I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thanh niên Online có bài Bộ Tư pháp kiểm tra vụ cụ bà tự thiêu trước tòa. Bài báo đưa tin: Hôm qua 8.7, ông Trần Tiến Dũng, người phát ngôn của Bộ Tư pháp cho biết, đoàn kiểm tra của Bộ này đã bước đầu làm rõ một số thông tin liên quan đến vụ bà cụ tự thiêu trước TAND H.Đông Hòa, tỉnh Phú Yên.
Trước đó, từ ngày 6.7, sau khi nhận được thông tin trên báo chí về việc bà Nguyễn Thị Bương (83 tuổi, ngụ tại thôn Phước Lương, xã Hòa Xuân Tây, H.Đông Hòa, tỉnh Phú Yên) tự thiêu tại trụ sở TAND H.Đông Hòa vào lúc 7 giờ 15 phút ngày 5.7.2013, Bộ Tư pháp đã lập đoàn công tác trực tiếp vào Phú Yên để kiểm tra.
Theo ông Dũng, Bộ Tư pháp chỉ đạo đoàn công tác và các đơn vị có liên quan khẩn trương kiểm tra, rà soát lại toàn bộ quá trình tổ chức thi hành án và các trình tự, thủ tục thi hành án có liên quan đến cụ bà Nguyễn Thị Bương. “Nếu có căn cứ cho thấy có sai phạm trong quá trình tổ chức thi hành án, Bộ Tư pháp sẽ kịp thời chấn chỉnh và xử lý nghiêm, triệt để các tập thể, cá nhân có sai phạm theo đúng quy định của pháp luật”, ông Dũng nói.
2. Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh có bài Phú Quốc: Khởi tố nguyên chấp hành viên Chi cục THA dân sự. Bài báo đưa tin: (CATP) Đặng Thị Lượng (SN 1989, ngụ tại thị trấn Dương Đông, huyện Phú Quốc, Kiên Giang, nguyên chấp hành viên Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phú Quốc, Kiên Giang) bị Viện kiểm sát nhân dân tối cao khởi tố về tội “ra quyết định trái pháp luật”. Ngày 29-3-2010, Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang xét xử phúc thẩm buộc ông Lê Văn Chiến, Lê Văn Thắng và bà Lê Thị Ngọc Ánh (ngụ tại xã Hàm Ninh, huyện Phú Quốc) trao trả hơn 9.100m2 đất cho bà Phan Thị Muôn. Phần đất trên có số lượng lớn cây ăn quả lâu năm mà cha mẹ ông Thắng trồng trị giá gần 90 triệu đồng không được tòa đề cập đến.
Ngày 28-4-2010, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phú Quốc ra quyết định thi hành án theo đơn yêu cầu của bà Muôn. Chấp hành viên Lượng ra giấy báo yêu cầu bên bị đơn phải thực hiện tự nguyện thi hành bản án trong 15 ngày mà không đề cập đến cây ăn quả trên phần đất. Mặc dù ông Thắng khiếu nại nhưng Lượng vẫn lên kế hoạch cưỡng chế, tháo dỡ và phá toàn bộ cây ăn quả giao cho bà Muôn. Hành vi của Lượng là vi phạm pháp luật gây thiệt hại cho gia đình ông Thắng.
3. Trang Giadinh.net.vn có bài Vụ người mang hai họ ở Hải Dương: Con đã về với mẹ. Bài báo phản ánh: Sau nhiều nỗ lực của Báo GĐ&XH cũng như sự vào cuộc tích cực của Công an huyện Gia Lộc (Hải Dương), cháu Nguyễn Hải Quân đã được về với mẹ. Cũng từ nay, cháu không còn mang hai họ...
Theo Công an huyện Gia Lộc, ngay sau khi nhận được đơn phản ánh của chị Hương về việc cháu Quân bị ông Đỗ Hải Minh chiếm giữ, cơ quan này đã vào cuộc xác minh và nhận thấy nội dung đơn của chị Hương là có cơ sở. Các trinh sát cũng nhanh chóng xác định vị trí cháu Quân đang bị giữ là ở nhà ông Đỗ Hải Minh (trú tại xã Thượng Vũ, huyện Kim Thành, Hải Dương). Để bảo vệ quyền lợi bà mẹ trẻ em, cũng như thực thi pháp luật, Công an huyện Gia Lộc quyết định tổ chức lực lượng đưa cháu Quân về với mẹ.
