I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Nhân dân điện tử mục Kết quả thư bạn đọc đưa tin: Ðơn của ông Nguyễn Trọng Soại, ở thôn Ðồng Tiến, xã Bắc Hưng (Tiên Lãng, Hải Phòng) khiếu nại việc chậm thi hành bản án số 04/DSST ngày 6-9-2009 của Tòa án Nhân dân huyện Tiên Lãng. Về việc này, Công văn trả lời số 111 ngày 19-8-2013 của Viện Kiểm sát Nhân dân thành phố Hải Phòng, do đồng chí Phó Viện trưởng Bùi Ðăng Dung ký, nội dung chính: Ngày 4-5-2010, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Tiên Lãng ra quyết định số 128 và tống đạt hợp lệ cho người phải thi hành án.
Xác minh điều kiện thi hành án, đại diện chính quyền xã Bắc Hưng cho biết, ông Vũ Xuân Ðợi (người phải chấp hành án) là thương binh, hằng tháng được Nhà nước trợ cấp gần 1,8 triệu đồng; gia đình ông Ðợi có một mảnh đất, trên đó có nhà cấp bốn và công trình phụ đi kèm. Cơ quan thi hành án nhiều lần hòa giải, tạo điều kiện cho các đương sự thỏa thuận thi hành án, nhưng gia đình ông Ðợi không hợp tác. Hiện Chi cục Thi hành án dân sự huyện Tiên Lãng báo cáo Ban chỉ đạo Thi hành án huyện Tiên Lãng xin ý kiến chỉ đạo.
2. Báo Tuổi trẻ Online có bài Kiến nghị thực hiện quyền phong tỏa tài khoản của Thừa phát lại. Bài báo phản ánh: Ngày 11-9, Sở Tư pháp TP.HCM đã gửi văn bản kiến nghị Bộ Trưởng Bộ Tư pháp chỉ đạo tháo gỡ việc các ngân hàng từ chối đề nghị phong tỏa tài khoản để thi hành án của các Văn phòng Thừa phát lại.
Theo nghị quyết số 24/2008/NQQH12 của Quốc hội về Thí điểm chế định Thừa phát lại, từ năm 2010 TP.HCM đã thành lập các Văn Phòng Thừa phát lại (Thi hành án tư nhân) cũng có chức năng thi hành bản án như Cơ quan Thi hành án dân sự của nhà nước.
Theo quy định thì sau khi bản án xét xử có hiệu lực, ở những địa bàn có thành lập Văn Phòng Thừa phát lại thì đương sự có quyền lựa chọn Cơ quan Thi hành án dân sự của nhà nước hay Văn Phòng thừa phát lại để yêu cầu thi hành bản án.
Tuy nhiên, trong quá trình thi hành án vừa qua, các Văn phòng Thừa phát gặp khó khăn vì bị ngân hàng từ chối phong tỏa tài khoản, khấu trừ tiền trong tài khoản của đương sự để thi hành án.
Công văn số 5060/NHNN-PC của Ngân hàng nhà nước cho rằng Thừa phát lại không phải là cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật nên không thuộc đối tượng có quyền yêu cầu các tổ chức tín dụng phong tỏa tài khoản, trích chuyển tiền gửi của khách hàng (trừ khi khách hàng đồng ý).
Theo Sở Tư pháp TP.HCM, việc ngân hàng từ chối yêu cầu của Thừa phát lại là không đúng vì theo các nghị quyết của Quốc hội, Nghị định của Chính phủ quy định về thí điểm Thừa phát lại thì Thừa phát lại có thẩm quyền đề nghị Ngân hàng phong tỏa tài khoản, khấu trừ tiền trong tài khoản để thi hành án.
Sở Tư pháp đề nghị Bộ Tư pháp có chỉ đạo tháo gỡ các khó khăn trên cho hoạt động của các Văn Phòng Thừa phát lại.
Được biết, hiện nay TP.HCM có 8 Văn phòng Thừa phát lại đang hoạt động. Thực hiện Nghị quyết 36/2012/QH13, ngoài TP.HCM còn có 12 tỉnh thành khác cũng đã thí điểm lập Văn phòng Thừa phát lại.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Một trưởng văn phòng công chứng bị phạt 5,5 triệu đồng. Bài báo phản ánh: Ngày 11-9, ông Lê Tiến Dũng, Chánh Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Phú Yên, cho biết vừa ký quyết định xử phạt ông Đặng Ngọc Hoài, Trưởng văn phòng Công chứng Luật Việt (thị trấn Chí Thạnh, huyện Tuy An, Phú Yên), tổng cộng 5,5 triệu đồng.
