Trong buổi sáng ngày 06/4/2010, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 14/2010/QĐ-UB thay thế Quyết định số 127 tiếp tục triển khai làm việc ngày thứ bảy. Trong quyết định mới này, Thủ tướng đã giao toàn quyền chủ động cho chủ tịch tỉnh, TP có quyền quyết định chọn các thủ tục hành chính (TTHC) thuộc đơn vị, địa bàn để thực hiện vào ngày này.Để triển khai quyết định mới, Sở Nội vụ đã tổ chức thăm dò ý kiến các quận huyện sở ngành về các loại TTHC được tiếp nhận và giải quyết vào buổi sáng thứ bảy. Kết quả, có tới 25 loại TTHC thuộc các lĩnh vực: công chứng; chứng thực giấy tờ; cấp phép xây dựng; cấp phép đào đường; cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận (GCN) đăng ký kinh doanh… được các đơn vị đề nghị tiếp nhận và giải quyết vào buổi sáng thứ bảy hàng tuần. Thực tế, trước đó, nhiều đơn vị cũng đã “xé rào” giải quyết thêm các thủ tục trong sáng thứ bảy.
Tại UBND quận 8, ông Nguyễn Huy Hoàng (ngụ tại đường An Dương Vương, phường 16 quận 8) cho biết: “Tôi phải đi làm nên tranh thủ làm thủ tục đăng ký khai trình sử dụng lao động, đăng ký nội quy lao động, đăng ký thang bảng lương của doanh nghiệp vào sáng thứ bảy tại UBND quận. Tất cả đều được quận thụ lý, giải quyết ngay trong ngày”. Bà Lê Ngọc Đình (đường Tạ Quang Bửu, phường 5) cũng cho biết rất hài lòng khi được thụ lý hồ sơ cấp GCN đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm ngay trong sáng ngày thứ bảy. Chủ tịch UBND quận 8 Nguyễn Thành Chung cho biết, quận đã thực hiện thêm những thủ tục khác trong thứ bảy, như: xác nhận hồ sơ và gia hạn cấp phép hoạt động karaoke; cấp GCN đăng ký thuế; xác nhận cấp mới, gia hạn giấy chứng chỉ hành nghề và GCN đủ điều kiện hành nghề y dược, y học cổ truyền tư nhân…
Tại quận Thủ Đức, theo Trưởng phòng Nội vụ quận Lê Thị Trong, một số TTHC cũng được thực hiện thêm vào sáng thứ bảy như xác nhận hồ sơ đăng ký quảng cáo, cấp số nhà, xác nhận các hồ sơ liên quan đến lĩnh vực y tế… khiến người dân hài lòng. Trong khi đó, quận 2 thực hiện tới 27 TTHC do nhu cầu của người dân trên địa bàn quận khá cao như: đăng ký thế chấp, xóa thế chấp; xác nhận hiện trạng nhà đất; điều chỉnh GCN do bồi thường; cấp lại GCN bị mất… Ngoài ra, nhiều đơn vị còn quyết định làm việc nguyên ngày thứ bảy để phục vụ cho người dân. Sở Tài nguyên - Môi trường cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; Sở Tư pháp thực hiện các thủ tục liên quan đến hộ tịch; Sở Kế hoạch - Đầu tư cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh; Sở Giao thông Vận tải cấp phép cho xe ô tô vận tải lưu hành trong khu vực nội đô; cấp đăng ký số, biển số xe gắn máy chuyên dùng.
Tại quận Bình Thạnh, Ông Phan Văn Định, Chánh Văn phòng UBND quận Bình Thạnh, cho biết: “Hồ sơ TTHC liên quan đến lĩnh vực nhà đất của quận rất nhiều. Như Nghị định 88/2009 về cấp GCN quyền sử dụng đất ở, quyền sở hữu nhà ở triển khai hơn 4 tháng qua đã làm khối lượng công việc tăng lên. Trước đây, sau khi công chứng, trước bạ xong, những người mua nhà, đất chỉ cần nộp hồ sơ đăng bộ và chờ 7 ngày là có kết quả. Nay, Nghị định 88 yêu cầu tất cả người nhận chuyển nhượng nhà phải nộp hồ sơ cấp giấy hồng mới. Vì thế, ngày thứ bảy là dịp CBCC quận tranh thủ giải quyết để hạn chế thấp nhất hồ sơ trễ hẹn”. Tuy nhiên, quan trọng nhất không phải là giải quyết bao nhiêu thủ tục mà là các thủ tục phải được giải quyết đúng hẹn. Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân chỉ đạo: “Cái quan trọng mà người dân, doanh nghiệp cần ở các đơn vị là phải giải quyết thủ tục đúng hẹn, điều này thì các đơn vị phải cải thiện nhiều hơn”.
