I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật TP Hồ Chí Minh có bài: Vụ “Vì sao Thi hành án tích cực bất thường?” Tổng cục THA dân sự yêu cầu kiểm tra, xử lý. Bài báo phản ánh: Bà Trần Thị Phương Hoa (Quyền Vụ trưởng Vụ Giải quyết khiếu nại, tố cáo Tổng cục Thi hành án (THA) dân sự, Bộ Tư pháp) vừa có văn bản yêu cầu Cục THA dân sự tỉnh An Giang kiểm tra nội dung trong bài “Vì sao thi hành án “tích cực” bất thường” đăng trên Pháp Luật TP.HCM ngày 15-6-2015.
Theo văn bản này, quyền vụ trưởng Vụ Giải quyết khiếu nại, tố cáo đã yêu cầu cục trưởng Cục THA dân sự tỉnh An Giang chỉ đạo giải quyết đúng quy định pháp luật những nội dung bài báo phản ánh và thông báo kết quả đến tổng cục cũng như báo Pháp Luật TP.HCM trước ngày 30-6.
Như Pháp Luật TP.HCM đã phản ánh, năm 2008, TAND tỉnh An Giang xử phúc thẩm một vụ tranh chấp đất đai đã tuyên buộc bà Nguyễn Thị É phải trả gần 430 m2 đất cho hai bà Phan Thị Nga và Trương Thị Ánh. Sau đó dù TAND Tối cao đã yêu cầu tạm hoãn THA trong vòng 90 ngày để xem xét giám đốc thẩm nhưng THA huyện Chợ Mới vẫn “tích cực” cưỡng chế gia đình bà É để lấy đất giao cho hai bà Nga, Ánh, thậm chí còn ghi lùi ngày ra quyết định tạm hoãn, kiến nghị UBND tỉnh thu hồi giấy đỏ của bà É để cấp cho hai bà Nga, Ánh… Hệ quả là sau khi có quyết định giám đốc thẩm hủy bản án phúc thẩm, các cấp tòa ở An Giang phải rất “mệt mỏi” để khắc phục hậu quả khi giải quyết lại vụ án.
2. Báo An ninh thủ đô có bài: Hơn 100 luật gia, luật sư sẽ tham gia tư vấn pháp lý cho người khiếu kiện. Bài báo phản ánh: Đây là thông tin được đưa ra tại hội nghị triển khai kế hoạch luật sư, luật gia tư vấn pháp lý cho công dân đến khiếu nại tố cáo tại Trụ sở tiếp công dân Trung ương do Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phối hợp với Thanh tra Chính phủ, Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam tổ chức, chiều 1-7, tại Hà Nội.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến khiếu nại, tố cáo kéo dài, phức tạp trong thời gian qua là do nhiều người dân chưa hiểu biết về pháp luật. Do đó, nhu cầu tìm hiểu pháp luật của người dân trong việc khiếu nại, tố cáo là hết sức quan trọng. Theo chương trình phối hợp giữa 5 cơ quan, Liên đoàn Luật sư Việt Nam sẽ cung cấp các luật sư tư vấn miễn phí cho người dân đến khiếu kiện tại Trụ sở Tiếp công dân Trung ương khi người dân có yêu cầu. Đồng thời, người dân nào có nhu cầu tư vấn có thể đến Hội Luật gia Việt Nam để được trợ giúp. Việc triển khai ở Hà Nội sẽ là mẫu để thống nhất quy trình hướng dẫn phổ biến thực hiện tại các tỉnh, thành phố trong cả nước.
Ông Đỗ Ngọc Thịnh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Liên đoàn Luật sư Việt Nam nêu rõ: Đây là lần đầu tiên có sự tham gia đông đảo, có tổ chức của các luật sư trong công tác này. Đối tượng trợ giúp pháp lý của các luật sư là cá nhân, tập thể đến khiếu nại, tố cáo về nhiều vụ việc kéo dài, phức tạp, có quan hệ pháp lý đan xen, đã được giải quyết qua nhiều cấp nhưng người dân chưa đồng ý. Do vậy, khi tiến hành trợ giúp pháp lý, các luật sư cần lắng nghe ý kiến của người dân, tìm hiểu rõ các quan hệ pháp lý đối với từng vụ việc, xác định quyền, nghĩa vụ của các bên để giải thích, tư vấn một cách thấu tình đạt lý. Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã lựa chọn được hơn 100 luật sư chủ yếu hoạt động tại Liên đoàn luật sư thành phố Hà Nội để hỗ trợ cho Trụ sở tiếp công dân Trung ương tại Hà Nội. Việc thực hiện sẽ có sự đôn đốc, giám sát và rút kinh nghiệm để công tác này có chất lượng ngày càng tốt hơn trong thời gian tới.