Công chứng viên Hoài đã có các vi phạm như công chứng ngoài trụ sở; thực hiện công chứng khi mục đích, nội dung của hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật; không niêm yết thủ tục công chứng tại trụ sở…
Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Phú Yên cũng vừa xử phạt ông Lê Hữu Hà, đấu giá viên, Giám đốc DNTN Dịch vụ bán đấu giá tài sản Trung Việt (thị xã Sông Cầu, Phú Yên), 1,5 triệu đồng do không thực hiện đúng quy định về niêm yết, thông báo công khai việc đấu giá tài sản.
4. Báo Thanh niên Online có bài Một xã có 1.094 trường hợp cấp giấy khai sinh sai họ. Bào báo phản ánh: Sau bài phản ánh của báo chí, cơ quan chức năng tỉnh Vĩnh Long tiến hành xác minh các trường hợp cán bộ tư pháp xã Phú Thịnh, H.Tam Bình đã đánh dấu sai: “ngã” thành “hỏi”.
Sau khi xác minh, Phòng Tư pháp H.Tam Bình xác định có 1.094 trường hợp cấp giấy khai sinh sai họ ở địa phương này. Cụ thể, các trường hợp sai họ do lỗi đánh máy của cán bộ tư pháp từ dấu “ngã” thành dấu “hỏi” trong giấy khai sinh, chủ yếu tập trung ở xã Phú Thịnh. Trong đó, có 31 trường hợp sai họ “Vỏ”, 9 trường hợp sai họ “Đổ”, còn lại tất cả là sai họ “Nguyển”. Hiện ngành tư pháp đã cải chính được 48 trường hợp; công việc cải chính sai sót vẫn đang được tiến hành.
5. Trang Giadinh.net.vn có bài Tiếp bài “Quan xã “bán khống” nhà dân”: Sai phạm vẫn ung dung tại vị?. Bài báo phản ánh: Theo người dân xã Phương Đình (Đan Phượng, Hà Nội), trong khi hàng chục gia đình đang rơi vào cảnh “tan cửa nát nhà” do sự thiếu trách nhiệm của ông Chủ tịch UBND xã Hoàng Văn Tuân thì tới nay, sau 2 năm sai phạm, ông này vẫn ung dung tại vị.
Ngày 6/9, PV Báo GĐ&XH đã làm việc với ông Đinh Văn Hạnh, Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng về vụ việc ông Hoàng Văn Tuân, Chủ tịch UBND xã Phương Đình ký công chứng vào hàng loạt hợp đồng “khống” khiến nhiều hộ dân trong xã mất nhà. Ông Hạnh cho biết đã giao cho Công an huyện điều tra từ đầu năm 2013. Huyện cũng giao cho Thanh tra nhưng do Công an đang làm nên Thanh tra cũng chưa làm. Công an huyện Đan Phượng đã báo cáo vụ việc với UBND huyện vào ngày 20/8.
Về tiến trình điều tra, ông Hạnh cho biết do giá trị thiệt hại liên quan đến lừa đảo của các hộ dân trên 2 tỷ đồng nên thuộc trách nhiệm điều tra của Công an TP Hà Nội. “Tùy vào kết quả điều tra của Công an thành phố, công an yêu cầu khởi tố thì phải khởi tố”, ông Hạnh nói.
Trước khẳng định của ông Hoàng Văn Tuân cho rằng, “lỗi” dẫn đến các sai sót là do UBND huyện không tập huấn nghiệp vụ về công chứng, chứng thực, ông Hạnh cho rằng: “Các năm trở lại đây, năm nào huyện cũng tổ chức tập huấn. Tổ chức nhưng ông ấy (ông Tuân - PV) có tham gia hay không? Hoặc là giao cho Phó Chủ tịch đi thì chỉ có đơn vị tổ chức tập huấn mới biết. Có thể các ông ấy bận nên không đi được. Trách nhiệm trước hết thuộc bản thân (ông Tuân - PV) bởi có trường lớp nào đào tạo ra để làm Chủ tịch xã, Chủ tịch huyện đâu? Về nguyên tắc, khi ký công chứng thì phải ký trước mặt cán bộ Tư pháp và Chủ tịch, Phó Chủ tịch xã sau khi các bên đến ký xuất trình CMND cùng các giấy tờ hợp pháp”.
