I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thanh niên Online có bài Cảnh cáo Cục trưởng Thi hành án dân sự Lâm Đồng. Bài báo phản ánh: Ngày 28.11, Tỉnh ủy Lâm Đồng cho biết đã ra quyết định kỷ luật cảnh cáo đối với ông Nguyễn Văn Hiển, Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự (THADS) Lâm Đồng. Lý do là trong điều hành công việc ông Hiển có biểu hiện quan liêu, độc đoán, có nhiều sai sót nghiệp vụ…
Như Thanh Niên đã phản ánh, trong quá trình THA nhà đất số 20 Xô Viết Nghệ Tĩnh, TP.Đà Lạt (Lâm Đồng), Cục THADS Lâm Đồng đã làm không đúng quy định pháp luật, gây bức xúc cho người dân dẫn đến việc tụ tập đông người nhiều lần tại trụ sở Cục THADS Lâm Đồng. Liên quan đến vụ việc này, Tỉnh ủy Lâm Đồng cũng kỷ luật cảnh cáo và đề nghị cách chức ông Nguyễn Hữu Hùng, Phó trưởng phòng Nghiệp vụ (Cục THADS Lâm Đồng).
Ngoài ra, Thường trực Tỉnh ủy Lâm Đồng đề nghị Chủ tỉnh UBND tỉnh, Trưởng ban Chỉ đạo THADS tỉnh có văn bản đề nghị Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS xử lý kỷ luật về mặt nhà nước và sắp xếp, bố trí nhân sự thay ông Hiển.
2. Báo Pháp luật và Xã hội có bài “Lách luật” sang tên đổi chủ xe ôtô bằng việc ủy quyền công chứng. Bài báo phản ánh: Nhiều người dân không mặn mà với hình thức đi đăng ký sang tên đổi chủ mà tận dụng việc công chứng ủy quyền để tiết kiệm chi phí và thời gian. Tuy nhiên nhiều người sẽ gặp rủi ro khi hợp đồng ủy quyền hết liệu lực.
Sau hơn 2 tuần thực hiện Nghị định 71/2012/NĐ-CP (NĐ 71), nâng mức xử phạt lên từ 5 đến 10 triệu đồng đối với ôtô không chính chủ đã tác động mạnh đến người đang sử dụng xe được mua đi bán lại nhiều lần. Để trốn, thuế trước bạ cũng như né các khâu thủ tục hành chính, nhiều chủ xe đã thực hiện dịch vụ công chứng ủy quyền. Tuy nhiên, không nhiều người nghĩ đến việc ủy quyền công chứng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các bên tham gia giao dịch.
Những ngày gần đây, tại các văn phòng công chứng ở Hà Nội lượng khách hàng đến thực hiện giao dịch ủy quyền xe ôtô đột ngột tăng cao. Công chứng ủy quyền hiện nay khá thuận lợi nên đã được người mua - bán ôtô sử dụng một cách triệt để. Tâm lý nhiều người, ôtô là phương tiện và không sử dụng lâu dài nên người mua bán không muốn làm các thủ tục sang tên đổi chủ vừa đỡ mất thời gian và tiết kiệm chi phí!? Khi NĐ 71 nâng mức xử phạt cho việc không sang tên đổi chủ của ôtô lên từ 5 đến 10 triệu đồng thì người dân mới đổ xô đi thực hiện các giao dịch này qua phòng công chứng.
Theo khảo sát của phóng viên Báo CAND tại nhiều phòng công chứng trên địa bàn TP Hà Nội, những ngày qua, số lượng người đến giao dịch tại phòng công chứng liên quan đến giao dịch xe ôtô là tăng gấp đôi, gấp ba so với trước.