3. Báo Dân Việt có bài: “Người mới” trong vụ án oan ông Chấn: Chưa đủ tư cách làm nhân chứng. Bài báo phản ánh: Sau khi nghiên cứu thông tin về người mới (bà Nguyễn Thị Thu Hà) xuất hiện trong vụ án oan của ông Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang), nhiều vị luật sư (LS) khẳng định người này không đủ tư cách là nhân chứng của vụ án.
Theo LS Nguyễn Quang Tiến, Đoàn LS Hà Nội, nhân chứng hay còn gọi là người làm chứng phải là người biết rõ sự việc. Biết rõ sự việc có thể là trực tiếp chứng kiến hoặc nghe người trong cuộc kể lại. Ví dụ, trong vụ án nạn nhân Hoan bị sát hại, Lý Nguyễn Chung kể lại cho bố và mẹ kế nghe chuyện đã gây án, bố và mẹ kế của Chung biết được việc đó qua chính hung thủ thì họ được coi là nhân chứng, đủ tư cách làm nhân chứng vụ án.
Còn theo LS Trịnh Anh Dũng (Đoàn LS TP.Hà Nội), những gì bà Hà phản ánh và được báo chí đăng tải lại cho thấy bà này không phải là người chứng kiến tận mắt việc nạn nhân Hoan bị sát hại hoặc được nghe những người liên quan trực tiếp tới vụ án nói lại. Bà Hà cũng không đưa ra chứng cứ tài liệu nào để chứng minh việc Lý Nguyễn Chung vô tội, hung thủ thực sự là người khác.
"Bà Hà chỉ đưa ra giả thiết rồi suy luận, hoặc nói rằng nghe người này, người khác kể rồi xâu chuỗi lại, suy luận theo áp đặt chủ quan của mình. Vì thế, các giả thiết đó không có giá trị pháp lý" - LS Dũng cho biết. LS Trịnh Anh Dũng cho rằng trong vụ việc này bà Hà là người tố cáo. "Mọi công dân khi phát hiện tội phạm đều có quyền tố cáo. Cơ quan chức năng sẽ giải quyết. Nếu tố cáo đó không đúng, người tố cáo cố tình bịa đặt nhằm xúc phạm, gây thiệt hại cho người khác sẽ bị xử lý về hành vi vu khống" - LS Dũng nói.
Về phía gia đình ông Nguyễn Thanh Chấn, ông Thân Ngọc Hoạt (người được ông Chấn ủy quyền giải quyết những vấn đề pháp luật) cho biết: Việc đơn từ của bà Hà không ảnh hưởng gì đến việc giải quyết bồi thường oan sai mà TAND Tối cao đang tiến hành với ông Chấn. "Để khách quan và minh bạch, tôi nghĩ cơ quan chức năng cần phải vào cuộc làm sáng tỏ vụ việc. Nếu bà này không chứng minh được những gì mình đã kiến nghị thì tôi đề nghị phải xử lý theo quy định của pháp luật" - ông Thân Ngọc Hoạt nhấn mạnh.
4. Báo điện tử VOV có bài: Hàng ngàn văn bản hướng dẫn luật sai, ai chịu trách nhiệm?. Bài báo phản ánh: Hàng ngàn văn bản quy phạm pháp luật có dấu hiệu vi phạm về thẩm quyền ban hành, nội dung văn bản, vậy ai sẽ chịu trách nhiệm?