Báo cũng phản ánh: Theo Bộ Xây dựng, đến nay đã có 88/95 dự án nhà ở xã hội dành cho học sinh, sinh viên được khởi công xây dựng. So với nhu cầu thì số các dự án được khởi công xây dựng còn rất ít. Lý giải nguyên nhân trên, Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, điều gây cản trở việc triển khai các dự án nhà ở xã hội chính là việc giải quyết các thủ tục hành chính ở một số địa phương chưa có sự chuyển biến, thậm chí gây khó khăn đối với các nhà đầu tư tham gia dự án.
Liên quan đến vấn đề này, mới đây Bộ Xây dựng đã có công văn nêu rõ trong tháng 4-2010, bộ sẽ thành lập đoàn liên ngành kiểm tra về tiến độ, chất lượng, tình hình giải ngân, thanh quyết toán tại các dự án đầu tư xây dựng nhà ở sinh viên đã được phân bổ từ nguồn trái phiếu Chính phủ.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Ngày 5-4, Thủ tướng Chính phủ ra chỉ thị yêu cầu các tỉnh, thành triển khai các giải pháp tiết kiệm điện trước nguy cơ thiếu điện mùa khô tới.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Công thương, Tập đoàn Điện lực (EVN), Tập đoàn Dầu khí và các đơn vị liên quan thường xuyên đánh giá tình hình cung cấp điện, điều hòa hợp lý cung-cầu điện. Thủ tướng yêu cầu đẩy nhanh các dự án phát điện đúng tiến độ. Trong đó, đưa vào vận hành ngay nhiệt điện Quảng Ninh 1, Hải Phòng 1, tổ máy số 2 thủy điện Pleikrong, tổ máy 3 thủy điện Sê San 4 và các tổ máy thủy điện Bản Vẽ…
Theo dự báo, từ nay đến cuối mùa khô 2010, khô hạn có thể kéo dài. Vì vậy, Thủ tướng yêu cầu EVN phối hợp với ngành nông nghiệp, Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia chủ động có phương án vận hành hiệu quả, sử dụng tiết kiệm nguồn nước để phát điện và cấp nước cho sản xuất nông nghiệp.
3. Báo Lao động phản ánh: Chấp hành chỉ đạo của Chính phủ chưa được phép tăng giá xăng dầu, Bộ Tài chính vừa đưa ra hướng giải quyết là trích quỹ bình ổn giá xăng dầu để bù lỗ. Hướng giải quyết này là khả dĩ, tuy nhiên không thể xem là giải pháp duy nhất để bình ổn giá. Quỹ bình ổn giá xăng dầu đến hết tháng 3.2010 đã tích luỹ được khoảng 1.500 tỉ đồng. Theo hướng giải quyết của Bộ Tài chính, có thể trích 1/3 số tiền trong quỹ để bù lỗ cho các DN đầu mối NK và kinh doanh xăng dầu, thay vì tăng giá xăng vào thời điểm hiện tại. Cái lợi của giải pháp này là sử dụng quỹ đúng mục đích, đúng thời điểm cần thiết khi giá dầu thế giới tăng mạnh, đồng thời cũng giải toả gánh nặng lỗ lã cho DN, còn người tiêu dùng cũng đỡ gánh nặng làn sóng tăng giá lại lan toả một khi giá xăng dầu tăng.
Theo lý giải của các DN đầu mối xăng dầu, mức lỗ (tuỳ theo DN) hiện nay dao động từ khoảng 500-1.000 đồng/lít. Petrolimex công bố hôm 2.4, giá cơ sở mặt hàng xăng A92 đã cao hơn 6,8% so với bán lẻ hiện hành, còn dầu diesel mức chênh lệch là 6,5%, dầu hoả 6,3%..., dẫn đến tình trạng giá cơ sở mỗi lít xăng cao hơn giá bán lẻ 1.148 đồng/lít, đối với dầu diesel là 944 đồng và dầu hoả là 952 đồng. Xu hướng giá dầu thế giới đang tăng khi nền kinh tế - trong đó có nền kinh tế Mỹ - có dấu hiệu phục hồi rõ ràng hơn. Dùng giải pháp “xả quỹ” là khả dĩ nhất trong lúc này, nhưng cũng cần xem xét khả năng một khi giá dầu thế giới tiếp tục tăng cao trong thời gian tới thì quỹ bình ổn giá hiện có cũng không đủ bù lỗ. Chính vì thế, để quản lí chặt chẽ hơn nữa giá xăng dầu trong nước, vấn đề lâu nay đã bàn tới và cần tiếp tục làm quyết liệt và triệt để, là kiểm soát các yếu tố cấu thành giá.