Tại Văn phòng công chứng Hồ Gươm, 48 Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội, đại diện phòng công chứng này cho biết mỗi ngày tiếp nhận 12-15 bộ hồ sơ làm thủ tục ủy quyền ôtô. Ông Nguyễn Bá Dũng, Trưởng Văn phòng công chứng Hồ Gươm cho hay, đa số người dân lựa chọn phương án công chứng ủy quyền với nội dung ủy quyền có thể là: quản lý, sử dụng tài sản, định đoạt tài sản, mua bán, tặng, cho… Thực tế, 10 người mua xe ôtô có đến 6 người tìm hiểu thông tin qua garage, salon. Người mua - bán đều muốn bán được hàng với giá rẻ và phù hợp túi tiền, do đó đa số đều cắt giảm thủ tục sang tên trước bạ và chỉ làm hợp đồng mua bán với nhau.
Tại Văn phòng công chứng Thăng Long, số 54 Trần Nhân Tông, Hà Nội, Giám đốc điều hành Đặng Hữu Biên cũng cho biết, kể từ khi NĐ 71 chính chức có hiệu lực thi hành, lượng khách hàng đến làm thủ tục công chứng liên quan đến giao dịch ôtô, xe máy cũng tăng mạnh. Trước đây chỉ lác đác mới có các khách hàng làm những thủ tục liên quan đến vấn đề này nhưng nay trung bình mỗi ngày có gần chục trường hợp. Ông Biên cũng nhấn mạnh, cũng chỉ từ khi NĐ 71 chính thức có hiệu lực thi hành thì hiện tượng này mới xảy ra, không chỉ ôtô mà xe máy cũng tăng mạnh.
Tìm hiểu qua các văn phòng công chứng, chúng tôi nhận thấy đa số những người đến làm thủ tục ủy quyền đều không nắm được các thông tin quy định về ủy quyền và những rủi ro mà mình có thể gặp phải. Chẳng hạn như, đối với người mua khi người ủy quyền thay đổi cam kết họ có thể không xác nhận hoặc đòi thêm tiền theo giá trị xe rồi mới ký các thủ tục hay người ủy quyền thay đổi chỗ ở… hay đối với trường hợp người ủy quyền là công ty thì có nhiều khả năng thay đổi tên gọi, địa chỉ, bị mua bán, sáp nhập hoặc thậm chí giải thể, phá sản. Hoặc khi một trong các bên ủy quyền bị chết hoặc mất năng lực hành vi dân sự thì hợp đồng ủy quyền đó coi như vô giá trị, người mua có thể mắt trắng tài sản của mình. Khách hàng nên thận trọng trong các giao dịch và nên thực hiện việc sang tên đổi chủ.
Theo ông Đặng Hữu Biên, Giám đốc điều hành Văn phòng công chứng Thăng Long thì việc ủy quyền khiến cả bên mua và bên bán đều không phải phụ thuộc lần nhau, thủ tục hành chính đơn giản hơn và quan trọng là không phải nộp thuế, bị xử phạt nên người dân mới “lách luật”. Chỉ khi nào xảy ra hậu quả thì người ta mới lường hết được những rủi ro từ hợp đồng ủy quyền.
Ông Đỗ Bá Dũng, Trưởng Văn phòng công chứng Hồ Gươm cho hay, tại văn phòng công chứng này có đến gần 90% lượng người mua bán xe ôtô gần đây đều làm giấy ủy quyền để lách phí, thuế trước bạ lần 2. Chi phí thực hiện công chứng ủy quyền đối với ôtô là rất thấp chỉ mất vài chục nghìn đồng, trong khi đó công chứng mua bán ủy quyền mất đến 0,1% phí cho tài sản dưới 1 tỷ đồng, đồng thời việc định giá tài sản chính là chiếc xe cũ còn nhiều bất cập nên đa số khách hàng lựa chọn phương án làm hợp đồng ủy quyền.