Hôm nay (1/7), một loạt văn bản luật có hiệu lực thi hành. Trong số đó có một số luật được không ít người quan tâm như: Luật Nhà ở sửa đổi; Luật Doanh nghiệp sửa đổi; Luật Đầu tư sửa đổi; Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi; Luật thi hành án dân sự sửa đổi; Luật giáo dục nghề nghiệp…
Xét về mặt lý luận, khi văn bản luật có hiệu lực thi hành có nghĩa những quy định của luật sẽ đi vào cuộc sống. Nhưng thực tế lại không hẳn là như vậy, theo thông lệ lâu nay, dù luật có hiệu lực nhưng vẫn chưa có giá trị áp dụng khi chưa có văn bản hướng dẫn thi hành luật.
Theo báo cáo mới đây của Bộ Tư pháp, 54 văn bản quy định chi tiết thi hành 10 luật có hiệu lực kể từ ngày hôm nay thì có tới 22 nghị định, quyết định theo kế hoạch phải trình Chính phủ, Thủ tướng trong tháng 5/2015 nhưng đến nay vẫn chưa thấy đâu. Báo cáo của Bộ Tư pháp cũng đã chỉ ra rằng, trong 10 tháng của năm 2014, các Bộ, cơ quan, địa phương đã kiểm tra và phát hiện hơn 9.000 văn bản có dấu hiệu vi phạm các điều kiện về tính hợp hiến, hợp pháp của văn bản (chiếm tỷ lệ 22%). Trong số đó có hơn 1.500 văn bản quy phạm pháp luật có dấu hiệu vi phạm về thẩm quyền ban hành, nội dung văn bản.
Vì thế, không có gì đáng ngạc nhiên tại một cuộc hội thảo do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và Viện Nghiên cứu kinh tế Trung ương tổ chức mới đây, nhiều doanh nghiệp không tỏ ra mừng khi các luật liên quan đến môi trường kinh doanh có hiệu lực. Họ vẫn lo vì văn bản hướng dẫn luật nhưng bó buộc quy định của luật, thậm chí trái luật là một thực tế.
II- PHẢN HỒI CHÍNH SÁCH
1. Báo điện tử VTV có bài: Ngày đầu thực hiện Luật Doanh nghiệp 2014: DN vui mừng đón nhận. Bài báo phản ánh: Hôm nay (1/7), Luật Doanh nghiệp 2014 chính thức có hiệu lực, với nhiều quy định mới thông thoáng, tạo điều kiện cho cộng đồng doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh.
Theo ghi nhận của phóng viên VTV, ngay từ sáng nay, khu vực đăng ký kinh doanh và cấp con dấu của Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội đã đông nghẹt các doanh nghiệp đến thực hiện các thủ tục cần thiết. Hầu hết các doanh nghiệp đều tỏ ra vui mừng và hài lòng khi các thủ tục được thực hiện đúng thời gian và thuận lợi. Như vậy, Luật Doanh nghiệp 2014 được kỳ vọng sẽ làm thay đổi căn bản môi trường kinh doanh theo hướng tự do hơn, trao quyền tự chủ cho doanh nghiệp nhiều hơn. Tuy nhiên, điều mà các doanh nghiệp mong mỏi lúc này là làm thế nào để Luật này sớm đi vào cuộc sống, phát huy hết hiệu quả
2. Báo Hải quan online đưa tin: Trước những phản ánh vướng mắc của các doanh nghiệp (DN) sản xuất xuất khẩu về thực hiện các quy định tại Thông tư 38/2015/TT-BTC thời gian qua, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Dương Thái cho biết, về cơ bản, những vướng mắc này đã được Tổng cục Hải quan trao đổi trực tiếp, bản giải pháp tháo gỡ và đã có những biện pháp xử lý rõ ràng.
Tại công văn gửi Bộ Tài chính trả lời về những phản ánh vướng mắc của DN, Tổng cục Hải quan cho biết, những vướng mắc của các DN đã được Tổng cục Hải quan trao đổi trực tiếp, bàn giải pháp tháo gỡ với đại diện Hiệp hội Dệt may, Tổng công ty May 10 và một số DN dệt may. Một số vướng mắc khác đã được cơ quan Hải quan ghi nhận, đang tổng hợp chung để báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý, như vấn đề: Minh bạch việc thực hiện kiểm tra hoàn thuế tại DN để tránh thủ tục phức tạp; yêu cầu DN phải xuất trình nhiều chứng từ, sổ sách kế toán không cần thiết, gây phiền hà cho DN; vấn đề nộp, xử lý hồ sơ hoàn thuế, không thu thuế cho các tờ khai XNK trước ngày Thông tư 38 có hiệu lực (01/4/2015) theo hướng tạo thuận lợi cho DN đồng thời phù hợp với quy định của pháp luật.