Từ 6h sáng ngày 5/7, Công an huyện Gia Lộc đã có mặt tại xã Thượng Vũ, phối hợp với chính quyền xã, Công an huyện Kim Thành để đưa cháu Quân trở về với mẹ. Lúc này, ông Đỗ Hải Minh không có nhà, các lực lượng tham gia giải cứu cháu Quân đã giải thích cho gia đình về các quy định của pháp luật để họ tự nguyện bàn giao cháu Quân. Tuy nhiên, đoàn đã không nhận được sự hợp tác nào mà phải áp dụng các thủ tục, trình tự đón cháu Quân theo quy định của pháp luật. Chị Hương cũng được thông báo có mặt để nhận con cũng như tiến hành các thủ tục giao nhận theo quy định.
Chiều tối cùng ngày, Công an huyện Gia Lộc đã thực hiện các thủ tục bàn giao cháu Nguyễn Hải Quân cho chị Nguyễn Thị Hương.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Trang ZingNews có bài Nạn nhân vụ quan tài diễu phố kêu cứu lên Bộ Công an. Bài báo phản ánh: Phía gia đình của nạn nhân vụ quan tài diễu phố ở Vĩnh Phúc đang kêu cứu lên Bộ Công an vì không đồng tình với kết luận giám định pháp y.
Không đồng tình với kết luận về cái chết của Nguyễn Tuấn Anh, ngày 4/7, người nhà nạn nhân Nguyễn Tuấn Anh (SN 1986, nạn nhân bị chết trong vụ mang quan tài đi qua nhiều phố ở Vĩnh Phúc ngày 17/3) đã đến trước cổng trụ sở Bộ Công an để kêu cứu mong gặp lãnh đạo Tổng cục Cảnh sát Phòng chống Tội phạm và Bộ trưởng Bộ Công an. Tuy nhiên, cho đến chiều tối 4/7, gia đình vẫn chưa gặp được những lãnh đạo trên.
Trong đơn kêu cứu của gia đình, đại diện gia đình là bà Nguyễn Thị Hải (SN 1963) và Nguyễn Minh Thương (SN 1988) là mẹ và vợ của Nguyễn Tuấn Anh (SN 1986) trình bày:
“Sau khi biết nội dung kết luận điều tra, gia đình đã tự dựng lại hiện trường, thực nghiệm theo kết luận điều tra thì thấy với một người cao gần 1,80m, nặng 80kg thì nếu ngã xuống nước sẽ không thể trôi vào trong cống được.
Thêm nữa, cơ quan điều tra và Viện kiểm sát tỉnh Vĩnh Phúc đã từ chối đề nghị của gia đình yêu cầu cho thực nghiệm điều tra, dựng lại hiện trường vì cho rằng các bị can, bị cáo đã khai thống nhất, phù hợp với việc thu thập của các cơ quan này nên không thực nghiệm điều tra.
Trong khi đó, kết luận giám định pháp y của pháp y tỉnh Vĩnh Phúc và kết luận pháp y của Bộ Công an mà Công an tỉnh Vĩnh Phúc dựa vào đó cho rằng con cháu chúng tôi bị các đối tượng phạm tội đánh, rơi xuống lòng kênh và chết ngạt nước lại không đúng với quy định pháp luật”, nội dung đơn kêu cứu thể hiện.
Cũng theo nội dung trong đơn kêu cứu, một lý do khiến gia đình nạn nhân Tuấn Anh bức xúc là: "Lúc vớt tử thi Tuấn Anh lên, gia đình còn vuốt tay chân cho thẳng thì thấy lớp da lòng bàn tay, chân chưa bong.
Theo nhận định của Luật sư của gia đình thì với biểu hiện này xác Tuấn Anh là chết còn tươi, chỉ có thể bị chết, ngâm dưới nước khoảng 10 – 24 giờ.
Như vậy, nếu tính từ thời điểm cơ quan điều tra xác định qua lời khai của các đối tượng là Tuấn Anh chết ngạt nước và bị ngâm luôn dưới nước từ khoảng 12h đêm ngày 14/3 đến 8h30 ngày 17/3 là khoảng 56 tiếng, với thời gian này thì quá trình thối rữa đã xảy ra từ lâu, lòng bàn chân, bàn tay sẽ bong từng mảng chứ không như hiện tượng của Tuấn Anh được.
Thêm nữa, trong Bản kết luận giám định của Bộ Công an ghi rõ phần hồ sơ gửi giám định dựa hoàn toàn vào Biên bản khám nghiệm của Pháp y Vĩnh Phúc cùng bản kết luận giám định pháp y về tử thi số 65/TV ngày 1/4/2013 của Trung tâm pháp y tỉnh Vĩnh Phúc để kết luận tìm nguyên nhân cái chết cho Tuấn Anh ngay cùng ngày 1/4/2013 là không khách quan và không đúng pháp luật”.