Có nhiều ý kiến trái chiều về mức thu phí, thuế trước bạ đối với việc mua bán xe ôtô lần thứ 2 trở đi hiện nay còn quá cao, thủ tục hành chính rườm rà, người dân không mặn mà với hình thức đi đăng ký sang tên đổi chủ mà tận dụng việc công chứng ủy quyền để tiết kiệm chi phí và thời gian. Tuy nhiên, về lâu dài đây sẽ không phải là phương án tối ưu và nhiều người sẽ gặp rủi ro khi hợp đồng ủy quyền hết liệu lực. Chỉ tính trên địa bàn Hà Nội đã có gần 100 văn phòng công chứng, nếu tính trên cả nước sẽ có hàng nghìn văn phòng, mỗi ngày sẽ có hàng nghìn trường hợp làm hợp đồng ủy quyền để “lách luật”, với bằng đó trường hợp thì số tiền thuế mà Nhà nước không thu được là không nhỏ và rủi ro mà người dân gặp phải cũng sẽ không ít.
3. Báo Pháp luật và Xã hội có bài Chỉ ba ngày là có chồng Hàn Quốc. Bài báo phản ánh: Bà Bành Diễm Phương, Phó phòng Hành chính Tư pháp của Sở Tư pháp TP Cần Thơ (tỉnh Cần Thơ), phụ trách việc kết hôn với người nước ngoài, cho biết như vậy, sau vụ cô dâu Việt ôm 2 con nhảy từ tầng 18, thiệt mạng ở TP Busan (Hàn Quốc) hôm 23-11.
Bà Bành Diễm Phương, Phó phòng Hành chính Tư pháp của Sở Tư pháp TP Cần Thơ, phụ trách việc kết hôn với người nước ngoài trả lời phỏng vấn.
Một cô gái muốn lấy chồng Hàn Quốc, cần làm thủ tục gì, thưa bà?
Cái chính là biên bản công nhận hôn nhân, được công nhận ở Hàn Quốc trước, sau đó công nhận ở Việt Nam.
Biên bản này thường gọi là biên bản ghi chú kết hôn, khi làm ở Hàn Quốc không cần cô dâu chú rể cùng có mặt nhưng ở Việt Nam thì hai người phải có mặt để phỏng vấn.
Nội dung phỏng vấn như thế nào?
Phỏng vấn ghi chú kết hôn cũng tương tự như phỏng vấn đăng ký kết hôn, để kiểm tra tâm thần và ý chí tự nguyện. Như hỏi về hoàn cảnh gia đình xem đã tìm hiểu kỹ chưa, có tự nguyện không hay bị ép buộc.
Một lần phỏng vấn 10 câu, với hồ sơ ghi chú lấy chồng Hàn Quốc mà trả lời được 8 câu là đạt, còn đăng ký kết hôn phải trả lời được 9 câu mới đạt.
Với ghi chú kết hôn, nếu phỏng vấn đạt, sau mấy ngày được chấp thuận?
Khảo sát mới đây của Bộ Bình đẳng giới và Gia đình Hàn Quốc, gần 30% trong tổng số hơn 45.000 gia đình có cô dâu Việt sống không hòa thuận, có bạo lực.
Sau 3 ngày. Quy định như vậy, hồ sơ qua thẩm định, thẩm vấn, đề xuất và trình lãnh đạo Sở Tư pháp ký chấp thuận nếu đạt, phải làm xong trong 3 ngày. Khi được ký chấp thuận thì chàng trai Hàn Quốc có thể làm thủ tục đưa vợ về Hàn Quốc.
Có phải vì nhanh như vậy mà mấy năm gần đây, số cô gái lấy chồng Hàn Quốc tăng vọt, hơn hẳn Đài Loan từng rầm rộ một thời?
Hồ sơ ghi chú lấy chồng Hàn Quốc nhanh gọn hơn. Chứ muốn lấy chồng vùng lãnh thổ Đài Loan cũng như các nước Anh, Pháp, Mỹ chẳng hạn, hồ sơ đăng ký kết hôn do Chủ tịch UBND TP ký chấp thuận, ít nhất phải 45 ngày.
Qua tiếp xúc với các đôi trai Hàn gái Việt, bà có thấy những chênh lệch bất thường nào không?
