I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Người Cục trưởng 30 năm gắn bó với nghề. Bài báo đưa tin: Kiệm lời khi nói về mình, về tập thể song trong công việc, anh Nguyễn Huy Hải, Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự Yên Bái lại là người quyết đoán, sáng tạo, biết quy tụ và khơi gợi, phát huy thế mạnh của từng cán bộ, chấp hành viên.
Tròn 30 năm làm công tác thi hành án dân sự nhưng điều người ta cảm nhận được ở vị Cục trưởng này là chưa bao giờ trong anh vợi đi tình yêu và nỗi trăn trở với nghề. Chú trọng công tác chuyên môn, ngoài việc ban hành các văn bản có tính chất nội bộ như các nội quy, quy chế hoạt động, anh Hải còn thường xuyên đi cơ sở, làm việc với cấp ủy, chính quyền địa phương, … để kịp thời nắm bắt khó khăn, có giải pháp tháo gỡ. Đặc biệt đối với các vụ án phức tạp, anh Hải cho rằng “phải biết lắng nghe dân”.
Tuy công tác THADS Yên Bái đã có nhiều chuyển biến tích cực song Cục trưởng Hải vẫn đau đáu “làm sao tiếp tục nâng cao vị thế của ngành, nâng cao năng lực cán bộ; nhận thức của nhân dân về công tác THADS; tăng cường hơn nữa sự phối hợp giữa các ngành; tranh thủ sự quan tâm, chỉ đạo của Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS, cấp ủy, chính quyền địa phương...”. Có lẽ đó là những vấn đề cụ thể, thiết thực nhưng đòi hỏi không ít công sức.
Với sự nỗ lực trong nhiều năm, Cục THADS Yên Bái đã nhận Cờ thi đua của Chính phủ, của ngành, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Chủ tịch UBND tỉnh... Cá nhân Cục trưởng Nguyễn Huy Hải đã từng nhận Huân chương Lao động hạng Ba, năm 2014 anh đạt danh hiệu Chiến sỹ thi đua toàn quốc. Sự ghi nhận này, theo anh Hải là động lực để cán bộ, chấp hành viên THADS Yên Bái tiếp tục vượt qua khó khăn để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
2. Báo Dân Việt có bài Chuyện lạ ở An Giang: Tỉnh dây dưa trả 5,95 tỷ đồng cho cụ bà 92 tuổi. Bài báo phản ánh: Mượn đất rồi không chịu trả, UBND tỉnh An Giang đã bị cụ bà Trang Phù Dung (SN 1923) kiện ra tòa. Kết quả phần thắng thuộc về cụ Dung, UBND tỉnh phải trả cụ số tiền gần 6 tỷ đồng. Trớ trêu thay, trong lúc tỉnh vẫn đang dây dưa việc thi hành án thì cụ Dung vì già yếu đã qua đời.
Sau khi tỉnh thua kiện, Cục Thi hành án dân sự tỉnh An Giang ra quyết định thi hành án nhưng tỉnh không chấp hành. Gần nửa năm sau, ngày 16.5.2014, ông Vương Bình Thạnh – Chủ tịch UBND tỉnh An Giang ký Văn bản số 484/UBND-NC gửi Chánh án TAND Tối cao và Viện trưởng Viện KSND Tối cao kiến nghị đình chỉ việc thi hành án; kháng nghị bản án theo trình tự tái thẩm; hủy các bản án đã có hiệu lực pháp luật đồng thời bác yêu cầu khởi kiện của cụ Trang Phù Dung.
Suốt 8 tháng nay, cả TAND Tối cao lẫn Viện KSND Tối cao đều không kháng nghị nhưng bản án vẫn không được thi hành. Ông Trần Khánh Dân - Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự tỉnh An Giang nói: “Án có hiệu lực nhưng tỉnh đang kiến nghị nên chưa thi hành. Hiện các cơ quan trung ương cũng chưa trả lời nên chúng tôi tiếp tục chờ”.
3. Báo Đất Việt có bài Công chức cắp ô là tham nhũng: Quan kêu khó xử. Bài báo phản ánh: Trước nhiều ý kiến cho rằng, công chức sáng cắp ô đi, tối cắp ô về, hay đến cơ quan nhưng không làm việc, đó cũng là tham nhũng, ông Sùng Minh Sính - Trưởng ban nội chính Hà Giang cho rằng: "Đây là nhận định khá trừu tượng".