2. Báo Thanh niên Online có bài Bộ Công an chỉnh sửa quy định về xử phạt người mặc áo hở hang, khiêu dâm. Bài báo phản ánh: Trong dự thảo nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình mới nhất vừa đưa ra lấy ý kiến rộng rãi Bộ Công an đã loại bỏ nhiều quy định không khả thi, khó đi vào cuộc sống. Trước đó, nhiều quy định trong dự thảo nghị định này đã gây nhiều tranh cãi trong dư luận khiến Bộ Công an phải rút lại chỉnh sửa.
Trong dự thảo mới này, Bộ Công an đã bỏ quy định xử phạt mức tiền 100-200 ngàn đồng với hành vi không mặc quần áo hoặc mặc quần áo lót ở nơi hội họp đông người, các điểm đang hoạt động văn hóa, tín ngưỡng, nơi đang làm việc của các cơ quan nhà nước. Thay vào đó, dự thảo đưa ra mức phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 - 300.000 đồng đối với người có cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác; gây mất trật tự ở rạp hát, rạp chiếu phim, nhà văn hóa, câu lạc bộ, nơi biểu diễn nghệ thuật, nơi tổ chức các hoạt động thể dục, thể thao, lễ hội, triển lãm, hội chợ, trụ sở cơ quan.
Tương tự, cơ quan soạn thảo đã bỏ quy định xử phạt đối với hành vi say rượu, bia ở công sở, nơi làm việc, trong các khách sạn, nhà hàng, quán ăn, trên các phương tiện giao thông và những nơi công cộng. Đồng thời đưa thành quy định chung là xử phạt 500-1 triệu đồng đối với hành vi say rượu, bia gây mất trật tự công cộng. Ngoài ra, dự thảo này cũng đã loại bỏ nhiều câu từ gây khó hiểu, như hành vi “mua dâm đồi trụy”.
Dự thảo đưa ra quy định xử phạt tiền từ 500 nghìn đồng đến 1 triệu đồng đối với hành vi mua dâm; phạt 2-5 triệu đồng nếu mua dâm nhiều người cùng một lúc; 5-10 triệu đồng đối với hành vi lôi kéo hoặc ép buộc người khác cùng mua dâm. Đối với hành vi bán dâm, dự thảo đưa ra mức phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100-300 nghìn đồng; nếu bán dâm cho nhiều người cùng một lúc thì bị phạt tiền từ 300-500 nghìn đồng.
Đối với quản lý cư trú, dự thảo đưa ra quy định phạt từ 1-2 triệu đồng đối với hành vi cho người khác thuê, mượn hộ khẩu để thực hiện những việc làm trái luật, phạt 2-4 triệu đồng đối với hành vi khai man để được đăng ký hộ khẩu thường trú hoặc cho người khác nhập hộ khẩu trái quy định hoặc có có chỗ ở không đảm bảo diện tích sàn tối thiểu theo quy định.
3. Báo Pháp luật và Xã hội có bài Dấu hiệu bất thường đằng sau những bản án treo dành cho tội phạm kinh tế, chức vụ... Bài báo phản ánh: Một đại biểu Quốc hội phát biểu rằng, việc phát hiện và xử lý các vụ án tham nhũng chưa tốt, án treo nhiều, gây hoài nghi về tính nghiêm minh của pháp luật và Viện trưởng VKSND TC Nguyễn Hòa Bình thừa nhận.
Nhân chuyện tỷ lệ án treo với tội phạm kinh tế, tham nhũng là 30,8%, trong khi các án khác ở mức 21%, báo PL&XH xin bàn thêm về vấn đề này.
Trương Ngọc Hạnh, SN 1976, nguyên là thư ký của TAND quận Bình Thạnh, TP HCM. Theo các cơ quan tố tụng, tháng 2-2004, Hạnh nhận lời “lo giúp” bị cáo Phan Hoàng Đạt, phạm tội “Hủy hoại tài sản”, được hưởng mức án nhẹ với giá “chạy án” 9 triệu đồng. Hạnh đã nhận "đặt cọc" 2 triệu đồng. Sau đó, tòa tuyên Đạt 2 năm 6 tháng tù, đúng như dự kiến.