Cũng về ý kiến nêu trên của ông Tuân, ông Phạm Hồng Hoàng, Trưởng phòng Tư pháp huyện Hoài Đức, đơn vị chịu trách nhiệm tổ chức tập huấn cho biết: “Khi quy định công chứng, chứng thực chuyển về cấp xã, phường thì TP Hà Nội có tổ chức hội nghị cho cán bộ cốt cán cấp xã tại Trung tâm hội nghị Quốc gia Mỹ Đình”. Phòng Tư pháp huyện sẽ tìm lại hồ sơ xem ngày tháng tổ chức tập huấn và kiểm tra việc ông Hoàng Văn Tuân có tham dự tập huấn hay không.
Khi PV hỏi ông Chủ tịch UBND huyện hành vi ký vào các bản hợp đồng “ma” khiến nhiều hộ dân “tan cửa nát nhà” nhưng cho đến nay huyện chưa có thông tin nào về việc xử lý sai phạm của cán bộ, ông Hạnh nói: “Xử lý một cán bộ không phải đơn giản, phải đúng người đúng tội. Với chức danh Chủ tịch UBND xã, UBND huyện chỉ quản lý về chuyên môn, còn con người thì do Huyện ủy quản lý. UBND huyện không thể đình chỉ cán bộ thuộc sự quản lý của Thường vụ Huyện ủy. Cơ quan cảnh sát điều tra đã báo cáo Thường vụ Huyện ủy. Trách nhiệm của huyện khi để xảy ra vụ việc là có…”.
Với nội dung trả lời của ông Hạnh và thực tế là ông Hoàng Văn Tuân vẫn ung dung tại vị Chủ tịch UBND xã Phương Đình từ nhiều năm qua, người dân nghi vấn về sự “bao che”, cho rằng “vì huyện Đan Phượng sắp đón nhận danh hiệu rất vẻ vang(?!)”. Ông Nguyễn Tiến Tâm, thôn La Thạch cho biết: “Chị Lan, con dâu tôi, người liên quan trực tiếp trong vụ lừa đảo nghe nói sau khi huyện đón danh hiệu sẽ bị đưa ra xét xử. Ấy vậy mà ông Hoàng Văn Tuân, người ký vào các bản hợp đồng “ma” của chị Lan vẫn ung dung tại vị? Chẳng lẽ trong quá trình điều tra, ông Tuân cũng là người liên quan trực tiếp để xảy ra vụ việc lại không bị đình chỉ để phục vụ điều tra? UBND huyện có dám khẳng định trong thời gian này, ông Tuân vì “trình độ hạn chế”, vì “không được tập huấn” mà gây ra các sai phạm khác ảnh hưởng tới đời sống nhân dân? Chúng tôi sẽ có ý kiến lên Thường vụ Huyện ủy. Nếu không được trả lời thỏa đáng sẽ hỏi lên Thành ủy và UBND TP Hà Nội”.
Nói về dư luận cho rằng, huyện đang “bao che” cho ông Tuân vì không muốn vụ việc vỡ lở trước khi đón nhận danh hiệu, ông Hạnh quả quyết: “Đó chỉ là ý kiến của người dân” và không bình luận gì thêm. UBND huyện Đan Phượng vẫn đang chờ kết luận điều tra của công an thì mới có thông tin về xử lý cán bộ.
6. Báo Sức khỏe và Đời sống có bài Công chứng tư và những“ lỗ hổng”... chết người. Bài báo phản ánh: Theo dự kiến, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công chứng sẽ được trình Quốc hội vào tháng 10 tới đây. Thực tế hiện nay cho thấy, Luật Công chứng cũng như hoạt động công chứng tại nước ta đang bộc lộ nhiều vấn đề đáng quan tâm, đặc biệt với loại hình công chứng tư được kỳ vọng sẽ góp phần giải quyết được nhu cầu của người dân. Nhưng tiếc là lĩnh vực này đang bộc lộ nhiều điểm yếu. Tình trạng làm giả giấy tờ nhưng vẫn "lọt cửa" công chứng không chỉ là tiền đề của mất ổn định xã hội mà còn gây cản trở và ảnh hưởng lớn đến uy tín và chất lượng hoạt động của các văn phòng công chứng.