Về tuổi tác thường chênh lệch 10 – 15 tuổi, thỉnh thoảng có chênh lệch lớn hơn. Hoặc là thấy trai Hàn không đẹp, lùn, già, rất chênh lệch với gái Việt, nhưng những tiêu chuẩn ấy không ngăn cản hôn nhân.
Khi phỏng vấn, cô gái trả lời là xấu không quan trọng mà yêu thật lòng, muốn lấy anh ta làm chồng thì không có lý do gì ngăn cản được.
Trường hợp phỏng vấn không đạt, họ có phỏng vấn lại không?
Có chứ, họ thường phỏng vấn lại sau vài tháng. Nếu xem năng lực hành vi không có vấn đề gì, họ không bị ép buộc, xúi giục thì sẽ phải công nhận hôn nhân cho người ta.
Bà có nhận xét gì về các cô gái lấy chồng Hàn Quốc?
Các cô đều học lớp 9, lớp 10 và thành thạo sử dụng các thiết bị thông tin. Không phải như hồi nào nữa. Nhiều cô sử dụng facebook rất rành, quen trai Hàn qua mạng và chát với nhau chứ không qua môi giới. Rồi tìm hiểu thông tin qua sách báo, chịu khó học ngoại ngữ.
Chứng tỏ các cô có suy tính kỹ càng, đã đầu tư để quyết lấy chồng Hàn Quốc chứ không phải như đôi lúc dư luận cho rằng do môi giới xúi giục hay lừa đảo.
Mới đây, một Phó chủ tịch Hội LHPN tỉnh Hậu Giang có nói, xem hồ sơ các cô gái lấy chồng Hàn Quốc, thấy có trai Hàn bị bệnh tâm thần và khuyên đừng lấy nhưng các cô quyết lấy. Ở Cần Thơ, bà có gặp trường hợp nào như thế không?
Không.
Nhưng phỏng vấn còn phải qua phiên dịch, có khi không nắm được?
Phiên dịch chúng tôi ký hợp đồng với người có bằng cấp đầy đủ, đã tu nghiệp ở Hàn Quốc 3 năm, đảm bảo tin tưởng.
Tuy nhiên, hồ sơ nhiều mà thời gian lại ngắn, có thể cũng không kiểm tra hết? Tình trạng tiêu cực lại dễ phát sinh như ông Phạm Thanh Dũng, Phó phòng Hành chính Tư pháp tại đây, mới bị phạt tù chung thân vì làm tiền các cô gái lấy chồng Hàn Quốc?
Hồi đó, tôi còn ở nơi khác nên không dám phát biểu. Còn bây giờ đã làm chặt chẽ lắm và chưa thấy bất hạnh xảy ra từ các cô dâu Cần Thơ lấy chồng Hàn Quốc.
4. Báo Tiền phong Online có bài Đắng lòng thiếu nữ vùng cao làm mẹ từ tuổi 15. Bài báo phản ánh: Đang trong tuổi ăn, tuổi học nhưng một số sơn nữ vùng sâu, vùng xa của tỉnh Đăk Lăk đã phải làm vợ, làm mẹ.
Chúng tôi có mặt ở xã Cư K’Bang (huyện Ea Súp, Đăk Lăk) vào một ngày đầu mùa khô cuối tháng 11. Thấp thoáng trên hàng rào bên đường là những bộ váy áo sặc sỡ của đồng bào dân tộc Mông cùng với những căn nhà nhỏ thấp lè tè được dựng tạm bằng ván, tôn. Những đứa trẻ nhỏ tụm năm, tụm bảy chơi đùa, tóc cháy vàng và làn da đen sạm vì nắng.
Bên căn nhà nhỏ, chị Thào Thị Lan một tay bồng đứa con chưa đầy một tuổi, tay kia tranh thủ nhặt ít rau dại để chuẩn bị bữa tối cho cả gia đình. Năm nay chị Lan 20 tuổi nhưng đã có 3 mặt con, đứa lớn mới lên 5 tuổi. Vóc dáng bé nhỏ, già nua của thiếu phụ tuổi đôi mươi thể hiện rõ ràng hậu quả của việc sinh con quá sớm.