Mới đây trước áp lực của dư luận, một số Cty đầu mối kinh doanh xăng dầu, như Petrolimex, đã công bố giá trên website. Tuy nhiên, tình huống này được đánh giá là... mới minh bạch một phần, cũng có nghĩa là còn nhiều vấn đề chưa được công bố, hoặc công bố chưa rõ ràng, cho nên dư luận cũng khó có thể nắm bắt được để tính toán xem DN kinh doanh xăng dầu đầu mối đã “nói thật” về giá hay chưa. Thậm chí, một số người khi xem qua giá công bố trên mạng đã khẳng định ngay rằng người tiêu dùng bình thường, thậm chí là dân kinh doanh, cũng chưa thể hiểu và lí giải hết cách tính của phía DN kinh doanh xăng dầu. Sự công bố thông tin trên chỉ mang tính một chiều, chứ chưa được kiểm tra xem độ xác thực ra sao. Ngay cả tình trạng lỗ trên dưới 1.000 đồng mỗi lít xăng, dầu bán ra hiện nay của Petrolimex cũng chưa được các cơ quan quản lí xác nhận về độ xác thực đến đâu, đã thế thì làm sao xác định được mức lỗ để trích quỹ bình ổn bù lỗ mức hợp lí cho mỗi lít xăng?
Đến như công văn (số 4033) của cơ quan chuyên trách là Cục Quản lí giá-Bộ Tài chính cũng chỉ nêu chung chung về điều kiện để DN trích quỹ bình ổn giá xăng dầu: DN đầu mối cần rà soát, tiết giảm chi phí, chỉ khi giá bán không bù đắp được giá vốn kinh doanh thì mới được sử dụng quỹ bình ổn... DN đã công bố giá, nhưng nếu cơ quan quản lí muốn thể hiện sự khách quan nhằm bảo đảm quyền lợi cho DN cũng như người tiêu dùng, thì cần thiết có sự giám sát độc lập về cơ cấu hình thành giá, để làm rõ có lỗ hay không và mức lỗ là bao nhiêu. Công việc này gần như một sự kiểm toán nhanh. Khi mọi thứ rõ ràng và minh bạch, thì mới có cơ sở để tính toán bình ổn giá xăng dầu về lâu dài.
Báo cũng phản ánh: Liên tiếp những ngày qua, dư luận tiếp tục phẫn nộ, đau xót trước hàng loạt thông tin bạo hành trong học đường, dẫn đến có em phải nhập viện dài ngày, có em không dám đến trường và đỉnh điểm là một hiệu trưởng phải xin “nghỉ dạy” vì quá mệt mỏi, bất lực. Riêng sự việc xảy ra tại một trường THCS ở TP.Hồ Chí Minh với một lý do không thể tưởng tượng nổi là chỉ vì nữ sinh này “học giỏi và xinh”. Như vậy, có thể thấy hiện tượng bạo lực đã có xu hướng phổ biến ở khắp nơi, không chừa cấp lớp nào và không vì bất kỳ lý do gì và bất chấp dư luận xã hội. Khó bàn đến khía cạnh pháp luật can thiệp vì phần lớn các “hung đồ” mặc áo trắng trong các vụ việc này chưa đủ tuổi thành niên; thương tích nạn nhân chưa đến mức pháp luật quy định truy tố hình sự... vì vậy, phương pháp chữa trị căn bệnh này hiện nay xem ra khó có đáp án. Và với ngành giáo dục càng tỏ ra bối rối và ít thật tâm hơn khi kêu gọi các tầng lớp xã hội hiến kế hầu tìm biện pháp giải quyết. GS Phạm Minh Hạc - Chủ tịch Hội Khoa học tâm lý - giáo dục Việt Nam - đã chỉ ra hai nguyên nhân trọng yếu, cần phải khắc phục mới vãn hồi được trật tự trong học đường, đó là: “Việc dạy làm người chưa được quan tâm thích đáng... Các thầy - cô giáo phải là tấm gương sáng về mặt đạo đức”.