Vụ tranh chấp tài sản giữa hai đương sự liên quan đến hợp đồng mua bán căn hộ chung cư tại Dương Nội, Hà Đông giữa ông Trương Minh H. và ông Nguyễn Tuấn A. Bản hợp đồng này được Văn phòng Công chứng Hà Nội chứng thực. Sẽ không có gì đáng bàn nếu như căn hộ này trước đó chưa được chuyển nhượng cho 1 người khác và cũng được 1 phòng công chứng khác chứng thực. Như vậy, chỉ với 1 căn nhà nhưng đã được bán và thu được 2 lần tiền.
Trong một bản công chứng chuyển nhượng hợp đồng mua bán căn hộ dự án Khu đô thị Nam Cường từ ông Trương Minh H. sang ông Lê Quang K. do Văn phòng Công chứng 18 Văn Cao thực hiện, nhưng cũng trong 1 văn bản chuyển nhượng đúng tài sản này từ ông H. sang cho một người khác là ông Nguyễn Tuấn A., thực hiện tại Văn phòng Công chứng Hà Nội 38A Hoàng Ngân. Như vậy có nghĩa một căn hộ được ông H. chuyển nhượng cho 2 người tại 2 phòng công chứng khác nhau. Theo anh K., Văn phòng Công chứng 38A Hoàng Ngân có lỗi khi công chứng cho 1 tài sản đã được chuyển nhượng xong. Tuy nhiên, theo Văn phòng Công chứng 38A Hoàng Ngân, khi công chứng, họ không hề biết tài sản đó đã thuộc sở hữu của anh K.
Ông Lê Quốc Hùng, Văn phòng Công chứng Hà Nội 38A Hoàng Ngân cho biết: "Khi anh H. đến có mang đầy đủ giấy tờ gồm: hợp đồng mua bán với chủ đầu tư bản gốc và các phiếu thu, chứng minh thư của anh ấy và vợ anh ấy (bản gốc) nên chúng tôi thấy đầy đủ thủ tục và hợp lệ thì chúng tôi công chứng". Được biết, trước khi công chứng 1 giao dịch mua bán bất động sản, các công chứng viên thường tham khảo mạng Uchi (một cơ sở dữ liệu do Sở Tư pháp Hà Nội lập ra) rồi kết nối các văn phòng công chứng trên địa bàn với nhau. Mỗi lần công chứng xong 1 giao dịch, các văn phòng công chứng thường cập nhật lên Uchi.
Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ, việc tham khảo và cập nhật này không phải là yêu cầu bắt buộc. Ông Lê Quốc Hùng - Văn phòng Công chứng Hà Nội cho biết: Thời điểm chúng tôi chứng thực cho ông Trương Minh H. thì ông này có đầy đủ giấy tờ gốc, hợp pháp, chính vì vậy, việc chứng thực của tôi hoàn toàn đúng quy trình. Tuy nhiên, theo phân tích tài liệu của PV cho thấy "mắt xích" quan trọng nhất trong vụ việc này là ông Trương Minh H. thì đã cao chạy, xa bay nên tạm mất đầu mối "chứng thực" vụ việc.
Trao đổi vấn đề này với luật sư Nguyễn Tiến Thủy - Trưởng văn phòng luật sư Việt Lý cho thấy còn nhiều lỗ hổng từ hoạt động của các phòng công chứng tư. Theo luật sư Thủy, về giá trị pháp lý, văn bản công chứng có hiệu lực thi hành đối với các bên liên quan, trong trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ của mình thì bên kia có quyền yêu cầu toà án giải quyết theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp các bên tham gia hợp đồng có thỏa thuận khác.
Văn bản công chứng có giá trị chứng cứ; những tình tiết, sự kiện trong văn bản công chứng không phải chứng minh, trừ trường hợp bị toà án tuyên bố là vô hiệu. Sự ra đời của các văn phòng công chứng theo Luật Công chứng 2006 đã đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân, doanh nghiệp trong các giao dịch dân sự. Tuy nhiên, việc phát triển quá "nóng" hàng loạt văn phòng được thành lập đã khiến cho các nhà quản lý giật mình, thậm chí có nơi phải tạm ngừng cấp phép. Tăng mạnh về số lượng với một loại hình mới nhưng thiếu sự điều chỉnh kịp thời từ phía các cơ quan quản lý nhà nước nên hoạt động của nhiều văn phòng công chứng bộc lộ khá nhiều bất cập.
