn bản trái pháp luật; loại văn bản mâu thuẫn; văn bản chồng chéo; văn bản có quy định sơ hở; các quy phạm pháp luật rải rác trong các văn bản không phải là văn bản quy phạm pháp luật; các vấn đề thực tiễn đòi hỏi nhưng chưa được pháp luật điều chỉnh và văn bản đã ban hành tuy không đúng thủ tục nhưng lại “hợp hiến, hợp pháp”.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 03/7/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.