I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Giao chỉ tiêu THADS: Tránh tạo áp lực, “chạy” theo thành tích. Bài báo phản ánh: Tại buổi tọa đàm về chỉ tiêu thi hành án dân sự do Bộ Tư pháp và dự án JICA tổ chức mới đây, nhiều địa phương kiến nghị giảm, thậm chí bỏ một số chỉ tiêu, bởi quá trình thực hiện cho thấy thiếu tính khả thi.
Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự Nguyễn Văn Sơn, chỉ tiêu là thước đo mức độ hoàn thành nhiệm vụ, là tiêu chuẩn bình xét thi đua, đánh giá cán bộ… Mặc dù lĩnh vực này những năm qua đạt nhiều kết quả tích cực, đặc biệt là từ năm 2013, Quốc hội có Nghị quyết về công tác tư pháp, trong đó giao chỉ tiêu cụ thể cho THADS, tuy nhiên, việc thực hiện các chỉ tiêu cũng nảy sinh một số bất cập.
Một trong những bất cập, theo ông Hoàng Thế Anh, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dữ liệu, thông tin và thống kê THADS là chỉ tiêu xong 88% về việc và 77% về tiền là quá cao so với khả năng thi hành của các cơ quan THADS, mặc dù họ đã nỗ lực và cố gắng rất nhiều; cơ bản số việc có điều kiện, cơ quan thi hành án đã cố gắng xử lý, số còn lại cơ bản là việc khó thi hành và cho rằng, sự suy giảm kinh tế kéo theo nhiều tài sản kê biên nhưng không bán được, nhất là các tài sản thế chấp, bảo đảm, bảo lãnh trong lĩnh vực tín dụng ngân hàng. Bên cạnh đó, nhiều cơ quan THADS lượng án cả về việc và tiền đều tăng cao, trong khi biên chế và cơ sở vật chất không tăng tương xứng.
Phó Cục trưởng Cục THADS Hà Nội Dương Minh Công đánh giá chỉ tiêu thi hành xong về việc và về tiền như hiện giao là quá cao, chưa phù hợp và không đúng thực chất. Trên địa bàn Hà Nội, hàng năm lượng án phải thi hành rất lớn, tính chất ngày càng phức tạp, đặc biệt án kinh doanh thương mại tăng đột biến nên việc thực hiện chỉ tiêu là hết sức khó khăn.
Theo ông Công, cần xây dựng phương án giao chỉ tiêu thi hành xong về việc, về tiền phù hợp với từng vùng, địa phương và thực trạng từng giai đoạn, không mang tính cào bằng, tránh tạo thêm áp lực cho cơ quan THA.
Nhằm ngăn chặn việc chấp hành viên có thể biến việc có điều kiện sang không có điều kiện thi hành, Bộ Tư pháp giao chỉ tiêu giảm 7-10% số việc chuyển kỳ sau. Tuy nhiên, theo phân tích của Trung tâm Dữ liệu, thông tin và thống kê THADS thì việc giao chỉ tiêu này không thực tế, bởi nhiều đơn vị án chuyển kỳ sau không còn hoặc số chuyển kỳ sau rơi vào tình trạng không thể giải quyết do nguyên nhân khách quan thì không thể đạt các chỉ tiêu này.
Tuy nhiên, bên cạnh những ý kiến cho rằng chỉ tiêu quá cao hoặc không khả thi, vẫn có ý kiến đề xuất trong điều kiện hiện nay vẫn cần thiết phải duy trì để bảo đảm làm căn cứ đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của các cơ quan THADS.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Làm sao để chấm dứt việc làm khó luật sư?. Bài báo phản ánh: Chuyện luật sư (LS) bị làm khó trong việc thực hiện quyền bào chữa cho nghi can là câu chuyện đã được nói đến rất nhiều trên báo chí, trong nhiều hội nghị, hội thảo của giới LS, trong nhiều cuộc họp giữa đại diện giới LS với các cơ quan tố tụng.
Cơ quan tố tụng nào cũng nói là sẽ tạo điều kiện cho LS nhưng thực tế việc làm khó LS vẫn tiếp tục diễn ra ở tất cả giai đoạn tố tụng.
Cụ thể, Điều 56 BLTTHS hiện hành chỉ quy định chung chung về người bào chữa mà không quy định cụ thể việc bào chữa cho nghi can bị tạm giam thì thủ tục như thế nào. Điều 58 BLTTHS cũng chỉ quy định LS được tham gia tố tụng từ khi khởi tố bị can nhưng làm sao để LS được tham gia từ giai đoạn này thì lại không đề cập.