Phó Chủ tịch xã Cư K’Bang Trương Ngọc Thảo cho biết : từ năm 2007- 2012 có gần 1.000 hộ đồng bào di cư tự do vào định cư tại địa bàn xã. Điều này đã tạo áp lực quản lý rất nặng, phá vỡ những quy hoạch, mục tiêu kinh tế xã hội đề ra của xã. Đặc biệt, 3.000 ha rừng do xã quản lý đang bị xâm phạm nghiêm trọng vì dân thiếu đất sản xuất.
Không riêng gì ở xã Cư K’ Bang, nạn tảo hôn còn diễn ra trên nhiều vùng của tỉnh Đăk Lăk. Theo thống kê của Chi cục DSKHHGĐ tỉnh Đăk Lăk, từ năm 2008 đến tháng 6-2012 có 571 cặp tảo hôn. Chị H’Lê Niê, Trưởng phòng DSKHHGĐ nhận định “tỉ lệ tảo hôn nhiều nhất là vùng sâu, vùng xa, kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, tập quán lạc hậu lâu đời của đồng bào dân tộc thiểu số vẫn chưa thể bỏ”
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Người Lao động có bài Cưỡng chế một đằng, thi hành một nẻo. Bài báo phản ánh: TAND huyện Bố Trạch - Quảng Bình vừa thụ lý vụ kiện hành chính của chị Nguyễn Hồng Phương (SN 1975, ngụ xã Bắc Trạch, huyện Bố Trạch) yêu cầu chủ tịch xã có trách nhiệm bồi thường thiệt hại và công khai xin lỗi.
Theo đơn khiếu kiện, khoảng 7 giờ 20 phút ngày 29-12-2011, lực lượng cưỡng chế của UBND xã Bắc Trạch do ông Nguyễn Ngọc Tuân (chủ tịch UBND xã) dẫn đầu đã vào quán giải khát của chị Phương, tháo dỡ các tấm gỗ ván dựng quán, số khác trèo lên mái tháo phá các tấm lợp, đồ vật và tài sản bên trong quán cũng bị vứt bỏ bên đường.
Phần đất dựng quán của vợ chồng chị Phương vốn do gia đình ông Nguyễn Xuân Lê (SN 1942) và bà Phan Thị Tiến (SN 1940, bố mẹ chị Phương) khai hoang từ những năm 1992, sau đó giao lại cho vợ chồng chị dựng lều quán làm nơi ở tạm và bán quán kiếm sống.
Để giải phóng mặt bằng nhằm quy hoạch phân lô bán đất, chính quyền địa phương quyết định thu hồi đất tại địa điểm quán của chị Phương nhưng bồi thường không phù hợp nên ông Lê, bà Tiến chưa đồng tình tháo dỡ và đang trong thời gian khiếu nại lên cấp có thẩm quyền. Như vậy, chủ trương cưỡng chế của UBND xã Bắc Trạch là đối với hộ gia đình ông Lê nhưng khi thực hiện lại xâm hại đến tài sản của hộ gia đình chị Nguyễn Hồng Phương.
Biên bản làm việc lúc 14 giờ ngày 23-12-2011 giữa UBND xã Bắc Trạch với hộ gia đình ông Lê cho thấy, chính quyền xã ấn định thời gian cho gia đình ông Lê tự nguyện tháo dỡ các hạng mục kể từ ngày 28-12-2011, không ấn định thời hạn cuối cùng, nhưng đến ngày 29-12-2011 đã đến cưỡng chế. Trong biên bản không nêu cụ thể phải tháo dỡ các công trình thuộc vị trí thửa đất, tờ bản đồ nào của địa chính xã; dù xác định có quán hàng tạp hóa, tức có tài sản, hàng hóa bên trong nhưng biên bản không buộc ông Lê, bà Tiến hoặc vợ chồng chị Phương phải có trách nhiệm di dời các tài sản này.