Từng có thời gian “nghề trồng người” được coi là ngành học “chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm”. Quan niệm đó đã tạo điều kiện một số lượng lớn người kém đức, thiếu tài bước vào ngành sư phạm. Và sau nhiều năm thực tế đang diễn ra cho thấy hệ lụy nhãn tiền như dạy, học thêm tràn lan; trù úm, gạ tình, gạ tiền đổi điểm... đã không hiếm trong giới giáo chức. Riêng về “dạy làm người”, thật thất vọng khi khảo sát tại hai trường lớn tại Hà Nội cho thấy có đến 82% số học sinh không biết kỹ năng sống là gì. Ngoài giờ học, chiếc máy tính vô hồn trở thành người bạn thân thiết của học sinh. Sự cô độc trong sinh hoạt dần biến các em trở thành người ích kỷ.
Theo Hiệp hội Đào tạo và Phát triển Hoa Kỳ, kỹ năng sống bao gồm đến 13 yếu tố cần thiết. Kỹ năng lắng nghe, giải quyết vấn đề, quản lý bản thân, giao tiếp ứng xử và tạo lập quan hệ, làm việc đồng đội ... là một quá trình giáo dục tiệm tiến kéo dài suốt thời niên thiếu từ tuổi lên 8 đến 25 là lúc người thanh - niên bước vào đời. Thời thuộc Pháp, xót xa trước tình trạng bạc nhược của thanh thiếu niên, nhà văn hoá Hoàng Đạo Thuý đã từng tổ chức phong trào Hướng đạo, trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết để trở thành con người hữu ích của xã hội. Và rất nhiều người trong số này trưởng thành, đã có những cống hiến xuất sắc cho đất nước, điển hình như Giáo sư Tạ Quang Bửu, Tôn Thất Tùng, bác sĩ Trần Duy Hưng, nhạc sĩ Văn Cao, Lưu Hữu Phước...
Hôm nay, đất nước hoà bình, điều kiện sống đã được nâng cao, công cuộc đào luyện cho thế hệ trẻ trở nên dễ dàng hơn nhiều, nhưng tại sao nếp sống đẹp trong lứa tuổi học sinh lại khó thiết lập hơn ? Đó là vấn đề các nhà quản lý xã hội và giáo dục cần phải suy nghĩ.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Lặp lại hạn chế và thụt lùi. Bài báo phản ánh: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản quy định: Tất cả các loại giấy chứng nhận nhà đất cấp trước ngày 1-8-2009 (thời điểm luật có hiệu lực) vẫn có giá trị pháp lý và không phải đổi sang giấy mới.
Trường hợp có nhu cầu cấp đổi thì được đổi sang giấy mới và không phải nộp lệ phí. Khẳng định này đã làm người dân tin rằng thủ tục cấp đổi sẽ cực kỳ đơn giản mà theo cách nói phổ biến là... đổi cái rụp! Nhưng thực tế lại khác. Nhiều người mua nhà đất có giấy tờ hợp lệ đã hết sức ngỡ ngàng trước đòi hỏi của cơ quan cấp giấy: làm lại bản vẽ mới dù hiện trạng không thay đổi; phải đi niêm yết dù trước đây đã từng niêm yết và khi mua bán cũng không có ai tranh chấp; phải chờ cơ quan thụ lý xem xét tới lui và có thể khi đến hẹn trả hồ sơ lại bất chợt nhận được yêu cầu bổ sung giấy này giấy nọ… Những nhiêu khê này chủ yếu xuất phát từ chỗ quy định mới buộc mỗi lần chuyển nhượng phải đổi giấy - một yêu cầu mà rất nhiều ý kiến trong các cơ quan quản lý nhà nước và trong giới luật cho là không cần thiết.
Có thể chính quyền thấy đó là những việc làm cần thiết để giấy mới có đầy đủ thông tin theo quy định mới. Nhưng người dân lại khó chấp nhận một nghịch lý: Khi Chính phủ đã và đang chủ trương, cổ súy cho việc cắt giảm thủ tục hành chính, tại sao dân cứ phải làm thêm đủ thứ thủ tục vô lý? Sau nhiều lần pháp luật thay đổi, tại sao dân cứ phải cực thân? Nếu đã thấy rõ luật cũ có khiếm khuyết, tại sao luật mới không tính cách đưa ra các quy định ưu việt hơn theo hướng giảm thiểu đến mức tối đa những phiền hà, vất vả cho người dân và cho cả cơ quan nhà nước?