Bên cạnh đó, Thông tư 70/2011 của Bộ Công an chưa thể hiện việc tạo điều kiện cho LS khi yêu cầu cấp giấy chứng nhận bào chữa. Thông tư này chỉ mang tính chất hướng dẫn thực hiện trong nội bộ ngành công an. Tại điểm b khoản 1 Điều 5 Thông tư 70 quy định khi LS làm thủ tục bào chữa phải xuất trình giấy yêu cầu LS của người bị tạm giữ, bị can; giấy yêu cầu LS của người thân người bị tạm giữ, bị can (đối với trường hợp người bị tạm giữ, bị can đang bị tạm giam có giấy nhờ người thân liên hệ LS bào chữa). Như vậy dù được gia đình nghi can đang bị tạm giữ, tạm giam yêu cầu bào chữa nhưng LS vẫn không thể có được sự đồng ý của người bị tạm giữ, bị can để được cấp giấy chứng nhận bào chữa vì ĐTV, cơ quan điều tra không cho vào nhà tạm giữ, trại tạm giam gặp nghi can.
Rộng hơn, việc cấp giấy chứng nhận bào chữa của VKS hay tòa án cũng không thống nhất, có nơi chỉ cần giấy yêu cầu LS của người thân nghi can là được, có nơi lại đòi phải có chữ ký đồng ý của nghi can. Do đó, việc cấp giấy chứng nhận bào chữa cho LS cần được quy định thông thoáng hơn trong BLTTHS để tạo điều kiện cho nghi can được hưởng quyền được nhờ người bào chữa tốt nhất. Ngoài ra, pháp luật cũng cần quy định về quyền im lặng của nghi can khi chưa có LS. Như vậy mới giảm được việc LS bị làm khó, giảm được án oan, hạn chế được bức cung, mớm cung, dùng nhục hình.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài ‘Đốt cháy giai đoạn’, chấp hành viên bị tố cáo. Bài báo phản ánh: Theo hai bản án sơ, phúc thẩm của TAND quận 1 và TAND TP.HCM, bà Nguyễn Thị Thu Huệ phải trả cho bà VTL gần 17 tỉ đồng.
Sau khi bà L. làm đơn yêu cầu thi hành án (THA), ngày 30-9, Chi cục THA dân sự quận 1 đã ra quyết định THA. 10 ngày sau (ngày 10-10), chấp hành viên được phân công giải quyết đã ra quyết định khấu trừ tiền trong tài khoản ngân hàng của bà Huệ (trước đó bị tòa kê biên) để THA cho bà L.
Bà Huệ đã làm đơn tố cáo gửi Phòng Kiểm sát thi hành án dân sự (VKSND TP.HCM) cho rằng chấp hành viên vi phạm nghiêm trọng pháp luật về THA và yêu cầu phía ngân hàng tạm dừng việc khấu trừ tiền để chờ kết quả giải quyết tố cáo.
Theo bà Huệ, từ khi ra quyết định THA, chấp hành viên chưa ra văn bản thông báo cho bà về việc THA theo Điều 39 Luật THA dân sự. Ngoài ra, theo Điều 45 Luật THA dân sự, bà có thời hạn 15 ngày kể từ ngày được thông báo hợp lệ về việc THA để tự nguyện THA. Vậy mà chỉ 10 ngày sau khi ra quyết định THA, chấp hành viên đã “đốt cháy giai đoạn” và cưỡng chế THA trong khi bà chưa thuộc đối tượng phải cưỡng chế theo khoản 3 Điều 70 Luật THA dân sự.
Mặt khác, tại thời điểm THA, bà Huệ đang cư trú tại quận Bình Thạnh nên theo Điều 55 Luật THA dân sự, Chi cục THA dân sự quận 1 phải ủy thác cho Chi cục THA dân sự quận Bình Thạnh (Công an phường Bến Thành, quận 1 xác nhận bà Huệ đã bán nhà, không còn cư trú ở địa phương, Công an phường 22, quận Bình Thạnh cũng xác nhận bà Huệ đang sinh sống tại đây).
