Theo đó, Bảo hiểm xã hội Việt Nam là cơ quan nhà nước thuộc Chính phủ, có chức năng tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách BHXH, bảo hiểm y tế; tổ chức thu, chi chế độ bảo hiểm thất nghiệp; quản lý và sử dụng các quỹ: BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế; thanh tra chuyên ngành việc đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật. BHXH Việt Nam chịu sự quản lý nhà nước của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về BHXH, bảo hiểm thất nghiệp; của Bộ Y tế về bảo hiểm y tế; của Bộ Tài chính về chế độ tài chính đối với các quỹ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế.
Về nhiệm vụ, quyền hạn của BHXH Việt Nam: BHXH Việt Nam có nhiệm vụ đề xuất, kiến nghị Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của BHXH Việt Nam; trình Thủ tướng Chính phủ chiến lược phát triển ngành BHXH Việt Nam; kế hoạch dài hạn, năm năm, hàng năm về hoạt động của BHXH; đề án bảo toàn và tăng trưởng các quỹ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế sau khi được Hội đồng quản lý BHXH Việt Nam thông qua; tổ chức, thực hiện chiến lược, các kế hoạch, đề án sau khi được phê duyệt.
BHXH Việt Nam có nhiệm vụ tổ chức thu các khoản đóng BHXH, bảo hiểm y tế của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, người sử dụng lao động và cá nhân theo quy định của pháp luật. Tiếp nhận các khoản kinh phí từ ngân sách nhà nước chuyển sang để chi các chế độ BHXH, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật; tiếp nhận hồ sơ, giải quyết các chế độ ốm đau, thai sản; tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; hưu trí; tử tuất; dưỡng sức phục hồi sức khỏe sau ốm đau, thai sản và sau khi điều trị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; khám, chữa bệnh theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, tổ chức chi trả lương hưu; trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; trợ cấp ốm đau; trợ cấp thai sản; trợ cấp mất sức lao động; trợ cấp dưỡng sức phục hồi sức khỏe sau ốm đau, thai sản và sau khi điều trị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; trợ cấp tử tuất; chi phí khám, chữa bệnh đầy đủ, thuận tiện, đúng thời hạn; tổ chức thu bảo hiểm thất nghiệp của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, người sử dụng lao động và người lao động; tổ chức chi trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ học nghề, hỗ trợ tìm việc làm, đóng bảo hiểm y tế cho người được hưởng trợ cấp thất nghiệp theo quy định của pháp luật.
Đồng thời, quản lý và sử dụng các quỹ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế bao gồm: Quỹ hưu trí và tử tuất; quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; quỹ ốm đau và thai sản; quỹ bảo hiểm thất nghiệp; quỹ bảo hiểm y tế theo nguyên tắc tập trung thống nhất, công khai, minh bạch, đúng mục đích theo quy định của pháp luật; tổ chức hạch toán các quỹ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật...
Về cơ cấu tổ chức, BHXH Việt Nam ở trung ương gồm 24 đơn vị: Vụ Tài chính - Kế toán; Vụ Hợp tác quốc tế; Vụ Thanh tra - Kiểm tra; Vụ Thi đua - Khen thưởng; Vụ Kế hoạch và Đầu tư; Vụ Tổ chức cán bộ; Vụ Pháp chế; Vụ Quản lý đầu tư quỹ; Vụ Kiểm toán nội bộ; Ban Thực hiện chính sách BHXH; Ban Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế; Ban Thu; Ban Sổ - Thẻ; Ban Dược và Vật tư y tế; Văn phòng (có đại diện tại TP Hồ Chí Minh); Viện Khoa học BHXH; Trung tâm Truyền thông; Trung tâm Công nghệ thông tin; Trung tâm Lưu trữ; Trung tâm Giám định bảo hiểm y tế và Thanh toán đa tuyến khu vực phía Bắc; Trung tâm Giám định bảo hiểm y tế và Thanh toán đa tuyến khu vực phía Nam; Trường Đào tạo nghiệp vụ BHXH; Báo BHXH; Tạp chí BHXH. Số lượng cấp phó của người đứng đầu các tổ chức thuộc BHXH Việt Nam không quá 3 người.
Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 20/02/2016.