Theo phân tích của ông Sính thì nếu căn cứ Luật hình sự để xử phạt hành vi tham nhũng thì phải có chủ thể, khách thể, nhưng trong Bộ Luật hình sự lại chưa có quy định nào cụ thể cho hành vi này, tất cả chỉ mới xử theo vi phạm được quy định trong lĩnh vực hành chính, theo Luật công chức, Luật lao động.
Cũng chia sẻ về vấn đề này, ông Đặng Văn Khôi - Trưởng phòng theo dõi công tác phòng, chống tham nhũng, Ban Nội chính tỉnh ủy Hải Dương cho biết: "Hiện nay, chưa có quy định nào nêu rõ, công chức sáng cắp ô đi, tối cắp ô về là tội phạm tham nhũng, nên không thể xử phạt".Ông Khôi cũng cho biết thêm: "Đây cũng chỉ là nhận định theo quan điểm cá nhân, chứ việc đưa vào Luật là vô cùng khó khăn".
Trước đó, cùng chung nhận định, ông Phạm Trọng Đạt - Cục trưởng Cục chống tham nhũng cho rằng đây chỉ là những câu nói, nhận định cửa miệng. Ông Đạt cho biết: "Hiện nay, trọng Luật hình sự chưa có điều Luật nào quy định về hành vi tham nhũng thời gian, nên không dựa theo để xử lý được".
Cho nên nếu như muốn làm mạnh để có hiệu quả, xử lý hình sự, thì cần có sự nghiên cứu, sau đó sửa Luật hình sự. Hơn nữa, Luật công chức hiện nay cũng có kỷ luật lao động, cũng có nhiều chế tài xử phạt, còn muốn nâng lên xử lý hình sự thì cần nhiều thời gian nữa. Đặc biệt, ở VN thì việc sửa đổi chắc chắn rất khó
4. Báo Đời sống và Pháp luật có bài; Giám định tư pháp - sos!. Bài báo phản ánh: Tại phiên họp lần thứ 4 của Ban chỉ đạo thực hiện đề án Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp (GĐTP) vừa diễn ra, các Đại biểu đã thẳng thắn chỉ rõ những tồn tại của hoạt động GĐTP hiện nay.
Minh chứng được chỉ rõ là tình trạng giám định viên hoặc tổ chức giám định sợ “đụng chạm” nên viện dẫn đủ mọi lý do để không đưa ra kết luận giám định. Chính vì vậy mà có những vụ do thiếu kết quả giám định, cơ quan tiến hành tố tụng phải đình chỉ vụ án. Thực tế, theo ghi nhận của PV báo ĐS&PL, không ít vụ án “tắc” chỉ vì... kết quả giám định.
Đối với nhiều người khái niệm GĐTP thoạt nghe có vẻ lạ lẫm, nhưng với những cơ quan chức năng, đặc biệt là các cơ quan tiến hành tố tụng, GĐTP có vai trò vô cùng quan trọng. Kết luận giám định được Bộ luật Tố tụng Hình sự ghi nhận là một trong những nguồn chứng cứ quan trọng trong quá trình giải quyết vụ án. Kết luận giám định đúng, giúp cho việc điều tra, truy tố, xét xử chính xác, khách quan, đúng pháp luật.
Trong nhiều vụ án, kết luận giám định là căn cứ để Cơ quan điều tra khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự, giúp cơ quan tiến hành tố tụng định khung hình phạt đối với bị cáo. Cũng vì vai trò vô cùng quan trọng của GĐTP mà pháp luật Việt Nam đã có hẳn một hệ thống luật quy định về hoạt động này. Thế nhưng, thực tiễn GĐTP đang gặp phải không ít vướng mắc, đặc biệt là trong giám định các vụ án kinh tế, tham nhũng, hành chính. Không ít vụ bế tắc, đình chỉ, tạm đình chỉ vì không thể đưa ra kết luận giám định.
Trên thực tế, dư luận cũng ghi nhận không ít vụ án bị “tắc” do gặp vướng mắc ở khâu giám định. Có những phiên tòa, phần tranh luận giữa luật sư với công tố viên rất gay gắt bắt nguồn từ giám định, bởi kết luận giám định có thể thay đổi toàn diện vụ án.