4. Báo Người Cao tuổi có bài Chi cục Thi hành án Dân sự TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng: Cố tình làm sai luật, trái sự chỉ đạo của cấp trên. Bài báo phản ánh: Tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội Khóa XIII, đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng (ông Nguyễn Bá Thuyền) nêu “vấn đề bán nhà rất kì cục của Chi cục Thi hành án TP Đà Lạt. Công ty TNHH Phương Trang Đà Lạt mua đấu giá tài sản này trị giá 37,2 tỉ đồng và nộp đầy đủ tiền cho cơ quan bán đấu giá, đã có công chứng chứng nhận nhưng 5 năm nay không nhận được nhà, nguyên tiền lãi vay ngân hàng để trả cho 37 tỉ đồng lên đến 38 tỉ đồng, tức là tiền lãi của tiền mua nhà còn đắt hơn tiền mua nhà, vậy Bộ trưởng có biết việc này không, hướng giải quyết việc này ra sao và thời gian bao lâu thì giải quyết được việc này?”
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường hứa: “Vụ việc ở Đà Lạt thi hành chậm, bởi vì nó có yếu tố và tố cáo về vấn đề có dấu hiệu phạm tội hình sự. Giữa Bộ Tư pháp cùng với Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã có trao đổi thảo luận và đi đến một kết luận tách riêng việc mua bán đấu giá đó ra, vì việc mua bán đấu giá là ngay tình và được trả tiền rồi… chúng tôi đã trực tiếp trao đổi với đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh và dự kiến sẽ xem xét để quyết định dứt điểm vào thời gian sớm nhất vấn đề trả tài sản mua được qua đấu giá”.
Như vậy, Bộ trưởng Bộ Tư pháp giải thích có lí do chậm thi hành án, nhưng lí do này được pháp luật điều chỉnh bằng một việc khác; khẳng định sẽ giao tài sản cho người mua được qua đấu giá sớm nhất. Tuy nhiên, không hiểu Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã trao đổi với Bí thư Tỉnh ủy và Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng như thế nào mà đến giờ này (Kì họp thứ 8, Quốc hội Khóa XIII khai mạc) việc giao tài sản mua được qua đấu giá cho Công ty TNHH Phương Trang Đà Lạt vẫn chỉ là lời “hứa” của ngài Bộ trưởng Tư pháp?
Trao đổi với phóng viên, đại diện Công ty TNHH Phương Trang bức xúc: “Sự việc đơn giản là khi có đầy đủ điều kiện thì cơ quan thi hành án phải thực thi pháp luật về thi hành án. Tại sao sự việc đã được Đại biểu Quốc hội đưa ra giữa nghị trường để chất vấn và được Bộ trưởng Bộ Tư pháp hứa giải quyết mà vẫn không giao tài sản mua trúng đấu giá cho chúng tôi? Thử hỏi còn ai dám mua tài sản bán đấu giá ở Lâm Đồng? Cơ quan thi hành án đã vi phạm nguyên tắc thỏa thuận phải cưỡng chế giao tài sản, rồi mới giao tiền. Công ty TNHH Phương Trang Đà Lạt rất nhiệt tình, có trách nhiệm và thiện chí đưa ra 2 phương án: Giao tài sản hoặc là trả lại tiền gốc và cả lãi suất ngân hàng. Vậy mà họ cứ phớt lờ?”.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Lao động có bài Cuộc chiến chống tham nhũng: Một năm, chỉ 3 người bị xử lý hình sự. Bài báo phản ánh: Sáng 20.10, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh đã có báo cáo chuyên đề về kết quả phòng, chống tham nhũng tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII. Năm 2014, có 48 người đứng đầu thiếu trách nhiệm để xảy ra hành vi tham nhũng đã bị xử lý, trong đó có 3 người bị xử lý hình sự. Nhìn vào những con số này, người dân cảm nhận có cái gì đó không bình thường, dường như vừa bất lực, vừa thiếu nghiêm minh.
2. Trang Vov.vn có bài Tăng lương tối thiểu năm 2015: Bài toán khó!. Bài báo phản ánh: Một số đại biểu Quốc hội cho rằng cần tăng lương theo lộ trình để bảo đảm đời sống cho người có thu nhập thấp, ý kiến khác lại không đồng tình.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển, đối với việc tăng lương tối thiểu, một số ý kiến đề nghị cần bố trí kinh phí để tăng lương tối thiểu theo lộ trình để bảo đảm đời sống cho một bộ phận người nghỉ hưu và CBCC có thu nhập thấp. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, trong bối cảnh NSNN còn khó khăn, bộ máy hành chính còn cồng kềnh, năng suất lao động còn thấp, do đó đề nghị cân nhắc để phù hợp với khả năng cân đối NSNN.