Lý giải về việc đổi chủ phải đổi giấy, một lãnh đạo của Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết tâm lý chung của nhiều người là muốn có được giấy mới mang tên mình. Có thể ai đó thích như thế thật nhưng chắc chắn giữa việc phải chờ đợi theo đơn vị ngày với đơn vị tháng hoặc năm, số đông vẫn thích đơn vị ngày hoặc nếu được là đơn vị phút, giây. Khi chưa đạt được thời gian lý tưởng này thì xin các cơ quan chức năng chớ làm ngược lại.
Từng kỳ vọng vào mẫu giấy mới tựa như bằng khoán điền thổ thời trước để có thể ghi nhận đầy đủ lý lịch của thửa đất, căn nhà, nhiều người đã phải thất vọng khi thấy giấy mới của “ông Tài nguyên và Môi trường” (theo Nghị định 88/2009) lặp lại hạn chế, nhiêu khê mà dư luận đã kêu ca khi “ông Xây dựng” cho ra đời giấy hồng (theo Nghị định 90/2006). Vì sao không tiếp tục hoàn thiện theo hướng không buộc đổi giấy như giấy hồng cũ (theo Nghị định 60/1994) và giấy đỏ (theo Nghị định 181/2003) từng làm (tiếc là hai giấy này có một số khiếm khuyết kỹ thuật khiến bị thay thế). Có lẽ phải lật lại mục đích của việc “đẻ” ra giấy mới: đổi giấy để tạo thuận tiện hơn cho dân và chính quyền hay chỉ để chuyển đổi cơ quan phụ trách việc cấp giấy và để “tiện lợi” cho chính cơ quan đó? Nếu là để tạo thuận lợi cho người dân thì rõ ràng mục tiêu ấy đã phá sản và pháp luật đã thụt lùi.
2. Trang web Diễn đàn doanh nghiệp có bài Cấm sử dụng chung cư làm văn phòng: Chưa thấu lý, đạt tình. Bài báo phản ánh: Ngày 19/11/2009, Bộ Xây dựng ban hành công văn số 2544/2009/BXD-QLN về việc “Cấm sử dụng chung cư làm văn phòng, cơ sở sản xuất...”. Ngay sau đó, có rất nhiều ý kiến phản ứng về quy định “cấm” của công văn số 2544 nêu trên. Ngày 10/2/2010, Bộ Xây dựng lại có tiếp công văn số 241/BXD-QLN gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương yêu cầu thống kê tình hình sử dụng căn hộ nhà chung cư làm cơ sở sản xuất – kinh doanh, văn phòng. Bài viết của đại diện một DN về những bất cập mà các công văn này tác động tới hoạt động của DN, đặc biệt là DNNVV. Nhiều ý kiến cho rằng, hai văn bản này có thể dẫn đến tình trạng đóng cửa, giải thể hàng loạt DNNVV vì những DN này không thể đủ năng lực tài chính để chuyển đến thuê văn phòng tại các tòa nhà chuyên dùng làm văn phòng cho thuê với giá thuê từ 30 đến 45 USD/m2/tháng.
Có thể khẳng định rằng, quy định cấm sử dụng chung cư làm văn phòng, cơ sở kinh doanh không có cơ sở pháp lý đầy đủ và chặt chẽ. Điều đó thể hiện ở những điểm sau: Thứ nhất, thuê chung cư làm văn phòng, trụ sở Cty đều là các DNNVV hoạt động theo Luật DN. Khoản 1 Điều 35 Luật DN quy định: “1. Trụ sở chính của DN là địa điểm liên lạc, giao dịch của DN; phải ở trên lãnh thổ VN, có địa chỉ được xác định gồm số nhà, tên phố (ngõ phố) hoặc tên xã, phường, thị trấn, huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; số điện thoại, số fax và thư điện tử (nếu có)”. Ngoài quy định trên, trong Luật DN không có bất kỳ quy định nào khác về trụ sở DN. Như vậy, cấm sử dụng chung cư làm văn phòng, trụ sở DN là đã vô hiệu hóa một điều khoản quan trọng của Luật DN.