Trong khi đó, ông Phạm Anh Tuấn, Phó ban Nội chính Trung ương cũng thẳng thắn nhìn nhận, giám định phục vụ các vụ án tham nhũng có giám định viên né tránh vì ngại đưa ra quyết định “động chạm”. Ông Tuấn cũng viện dẫn những minh chứng cho lý do từ chối thường là “không đủ người”, “thiếu chuyên môn” và “thời gian thực hiện”. Nếu tham gia thì chậm thực hiện, ra kết luận giám định thiếu rõ ràng.
Trên thực tế, luật quy định rất chặt chẽ về thời gian cho các hoạt động tố tụng, thế nhưng có một điều đang bỏ ngỏ là quy định về thời hạn giám định lại chưa được nhắc đến. Rất nhiều vụ án phải phụ thuộc vào giám định, đặc biệt là giám định tài chính, giám định công trình xây dựng... nhưng do giám định “giậm chân tại chỗ” khiến cơ quan tố tụng bị “giữ chân”.
5. Báo VnExpress có bài Luật chưa thi hành, Bộ trưởng Tư pháp đã đề xuất sửa. Bài báo phản ánh: Sáng 16/3, Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016. Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường kiến nghị đưa vào chương trình việc sửa đổi Luật Công an nhân dân; Luật Sĩ quan quân đội nhân dân và Luật Nhà ở. Cả ba luật này được Quốc hội thông qua vào kỳ họp cuối năm 2014 và có hiệu lực từ ngày 1/7/2015.
Kiến nghị của Bộ trưởng Tư pháp ngay lập tức vấp phải sự phản đối của đại biểu. “Bổ sung gì, luật vừa mới thông qua còn chưa có hiệu lực thi hành lại đòi sửa?”, Phó chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn lên tiếng và đề nghị cần rà soát kỹ, những thứ không cần thiết thì không cần bổ sung.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng chất vấn: "Ba cái luật còn chưa có hiệu lực thi hành thì sửa đổi cái gì? Nghe nó chướng vô cùng. Luật Nhà ở ta phải sửa cái gì? Luật Sĩ quan quân đội nhân dân, Luật Công an nhân dân tới tháng 7/2015 mới có hiệu lực thì hôm nay đã bàn chuyện sửa đổi là sao?".
Kết luận phần thảo luận này, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu khẳng định những luật nào mới thông qua, chưa có hiệu lực thực thi thì không đưa vào chương trình sửa đổi.
Đề xuất lùi thời hạn trình dự án Luật Biểu tình sang Quốc hội khóa sau cũng vấp phải sự phản đối của các ủy viên Thường vụ Quốc hội. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho rằng, nên rút Luật Biểu tình khỏi chương trình dự kiến kỳ họp thứ 9, lùi sang kỳ họp thứ 10 với lý do cho đến thời điểm hiện tại Chính phủ chưa cho ý kiến và trình Thường vụ Quốc hội.
II- MỤC THÔNG TIN VỀ PHẢN HỒI CHÍNH SÁCH
1. Báo Xây dựng có bài Cần đổi mới chính sách tái định cư. Bài báo phản ánh: Tái định cư gắn với việc Nhà nước thu hồi đất ở, quốc tế gọi là tái định cư không tự nguyện. Chính sách tái định cư hiện hành của nước ta nhìn chung đã tạo điều kiện cho việc thực hiện chủ trương thu hồi đất, nhưng do chậm đổi mới nên thực trạng tái định cư, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn, vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều bất cập.
Tuy Luật Đất đai năm 2013 đã có những quy định nhằm hạn chế các bất cập trước đây nhưng chính sách thu hồi đất và tái định cư nước ta vẫn còn cần được nghiên cứu để tiếp tục hoàn thiện hơn nữa.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Đấu giá quyền khai thác khoáng sản: Có xóa được cơ chế xin - cho?. Bài báo phản ánh: Theo nhiều chuyên gia, việc ban hành kế hoạch để lần đầu tiên thực hiện đấu giá khai thác khoáng sản sau 3 năm kể từ khi Chính phủ ban hành Nghị định, sau gần 4 năm từ lúc Luật Khoáng sản được ban hành là có phần chậm chạp khi mà khai thác khoáng sản vốn là vấn đề “nóng” tại nhiều địa phương. Quyết định phê duyệt kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản vừa được Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt kỳ vọng sẽ xóa bỏ cơ chế xin - cho. Thay vào đó, tới đây các ông chủ mỏ muốn khai thác khoáng sản sẽ phải bỏ ra khoản tiền lớn và tham dự việc đấu giá một cách sòng phẳng với các đối thủ khác.