3. Báo Tin tức có bài Bên lề quốc hội. Bài báo đưa ý kiến của một số Đại biểu quốc hội:
- Đại biểu Nguyễn Thái Học (Phú Yên): Pháp luật phải sát với thực tiễn
Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIII tương đối dài, Quốc hội dành phần lớn thời gian xem xét thông qua các dự án luật và cho ý kiến lần đầu nhiều dự án luật khác. Đây là nội dung mà tôi cũng như nhiều đại biểu Quốc hội rất quan tâm. Chúng tôi cũng rất mong, khi Quốc hội làm luật, ban hành luật thì làm sao các quy định của pháp luật phải sát với thực tiễn, để người dân cảm thấy sự điều chỉnh của luật là phù hợp với thực tế cuộc sống.
Qua những lần tiếp xúc cử tri, có nhiều dự án luật mà người dân quan tâm, chẳng hạn như Luật Căn cước, vì đây là vấn đề sát sườn liên quan đến nhân thân của công dân. Vậy luật này sẽ được quy định như thế nào để bảo đảm quyền công dân. Hoặc liên quan đến Luật Nhà ở (sửa đổi), luật điều chỉnh đến quyền lợi của người dân và rất nhiều quyền và lợi ích hợp pháp khác của công dân. Những luật như thế, làm sao khi Quốc hội thảo luận phải tiếp thu được ý kiến của người dân qua các lần tiếp xúc cử tri ở các địa phương…
- Đại biểu Trương Minh Hoàng (Phó Trưởng đoàn đại biểu Cà Mau): Không chi ngoài dự toán
Trong tình hình khó khăn chung của thế giới, của đất nước, đặc biệt là khó khăn về tình hình Biển Đông vừa qua; quyết tâm của hệ thống chính trị, chỉ đạo của Chính phủ và sự nỗ lực của các ban, ngành; kết quả đạt được như vậy là đáng ghi nhận. Với các chỉ tiêu của năm 2014, theo báo cáo của Chính phủ, đến cuối năm, khả năng còn đạt cao hơn nữa. Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị nên tính toán phương án cho hết, trên cơ sở đó định lượng chính xác khi đưa ra kế hoạch kinh tế-xã hội năm 2015. Tôi đồng tình với ý kiến này.
Về tổng chi, thời gian qua do khó khăn nên chi cũng chưa đạt và khả năng đạt như nghị quyết Quốc hội đề ra là rất khó. Vấn đề này, một mặt tôi cũng chia sẻ bởi khó khăn chung, nhưng tôi cũng kỳ vọng sự điều hành của Chính phủ cũng như điều hành của các bộ, ngành Trung ương và các địa phương để làm thế nào chúng ta quyết tâm thực hiện được. Trong kế hoạch chi phải bảo đảm dự toán chi, cái nào không có dự toán thì không chi, tránh tình trạng phát sinh, nhất là phát sinh trong đầu tư xây dựng cơ bản.
Cử tri, người dân ở Cà Mau cũng rất kỳ vọng trong đầu tư phát triển kinh tế-xã hội, làm thế nào có nguồn để giúp bà con xây dựng hệ thống đê bao để chống xói lở, chống ngập nước vì Cà Mau ảnh hưởng do biến đổi khí hậu nước biển dâng rất lớn. Bên cạnh đó, bà con cũng rất mong muốn được Nhà nước đầu tư để ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nhất là trong việc nuôi tôm. Hiện nay mỗi năm cần khoảng 20 tỷ con giống/năm, nhưng Cà Mau chỉ có thể sản xuất tại địa phương khoảng vài chục phần trăm, còn lại là các con giống trôi nổi khác.
- Đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng): Trách nhiệm của đại biểu phải cao hơn
Lần đầu Quốc hội họp tại Nhà Quốc hội mới, các đại biểu rất phấn khởi. Vì thế, các đại biểu cũng nhận thấy trách nhiệm của mình cũng phải nâng cao hơn nữa trên mọi mặt. Đặc biệt là làm sao phản ánh được tâm tư nguyện vọng của cử tri đến Quốc hội, trên cơ sở đó thực hiện những quyết sách nhằm phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ an ninh quốc phòng; từ đó nâng cao đời sống của nhân dân.
- Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Thành phố Hồ Chí Minh): Đã đến lúc nền kinh tế “cất cánh”
Trong kỳ họp này, các đại biểu được họp trong tòa nhà Quốc hội mới với nhiều kỳ vọng. Đặc biệt, được họp trong hội trường mới mang tên “Diên Hồng” để hiến kế giúp kinh tế đất nước “bay lên”.