Hạnh khai, khi được phân công làm thư ký vụ án trên, bị cáo đã soạn quyết định đưa vụ án ra xét xử và giao cho Đạt ở trại tạm giam. Đáng nói, Hạnh làm 2 thay vì chỉ 1 quyết định. Với quyết định còn lại, Hạnh bảo Đạt xác nhận không yêu cầu luật sư bào chữa. Từ bút tích này, Hạnh "thêu dệt", dồn gia đình Đạt lấy tiền. Khi Đạt sắp phải hầu tòa, gia đình bị cáo đã mời luật sư bào chữa. Hạnh liền gọi điện cho người nhà Đạt bảo hủy hợp đồng thuê luật sư để bị cáo "chạy” giúp và yêu cầu đưa trước 2 - 3 triệu đồng. Sau đó, Hạnh chốt giá 9 triệu đồng cho mức án từ 2,5 - 3 năm tù. Hạnh còn hứa lo luôn cả chuyện thi hành bản án hình sự này theo hướng có lợi cho bị cáo. Tất cả các giao dịch, người nhà Đạt đều ghi âm rồi đem tố cáo Hạnh. Được áp dụng nhiều tình tiết giảm nhẹ, Hạnh được hưởng 1 năm 6 tháng tù treo về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” (bị cáo bị truy tố với khung hình phạt từ 1 đến 6 năm tù).
Một ví dụ khác, ngày 4-2-2010, Sở Kế hoạch & đầu tư TP Hà Nội giao cho UBND huyện Chương Mỹ làm chủ đầu tư dự án, sử dụng nguồn ngân sách TP để xây dựng công trình gia cố chống sạt lở hạ lưu cống xả tràn Thụy Hương, xã Thụy Hương, huyện Chương Mỹ, Hà Nội, tổng mức đầu tư 12,3 tỷ đồng. Sau khi trúng thầu, Cty Hoàng Cường đã giao cho PGĐ Nguyễn Đức Quảng và kỹ sư Hoàng Văn Hòa chịu trách nhiệm chỉ đạo xây dựng công trình trên. Đặng Minh Thảnh, cán bộ tư vấn giám sát của Cty Coninco, có trách nhiệm giám sát công trình để phát hiện sai sót về vật tư, nguyên vật liệu, quy trình kĩ thuật trong quá trình thi công công trình.
Quá trình giám sát, Thảnh đã để Quảng và Hòa làm trái quy định về xây dựng cơ bản khi nhận hồ sơ nghiệm thu, không kiểm tra, không báo cáo sai phạm trong quá trình thi công với BQL dự án huyện Chương Mỹ. Lúc sai phạm được phát hiện thì số lượng sắt thép và khối lượng bê tông đã bị rút ruột, thiệt hại hơn 839 triệu đồng.
HĐXX – TAND TP Hà Nội cho rằng, các bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ nên chỉ tuyên phạt các bị cáo những mức án khá nhẹ nhàng. Theo đó, Quảng bị phạt 36 tháng tù, Thảnh 30 tháng tù, Hòa 24 tháng tù nhưng đều được hưởng án treo.
Đây chỉ là 2 ví dụ trong số rất nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế mà các bị cáo được hưởng án tù treo.
Lần đăng đàn trả lời chất vấn trực tiếp trước Quốc hội vừa qua, trả lời câu hỏi của đại biểu Đỗ Thị Hoàng (tỉnh Quảng Ninh), Viện trưởng VKSND TC Nguyễn Hòa Bình thừa nhận, án kinh tế nhiều và xử treo cũng nhiều, tạo ra suy nghĩ là chưa quyết tâm chống tội phạm kinh tế.
Cũng theo ông Bình, tỷ lệ án treo với tội phạm kinh tế và tham nhũng là 30%, cao hơn các loại khác đang ở mức 21%. “Đúng là có cao hơn” – ông Viện trưởng VKSND TC khẳng định. Nhưng như giải thích của vị này, với các vụ án kinh tế, do chính sách hình sự chú trọng là phải thu hồi tài sản chiếm đoạt trái phép, phi pháp, nên khi đã khắc phục hậu quả (tịch thu tiền, tài sản, hàng hóa) thì yêu cầu phạt tù không đặt ra cao. “Cái này thành định hướng khi sửa luật”, ông Bình nhận định.
Với mảng án tham nhũng, dù thừa nhận số lượng án treo cao song ông Bình thể hiện sự thống nhất với khẳng định của Chánh án TAND TC là tất cả các vụ án được xử án treo đã vận dụng pháp luật đúng. Về giải pháp, ông Bình khẳng định, cần kiểm soát chặt chẽ quá trình xây dựng cáo trạng có đề xuất án treo, với án tham nhũng nếu cấp dưới đề xuất xử treo thì phải thỉnh thị cấp trên kiểm tra.