Biên bản làm việc không có bất cứ một đại diện lãnh đạo nào của UBND xã... Trong quá trình giải quyết đến trước buổi xảy ra cưỡng chế, UBND xã không tiến hành xác minh, làm việc với vợ chồng chị Phương để vận động hoặc thông báo yêu cầu tự nguyện di dời và lập phương án cưỡng chế phù hợp (đây là thủ tục cần thiết của hoạt động cưỡng chế).
Nói cách khác, hộ gia đình chị Phương không phải là đối tượng bị cưỡng chế nhưng tài sản mà hội đồng cưỡng chế xâm hại chính là của vợ chồng chị Phương, không thuộc quyền sở hữu của ông Lê, bà Tiến. Thay vì lập biên bản kết thúc buổi cưỡng chế, biên bản kiểm kê các loại tài sản đã được di dời, chính quyền xã lại bỏ về, “không nói không rằng”.
Chị Phương cho biết dù thiệt hại về tài sản do bị hư hỏng, mất mát chỉ hơn 15 triệu đồng nhưng gia đình chị bị rơi vào cảnh “màn trời chiếu đất”.
Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ thuộc cơ quan tố tụng của huyện Bố Trạch cho biết các tài liệu bước đầu cho thấy quá trình cưỡng chế đối với gia đình chị Phương của UBND xã Bắc Trạch đã có một số sai sót.
2. Báo Dân trí có bài Bội chi ngân sách ước gần 154 nghìn tỷ đồng. Bài báo phản ánh: Tính đến ngày 15/11, bội chi ngân sách Nhà nước ước đạt 153,8 nghìn tỷ đồng, vượt khoảng 13,6 nghìn tỷ đồng, tương đương hơn 9,7% so với kế hoạch bội chi cả năm 2012 đã được Quốc hội phê duyệt (140,2 nghìn tỷ đồng).
Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho biết, tổng thu ngân sách Nhà nước từ đầu năm đến ngày 15/11 ước tính đạt 593,4 nghìn tỷ đồng, bằng 80,1% dự toán năm.
Trong đó, thu nội địa và thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu chỉ đạt trên dưới 70% dự toán năm trong khi thu từ dầu thô vượt dự toán năm 14,3%.
Hiện tại, các thành phần chính trong thu nội địa, trừ thu từ thuế thu nhập cá nhân và thuế bảo vệ môi trường, hầu hết đều chưa đạt 80% dự toán năm. Trong đó thu từ khu vực doanh nghiệp Nhà nước chiếm tỷ trọng lớn nhất với 123,9 nghìn tỷ đồng, bằng 79,8% dự toán năm; thu từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô) 71,8 nghìn tỷ đồng, bằng 73,4%... Trong khi đó, tổng chi ngân sách Nhà nước từ đầu năm đến 15/11 ước tính là 747,2 nghìn tỷ đồng, bằng 82,7% dự toán năm.
Như vậy, tính đến ngày 15/11, bội chi ngân sách Nhà nước ước đạt 153,8 nghìn tỷ đồng, vượt khoảng 13,6 nghìn tỷ đồng, tương đương hơn 9,7% so với kế hoạch bội chi cả năm 2012 đã được Quốc hội phê duyệt (140,2 nghìn tỷ đồng).
Theo Nghị quyết về dự toán ngân sách Nhà nước 2013 của Quốc hội, tổng số thu cân đối ngân sách là 816 nghìn tỷ đồng; Tổng số chi cân đối ngân sách là 978 nghìn tỷ đồng. Mức bội chi ngân sách Nhà nước cho năm 2013 là 162.000 tỷ đồng.
Ông Phùng Quốc Hiển, Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban tài chính, ngân sách của Quốc hội cho hay: Dự toán thu ngân sách Nhà nước năm 2013 đã được xây dựng trên cơ sở dự báo lạm phát được kiểm soát, tốc độ tăng trưởng kinh tế dự kiến ở mức cao hơn năm 2012, các nguồn thu được dự toán ở mức khá tích cực, đồng thời, đã giao mức cao để các địa phương phấn đấu.