Thứ hai, giải thích về cơ sở pháp lý của công văn số 2544, Bộ Xây dựng cho rằng, sử dụng chung cư làm văn phòng, cơ sở kinh doanh là trái với Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh BĐS và Luật Đầu tư. Tuy nhiên, nghiên cứu các văn bản luật nêu trên, chúng ta cũng không tìm thấy bất kỳ quy định nào về “cấm sử dụng chung cư làm văn phòng, cơ sở kinh doanh”. Luật Nhà ở là văn bản có liên quan trực tiếp hơn cả. Song, Điều 8 của Luật Nhà ở về “Những hành vi bị nghiêm cấm trong kĩnh vực nhà ở”, Điều 21 quy định về “Quyền của chủ sở hữu nhà ở”, Điều 22 “ Về nghĩa vụ của chủ sở hữu nhà ở” và quy định về quản lý việc sử dụng nhà chung cư gồm từ các điều 70, 71, 72, 73 cũng không có bất kỳ quy định nào “cấm sử dụng nhà ở sai mục đích” và lại càng không thể tìm thấy quy định nào “cấm sử dụng nhà chung cư làm văn phòng, cơ sở kinh doanh”.
Thứ ba, Điều 21 Luật Nhà ở quy định về quyền của chủ sở hữu nhà ở gồm: “1. Chiếm hữu đối với nhà ở; 2. Sử dụng nhà ở; 3. Bán, cho thuê, cho thuê mua, tặng, cho, đổi, để thừa kế, cho mượn, cho ở nhờ, ủy quyền quản lý, thế chấp nhà ở thuộc sở hữu của mình theo quy định của pháp luật...”. Khoản 2 Điều 22 Luật Nhà ở quy định về một trong những nghĩa vụ của chủ sở hữu nhà ở là “Quản lý, sử dụng, bảo trì, cải tạo, phá dỡ, xây dựng lại nhà ở của mình theo quy định của pháp luật nhưng không được làm ảnh hưởng hoặc gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác”. Với những quy định trên, một chủ sở hữu nhà đồng thời là chủ DN, đặt văn phòng Cty tại nhà mình và “không làm ảnh hưởng hoặc gây thiệt hại đến lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác” thì không thể cho rằng, chủ sở hữu nhà đó làm trái luật. Tương tự, khi chủ sở hữu nhà cho một DN của người khác thuê nhà theo hợp đồng thuê nhà đúng luật và chủ DN thuê nhà cũng “không làm ảnh hưởng hoặc gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác” thì cũng không có cơ sở pháp lý nào để cấm.
Thứ tư, câu hỏi đặt ra là, khi các DN thuê chung cư làm văn phòng bằng những hợp đồng thuê nhà đúng luật và “không làm ảnh hưởng hoặc gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác”, Bộ Xây dựng có đủ thẩm quyền để ra lệnh thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của DN không? Câu trả lời là: Không thể.
Quy định cấm sử dụng chung cư làm văn phòng, cơ sở kinh doanh của Bộ Xây dựng chẳng những không thấu lý mà còn không đạt tình vì những lý do sau đây: Một là, các DNNVV không đủ năng lực tài chính để thuê văn phòng tại những tòa nhà chuyên sử dụng để cho thuê làm văn phòng. Đó là điều chắc chắn các quan chức của Bộ Xây dựng không thể không biết. Do đó, cấm sử dụng chung cư làm văn phòng, cơ sở kinh doanh sẽ có thể đẩy không ít DNNVV vào tình trạng “bất đắc kỳ tử”.
Hai là, theo quy định của Luật Nhà ở, tại các khu chung cư phải có Ban quản trị nhà chung cư. Điều 72 Luật Nhà ở quy định rất rõ về quyền và trách nhiệm của Ban quản trị nhà chung cư. Khi các DN thuê căn hộ làm văn phòng, cơ sở kinh doanh có trách nhiệm tuân thủ mọi quy định của Ban quản trị nhà chung cư. Nếu các DN “làm ảnh hưởng hoặc gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác” thì Ban quản trị nhà chung cư có trách nhiệm chấn chỉnh. Vì vậy, việc Bộ Xây dựng can thiệp trực tiếp và quy định cấm như công văn 2544 là vô lý.
Tất nhiên, một số hiện tượng xảy ra do sự thiếu đồng bộ khi căn hộ chung cư được sử dụng làm văn phòng Cty, cơ sở kinh doanh như Bộ Xây dựng nêu ra là có thật. Song, điều ấy không phải là phổ biến, không xảy ra với tất cả các khu chung cư có các văn phòng Cty, cơ sở kinh doanh. Vì vậy, không thể cấm tất cả hay nói cách khác là không thể “đánh nhầm hơn bỏ sót”. Chính vì thế, Bộ Xây dựng cần xem xét, đưa ra cách giải quyết hợp lý hơn đối với các DN trong trường hợp này để đảm bảo sự minh bạch, nghiêm minh trong quản lý kinh tế và xã hội.