3. Báo Giao thông có bài: Chở quá tải có thể bị quy tội hình sự. Bài báo phản ánh: Theo Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ GTVT Trịnh Thị Hằng Nga, Bộ GTVT đang nghiên cứu xây dựng Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường bộ và đường sắt. Theo đó, sẽ cụ thể hóa mức phạt với xe chở quá tải trọng 150%.
Liên quan đến một số quy định trong Bộ luật Hình sự cũng như dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), bà Nga cho biết nhiều hành vi nguy hiểm tuy không xác định được mức thiệt hại cụ thể nhưng đã bị xử lý hành chính có thể chuyển xử lý hình sự như Điều 142: Tội sử dụng trái phép tài sản; Điều 161:Tội trốn thuế; Điều 164b: Tội làm tem giả; Điều 177: Tội vi phạm các quy định về cung ứng điện… “Do đó, việc hình sự hoá hành vi điều khiển phương tiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô chở hàng quá tải trọng trên 150%, đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà tái phạm có thể áp dụng cấu thành tội phạm hình sự theo cách tương tự” - bà Nga nói.
4. Báo Tuổi trẻ có bài: Thiếu nhà ở xã hội vì còn vướng cơ chế. Bài báo phản ánh: Ông Đỗ Đức Đạt, Tổng giám đốc Công ty cổ phần đầu tư và thương mại Thủ đô - một trong những chủ đầu tư dự án về nhà ở xã hội, cho rằng dù có nhiều ưu đãi, nhưng tiến trình thực hiện và thủ tục hành chính đầu tư nhà ở xã hội còn phức tạp và tốn nhiều thời gian. Thứ hai, các dự án nhà ở xã hội giá rẻ thường được quy hoạch ra vùng ven đô, xa khu trung tâm, giao thông không thuận lợi, hạ tầng kỹ thuật và tiện ích xã hội yếu kém. Ngoài ra dù đầu tư tài chính không kém các dự án thương mại, tuy nhiên chủ đầu tư nhà ở xã hội chỉ được phép hưởng 10% lợi nhuận. Tất cả những điều này khiến nhiều doanh nghiệp không mặn mà tham gia.
Theo ông Đạt, muốn khuyến khích tối đa chủ đầu tư từ các thành phần kinh tế tham gia xây dựng nhà ở xã hội, cơ quan quản lý cần bớt các thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian về chuẩn bị đầu tư để có thể thi công, hoàn thành và bàn giao cho khách sớm. Có vậy doanh nghiệp mới có thể thu hồi vốn sớm, quay vòng nhanh.
III- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Giao thông đưa tin: Hàn Quốc sẽ miễn phí thị thực Visa (trị giá 15 USD) cho khách du lịch trong khoảng thời gian từ 6/7 đến 30/9.
Hôm qua (1/7), Hàn Quốc nới lỏng một số chính sách về thị thực cho du khách từ Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á nhằm kích cầu trong bối cảnh lượng khách du lịch sụt giảm; trong bối cảnh Chính phủ nước này chật vật chống lại đại dịch Hội chứng Hô hấp vùng Trung Đông-MERS.
Thông báo trên được đưa ra sau bốn ngày liên tiếp Hàn Quốc không phát hiện thêm ca nhiễm MERS mới. Cụ thể, Bộ Tư pháp thông báo: Hàn Quốc sẽ miễn phí thị thực (trị giá 15 USD) cho khách du lịch trong khoảng thời gian từ 6/7 đến 30/9, áp dụng đối với những người đi theo nhóm đến từ các nước: Trung Quốc, Campuchia, Indonesia, Philippines, Việt Nam. Ngoài ra, nếu khách du lịch đến Hàn Quốc vào đỉnh điểm mùa du lịch - tháng 7, tháng 8 - thị thực sẽ được gia hạn thêm 3 tháng nữa. Những thị thực được cấp từ ngày 1/3 đến 30/6 sẽ được tự động gia hạn từ 3 đến 6 tháng. Ước tính, lượng khách du lịch được cấp thị thực trong khoảng thời gian này là 1 triệu người.