Viện trưởng VKSND TC cho hay, án tham nhũng có nhiều tình tiết có thể vận dụng xử nhẹ dưới khung. Nhưng VKSND TC chỉ đạo 2 tình tiết không được vận dụng: Nhân thân tốt, phạm tội lần đầu. “Với tham nhũng thì không có trường hợp tham nhũng rồi phạm tội lại tiếp tục làm lãnh đạo để tham nhũng tiếp” – ông Bình giải thích.
Luật sư Phạm Đắc Hải, Đoàn LS TP Hà Nội nói, án treo là một biện pháp chấp hành hình phạt tù. Điều 60 BLHS nêu rõ: “Khi xử phạt tù không quá 3 năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù, thì tòa án cho hưởng án treo và ấn định thời gian thử thách từ 1 đến 5 năm”.
Điều luật không quy định cụ thể các trường hợp được áp dụng án treo nhưng Nghị quyết số 01/2007/NQ-HĐTP ngày 2-10-2007 của Hội đồng thẩm phán TAND TC thì chỉ cho người bị xử phạt tù hưởng án treo khi có đủ các điều kiện: Bị xử phạt tù không quá 3 năm, không phân biệt về tội gì; có nhân thân tốt được chứng minh là ngoài lần phạm tội này họ luôn chấp hành đúng chính sách, pháp luật, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của công dân; chưa có tiền án, tiền sự; có nơi làm việc ổn định hoặc có nơi thường trú cụ thể, rõ ràng; có từ 2 tình tiết giảm nhẹ trở lên và không có tình tiết tăng nặng, trong đó có ít nhất là một tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 46 của BLHS. Trường hợp vừa có tình tiết giảm nhẹ vừa có tình tiết tăng nặng, thì tình tiết giảm nhẹ phải nhiều hơn tình tiết tăng nặng từ 2 tình tiết trở lên. Nếu không bắt họ đi chấp hành hình phạt tù thì không gây nguy hiểm cho xã hội hoặc không gây ảnh hưởng xấu trong cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Cũng theo luật sư Hải, người được hưởng án treo là cán bộ, công chức, người lao động làm công ăn lương... nếu được tiếp tục làm việc tại đơn vị nơi mình làm việc trước khi phạm tội thì được bố trí công việc phù hợp với yêu cầu, mục đích giám sát, giáo dục và được hưởng chế độ của cán bộ, công chức, người lao động làm công ăn lương theo công việc mà mình đảm nhiệm; người được hưởng án treo là người đang học tập tại cơ sở giáo dục, đào tạo cũ thì được hưởng các quyền lợi theo quy chế của cơ sở giáo dục, đào tạo đó; người được hưởng án treo không thuộc các đối tượng quy định trên thì được UBND cấp xã giám sát, giáo dục, giúp đỡ tìm việc làm, ổn định cuộc sống tại địa phương; người được hưởng án treo thuộc đối tượng quy định tại Điều 1 Pháp lệnh Ưu đãi với người có công hoặc người đang được hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội thì vẫn được hưởng chế độ theo quy định của pháp luật…
Về hành vi tham nhũng, ông Hải cho biết, Điều 3 của Luật Phòng, chống tham nhũng quy định 12 hành vi tham nhũng: Tham ô tài sản, nhận hối lộ, lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi; lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi; lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng với người khác để trục lợi, giả mạo trong công tác vì vụ lợi; đưa hối lộ, môi giới hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản của Nhà nước vì vụ lợi, nhũng nhiễu vì vụ lợi; không thực hiện nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi… Việc xử lý tham nhũng dựa trên những nguyên tắc, mọi hành vi tham nhũng đều phải được phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời, nghiêm minh; người có hành vi tham nhũng ở bất kỳ cương vị, chức vụ nào phải bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Luật sư Hải đồng tình với ý kiến cho rằng, án tham nhũng, kinh tế, các bị cáo được hưởng án treo nhiều; mà nhận án treo được hưởng khá nhiều “ưu ái” so với án tù. Theo luật sư, để hạn chế và nâng cao tính phòng ngừa thì cần xử nghiêm các bị cáo thuộc nhóm tội này, cho hưởng án treo dễ tạo tâm lý là “nương nhẹ”, không công bằng với các nhóm tội khác.