Tuy vậy, khi phiên đấu giá lần đầu vẫn chưa diễn ra thì chưa ai dám chắc đây sẽ là giải pháp hữu hiệu để khắc phục được những yếu kém, bất cập trong việc quản lý khoáng sản ở nhiều địa phương lâu nay. Bởi thực tế, không chỉ thiếu các cơ chế quản lý minh bạch trong việc khai thác khoáng sản, việc xin-cho dễ dàng hay buông lỏng quản lý, thậm chí bảo kê cho nhiều đối tượng khai thác khoáng sản vô tội vạ mới là vấn đề khó giải quyết bởi thực trạng này không chỉ gây thất thoát tài nguyên mà còn để lại những hệ lụy không nhỏ về môi trường, an ninh trật tự ở địa phương.
3. Báo Giao thông có bài Cần quy định “cấm ký trước khi nghỉ hưu”. Bài báo phản ánh: Cựu Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Văn Hữu Chiến một ngày trước khi nghỉ hưu ký một loạt quyết định về “cải tạo đất” hay nguyên Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Truyền ký hàng loạt quyết định bổ nhiệm cán bộ là những việc không nên lặp lại.
Có lẽ, tới đây Chính phủ, Quốc hội cần bổ sung quy định đối với cán bộ, lãnh đạo trước khi về hưu thì không được ký quyết định bổ nhiệm hay quyết định những vấn đề quan trọng, những lĩnh vực có tác động lớn tới cộng đồng hay kinh tế - xã hội, kể cả ở địa phương. Quyết định được ký bởi một người sắp về hưu, nếu đúng đắn thì không vấn đề gì, song nếu “có vấn đề” thì hẳn hệ lụy của chữ ký ấy sẽ rất khó giải quyết cho người kế nhiệm.
Nếu có quy chế đó, cần có những quy định cụ thể, chẳng hạn như trong thời gian bàn giao công tác, trước thời điểm nghỉ hưu bao nhiêu lâu thì không được ký những văn bản nào, quyết định nào, bổ nhiệm những cấp nào... Hoặc trước khi nghỉ hưu vài tháng thì nên bàn giao dần công việc cho người kế nhiệm. Thực tế chứng minh đã có những trường hợp trước khi nghỉ hưu ký quyết định bổ nhiệm nhiều biên chế, sau đó không thể gỡ được. Vì vậy, cần phải đặt ra mục tiêu xây dựng quy chế vừa đảm bảo phù hợp với Hiến pháp và luật, phù hợp cả với thực tiễn, đảm bảo tính công khai, minh bạch, vì lợi ích chung và chống lại lợi ích nhóm.
4. Báo Điện tử VTV có bài: Bất cập quản lý mầm non tư thục ở miền núi. Bài báo phản ánh: Quy định phối hợp trong quản lý mầm non tư thục đang trở thành một trong những nguyên nhân khiến công tác quản lý loại hình giáo dục này bị bỏ ngỏ.
Vấn đề quản lý nhóm lớp mầm non tư thục lại một lần nữa được đặt ra sau câu chuyện đau lòng về trường hợp một bé trai 10 tháng tuổi tử vong khi đang được gửi tại một nhà trẻ tư nhân, huyện miền núi Sông Hinh, tỉnh Phú Yên.
Đối với loại hình nhóm lớp mầm non tư thục theo hình thức gia đình hiện nay đang tồn tại khá phổ biến ở rất nhiều địa phương. Tuy nhiên, với quy định cấp xã quản lý nhân sự, cấp phép hoạt động còn ngành giáo dục chỉ quản lý về mặt chuyên môn đang khiến cho công tác quản lý loại hình này bị bỏ ngỏ. Vụ việc đáng tiếc xảy ra tại huyện miền núi Sông Hinh vừa qua, yêu cầu quy trách nhiệm trong quản lý của ngành chức năng hiện cũng rất khó khăn.