Biểu hiện cạnh tranh là điều dễ nhận thấy ở các văn phòng công chứng. Nhưng cũng chính vì cạnh tranh không lành mạnh mà nhiều bất ổn phát sinh, như chuyện thu phí dịch vụ theo thỏa thuận, vì cạnh tranh nên có chỗ cao ngất ngưởng, chỗ khác lại thấp đến bất ngờ, làm méo mó sự thống nhất và minh bạch cần phải có của hoạt động này. Đáng chú ý hơn là chất lượng công chứng thấp do trình độ thẩm định, nghiệp vụ của một số công chứng viên yếu và không đồng đều. Sự dễ dãi trong thẩm định hồ sơ dẫn tới tình trạng công chứng ẩu, công chứng sai.
Vấn đề đáng lo ngại nổi lên là nạn giả mạo giấy tờ để lừa đảo ngày càng gia tăng nhưng chưa có biện pháp ngăn chặn hiệu quả, thậm chí nhiều công chứng viên, văn phòng công chứng còn cố tình lách luật gây ra hàng loạt sai phạm nghiêm trọng... Thiệt thòi cuối cùng vẫn là người dân, doanh nghiệp phải chịu.
II- THÔNG TIN KHÁC
Báo Thanh niên có bài Luật pháp mình mơ mơ màng màng. Bài báo phản ánh: Hôm qua, 11.9, đoàn công tác do ông Nguyễn Bá Thanh, Trưởng ban Nội chính T.Ư, Trưởng đoàn kiểm tra - giám sát của Ban Chỉ đạo T.Ư về phòng chống tham nhũng dẫn đầu đã có buổi làm việc với TAND tối cao. Đây là 1 trong 7 đoàn được thành lập theo kế hoạch kiểm tra, giám sát việc thanh tra, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng phức tạp.
Theo ông Nguyễn Bá Thanh, một trong những vướng mắc lớn là còn thiếu các chế tài về giám định. “Hiện nay khâu giám định tư pháp đang tắc vô cùng, các ngành đã gắng rồi nhưng nó vẫn dở dở ương ương, đến bây giờ đôn đốc các cơ quan rất là khó khăn. Nhiều vụ án giám định không biết bao giờ kết thúc, thích thì làm mấy tháng, không thích thì làm năm nọ qua năm kia cũng không ai làm gì được", ông Thanh nói.
Trưởng ban Nội chính T.Ư cũng đưa ra nhận định “vướng mắc thông thường” trong các vụ án tham nhũng hoặc vụ án kinh tế có dấu hiệu tham nhũng có lẽ là hồ sơ chưa đầy đủ, trả đi trả lại giữa các cơ quan điều tra, truy tố, xét xử. Không chỉ các vụ án lớn, phức tạp mà có những vụ “nhỏ nhỏ” cũng trả đi trả lại rồi lên tận cơ quan cấp cao rất mất thời gian. Dẫn chứng vụ án xảy ra tại Vifon, ông Thanh nói: “Trong vụ này 2 ông là Bộ Công thương và Bộ Tài chính không chịu làm nguyên đơn dân sự. Các ông đều có cái lý của mình. Tôi đề nghị anh Trương Hòa Bình cho triệu tập cả hai ông đến tòa với tư cách nguyên đơn dân sự được không? Triệu tập đây không phải là có tội gì đâu mà để làm rõ, lấy lại tiền cho nhà nước cả mấy chục tỉ đồng, nên làm cho dứt điểm vụ này đi, một vụ nhỏ như thế này mà đẩy lên Bộ Chính trị thì tốn thời gian quá”.
Theo dự kiến, đoàn công tác sẽ làm việc với TAND tối cao từ nay cho đến cuối tháng 9. Sau khi nghe báo cáo tự kiểm tra giám sát của Ban cán sự Đảng TAND tối cao, đoàn công tác sẽ trực tiếp nghiên cứu hồ sơ, làm việc trực tiếp với một số đơn vị về công tác xét xử án tham nhũng, án kinh tế có dấu hiệu tham nhũng phức tạp.