Thực tế, trong 4 năm qua, kinh tế Việt Nam có mức tăng trưởng thấp so với tiềm năng, đã đến lúc chúng ta phải “chắp cánh bay lên”. Các đại biểu Quốc hội phải hiến kế, có giải pháp giúp nền kinh tế tăng trưởng cao trở lại. Do vậy, hội nghị “Diên Hồng” rất có ý nghĩa, hiến kế, đưa ra các giải pháp mới, mang tính đột phá. Chúng ta có tiềm năng tăng trưởng GDP từ 7% trở lên. Nhưng muốn tăng trưởng nhanh chúng ta phải giữ được ổn định kinh tế vĩ mô, tạo đà tăng trưởng dựa trên những thế mạnh của Việt Nam như: nền nông nghiệp hiện đại, phát triển du lịch dựa trên nhiều danh lam thắng cảnh, bờ biển dài...
Đối với Quốc hội cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, đưa các luật đi vào đời sống, phù hợp với nhu cầu đòi hỏi của nền kinh tế. Ví dụ, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, luật đầu tư công, luật quản lý vốn doanh nghiệp Nhà nước... phải được thực hiện để đóng góp vào nền tài chính quốc gia.
Với người dân, trong kỳ họp này, vấn đề được quan tâm nhất là cải thiện chất lượng cuộc sống. Muốn vậy, chúng ta phải tăng trưởng kinh tế, để có nguồn tài chính chăm lo cho nhân dân, xây dựng các bệnh viện mới đáp ứng nhu cầu người dân, cũng như nâng cấp cơ sở hạ tầng để phát triển.
4. Báo Xây dựng có bài Ký quỹ bao nhiêu cho hợp lý?. Bài báo phản ánh: Sau khi Dự thảo Nghị định Quy định về quản lý chất thải và phế liệu do Bộ Tài nguyên và Môi trường soạn thảo được đưa ra để lấy ý kiến, phần lớn cộng đồng doanh nghiệp (DN) đồng tình với nhiều điểm mới đưa ra tại dự thảo. Tuy nhiên, quy định phải ký quỹ 80% tổng giá trị lô hàng mới có thể nhập khẩu được nguồn nguyên phế liệu phục vụ sản xuất khiến nhiều DN sản xuất trong lĩnh vực sắt thép, giấy, nhựa, thủy tinh… tỏ ra lo lắng.
5. Báo Quân đội nhân dân có bài Toàn quân triển khai sâu rộng, hiệu quả Ngày Pháp luật. Bài báo phản ánh: Thực hiện chỉ đạo của Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Bộ Quốc phòng, Cục Tuyên huấn đã hướng dẫn các cơ quan, đơn vị toàn quân thực hiện Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (9-11) năm 2014.
6. Báo Đầu tư Chứng khoán có bài Gói 30.000 tỷ, sửa đến bao giờ!?. Bài báo phản ánh: Gói tín dụng ưu đãi hỗ trợ bất động sản trị giá 30.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 02 ngày 7/1/2013 của Chính phủ đã đi được nửa quãng đường, nhưng đến tháng 8/2014 mới giải ngân được khoảng 10%.
Sốt ruột về sự chậm trễ này, trong phiên họp tháng 8 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 61 sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 02 theo hướng mở rộng đối tượng, điều kiện cho vay để đẩy nhanh việc giải ngân gói tín dụng kể trên.
Nhưng xem ra, sự quyết liệt chỉ đến từ cấp cao, còn các đơn vị thừa hành vẫn đủng đỉnh. Sau 2 tháng Nghị quyết 61 được ban hành, cuối tuần qua, Ngân hàng Nhà nước mới đưa ra được dự thảo lần 2 của thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 61 về giải ngân gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng. Còn lãnh đạo Bộ Xây dựng thì cho biết, cũng mới đang xây dựng dự thảo sửa đổi Thông tư 07 và Thông tư 18 về thủ tục cho vay gói tín dụng này.
Thị trường cũng phải tiếp tục chờ thông tư sửa đổi Thông tư 07 và Thông tư 18 của Bộ Xây dựng nhằm thống nhất giữa hướng dẫn mới của hai đầu mối này với nhau. Như vậy, có thể nhìn thấy tương lai gói 30.000 tỷ đồng vẫn sẽ… “chậm dài dài”!