Nhiều ý kiến cho rằng, nếu trách nhiệm giám sát hoạt động của các nhóm lớp mầm non tư thục được quy định một cách cụ thể thì có lẽ đã không có tình trạng cấp dưới cho rằng không thuộc thẩm quyền, còn cấp trên lại khẳng định trường hợp này pháp luật chưa quy định.
III- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Điện tử Chính phủ đưa tin: Tối 16/3 (giờ địa phương), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Phu nhân, cùng đoàn đại biểu Việt Nam đã tới thành phố Sydney, bắt đầu chuyến thăm chính thức Australia theo lời mời của Thủ tướng Tony Abbott.
2. Báo Công an thành phố Đà Nẵng có bài phản ánh: Bộ trưởng Quốc phòng 10 nước thành viên ASEAN ngày 16 - 3 đồng ý hợp tác trong việc giải quyết các mối đe dọa an ninh nghiêm trọng từ nhóm cực đoan Nhà nước Hồi giáo IS.
Theo hãng tin IANS, kết thúc 2 ngày làm việc của Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN lần thứ 9 tại Langkawi, bang Kedah, Malaysia, các bộ trưởng ký một tuyên bố chung về việc duy trì an ninh và ổn định khu vực. Tại cuộc họp báo, Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Hishammuddin Tun Hussein, người chủ trì cuộc họp, cho biết, tất cả các bộ trưởng quốc phòng ASEAN ghi nhận các mối đe dọa của IS và ảnh hưởng ngày càng tăng của nhóm này trên toàn cầu. Ông cho biết, các bộ trưởng quốc phòng chia sẻ ý kiến cho rằng, nguyên nhân gốc rễ của vấn đề IS cần được xác định và công chúng cần được giáo dục để nâng cao nhận thức.
3. Báo Nhân dân điện tử đưa tin:
- Đại diện cấp cao EU phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại P.Mô-ghê-ri-ni sẽ thăm Cu-ba trong ngày 23-3 tới và là quan chức EU cấp cao nhất thăm La Ha-ba-na trong nhiều năm qua.
- Nhà trắng cho biết, nhiều khả năng Tổng thống B.Ô-ba-ma ủng hộ thay đổi lộ trình giảm lực lượng ở Áp-gani-xtan, theo đó không rút 5.500 binh sĩ vào cuối năm nay như đã thỏa thuận.
- Ít nhất 14 người chết và gần 80 người bị thương trong hai vụ đánh bom tự sát tại lối vào hai nhà thờ ở TP La-ho, thủ phủ bang Pun-giáp, phía đông Pa-ki-xtan. Lực lượng Ta-li-ban nhận tiến công.
- Tân Hoa xã dẫn thông báo của Ủy ban Kiểm tra kỷ luật trung ương Trung Quốc cho biết, Phó Bí thư Tỉnh ủy Vân Nam Cừu Hà đang bị điều tra về vi phạm kỷ luật và pháp luật nghiêm trọng.
- Liên hiệp châu Âu cho rằng, việc Man-đi-vơ kết tội cựu Tổng thống M.Na-sít theo luật chống khủng bố có thể gây quan ngại về nguyên tắc xét xử công bằng của luật pháp, làm xói mòn niềm tin của người dân nước này.
- Theo các cuộc thăm dò dư luận, đảng Tự do của Thủ tướng Hà Lan M.Rút-tơ tiếp tục nhận được sự ủng hộ cao, dù hai thành viên chính phủ của ông vừa từ chức.
- Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ G.Ke-ri lạc quan về khả năng đạt thỏa thuận tạm thời với I-ran trước hạn chót, nếu Tê-hê-ran chứng minh được chương trình hạt nhân chỉ nhằm mục đích hòa bình.
- Chính quyền khu vực bán tự trị người Cuốc ở I-rắc cho biết, có bằng chứng cho thấy lực lượng IS đã sử dụng vũ khí hóa học tiến công các lực lượng vũ trang của người Cuốc.
- Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ cho biết, ít nhất mười người bị nghi nhiễm vi-rút E-bô-la đã được đưa từ châu Phi đến Mỹ để theo dõi.