2. Báo Quân đội nhân dân đưa tin: Theo Tân Hoa xã, ngày 1-7, Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc đã thông qua Luật An ninh quốc gia mới, trong đó nhấn mạnh an ninh mạng và yêu cầu thành lập một hệ thống quản lý khủng hoảng phối hợp tốt và hiệu quả. Luật sẽ có hiệu lực sau khi được Chủ tịch Tập Cận Bình ký ban hành. Luật An ninh quốc gia mới của Trung Quốc bao trùm một loạt lĩnh vực, gồm quốc phòng, tài chính, khoa học và công nghệ, văn hóa và tôn giáo. Một phần chủ chốt trong luật này là điều khoản về "chủ quyền không gian mạng" quy định về các tài sản và hoạt động của Trung Quốc trong không gian, dưới biển sâu và các vùng cực.
3. Báo Tin tức đưa tin: Đại diện Thương mại Mỹ hy vọng sớm hoàn tất TPP. Trong một tuyên bố phản ánh thái độ lạc quan sau khi chính quyền của Tổng thống Barack Obama được Quốc hội trao quyền đàm phán nhanh, Đại diện Thương mại Mỹ Michael Froman bày tỏ hy vọng sớm hoàn tất đàm phán về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) giữa Mỹ với 11 nước khác để trình lên Quốc hội Mỹ thông qua trước cuối năm 2015.
Đại diện Thương mại Mỹ cho biết một số cuộc thương thảo sẽ diễn ra trong những ngày tới nhằm bảo đảm rằng “chúng ta đang trên đường hướng tới việc kết thúc đàm phán”. Phát biểu lạc quan trên đây của Đại diện Thương mại Mỹ được đưa ra sau khi Hạ viện Mỹ ngày 19/6 và Thượng viện Mỹ ngày 24/6 vừa qua, sau nhiều tuần tranh cãi, đều đã thông qua Dự luật Thúc đẩy thương mại (TPA), còn gọi là quyền đàm phán nhanh, theo đó cho phép Tổng thống Obama toàn quyền đàm phán các thỏa thuận thương mại với các đối tác bên ngoài và Quốc hội chỉ được quyền bỏ phiếu tán thành hoặc bác bỏ, không được quyền sửa đổi các điều khoản trong hiệp định.
4. Báo VnExpress có bài: Quảng Ninh lộ nhiều sai phạm về quản lý đầu tư xây dựng. Bài báo phản ánh: Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận về công tác đầu tư xây dựng của tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2001-2010 và chỉ ra hàng loạt sai phạm của địa phương này. Cụ thể, Quảng Ninh đã không tổ chức đấu giá (theo Luật đất đai) 117 trong tổng số 180 dự án xây dựng khu đô thị, nhà ở, khu thương mại.
Kết luận của Thanh tra Chính phủ cũng nêu rõ, việc Quảng Ninh phê duyệt giá đất để thanh toán cho các nhà đầu tư không căn cứ vào quy định tại các nghị định của Chính phủ, thông tư hướng dẫn của các bộ, ngành là một trong những nguyên nhân dẫn đến sai phạm, làm thất thu cho ngân sách nhà nước hàng trăm tỉ đồng.
Năm 2005, Thủ tướng có quyết định xử lý các quy định về ưu đãi, đầu tư trái luật tại Quảng Ninh, nhưng địa phương này chưa thực hiện đúng việc thu hồi, thậm chí còn ban hành một số quyết định trái quy định, cho 15 dự án hưởng ưu đãi không đúng, trong đó có 8 dự án FDI với khoản tiền gần 610 ngàn USD .
Theo kết luận, sai phạm về tài chính tại các dự án được thanh tra là hơn 317 tỉ đồng, hơn 1 triệu USD (20 tỷ đồng) và nợ đọng thuế hơn 861 tỉ đồng. Thanh tra Chính phủ kiến nghị xử lý thu hồi số tiền này về ngân sách. Ngoài ra, UBND tỉnh phải chỉ đạo Cục thuế thu về ngân sách nhà nước khoản tiền do các tổ chức, doanh nghiệp nợ đọng.