Thảo luận ở hội trường ngày 14/11 về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi), có đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã thẳng thắn chia sẻ người dân không vui vì bỏ giấy phép xây dựng theo dự án Luật đề xuất, vì cho rằng việc bỏ này còn gây khó khăn cho họ trong hoàn công để xin cấp quyền sở hữu.
Ủng hộ quy định tiến bộ của dự thảo Luật về việc bỏ quy định cấp phép xây nhà, ĐBQH Tạ Văn Hạ (Đoàn Đà Nẵng) nêu vấn đề liệu khi bỏ cấp phép thì người dân có xây dựng bừa bãi không? Theo ĐB, chúng ta phải khẳng định là bỏ thủ tục cấp phép chứ không phải bỏ quản lý nhà nước, chỗ này phải phân biệt mạch lạc. Thực tế, chúng ta thấy rõ ràng là dù đã cấp phép nhưng vẫn sai phạm, vẫn làm sai giấy phép. Những ai từng đi xin xây dựng công trình nhà ở của nhà mình sẽ thấy được mức độ phức tạp và tiêu cực như thế nào. Chúng ta đã có quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng, có chỉ giới đường đỏ, có mật độ, có chiều cao, có khoảng lùi, tất cả được công khai, minh bạch, để thực hiện quản lý nhà nước.
Về câu hỏi bỏ giấy phép có gây khó khăn trong quản lý đô thị không, ĐB cho rằng, không khó khăn gì. Chúng ta nói nhiều đến hậu kiểm, kiểm tra kỹ, phạt nặng, xử lý nghiêm thì không có vấn đề gì. Chúng ta phải thực hiện hiệu quả hơn, tăng quản lý hồ sơ bằng ứng dụng công nghệ vì cấp phép bây giờ chủ yếu là cấp phép trên hồ sơ, kiểm tra trên hồ sơ, còn thanh tra, kiểm tra thường xuyên ở trên thực địa.
Đại biểu Tạ Văn Hạ. (Ảnh trong bài: quochoi.vn)
Vấn đề liệu người dân sẽ xây dựng an toàn không, ĐB cho rằng, việc đảm bảo an toàn thì đã có những bộ tiêu chí, tiêu chuẩn bắt buộc, có đơn vị tư vấn thiết kế để chịu trách nhiệm, có giám sát, kiểm tra tại hiện trường. Chúng ta đã quy định trong phạm vi, chiều cao, khoảng diện tích như này chỉ được làm như thế này thì người ta cứ thế mà làm, kể cả trường hợp cần phải có quy hoạch tương xứng với diện mạo của đô thị thì cũng phải chiếu theo như vậy để làm. Cho nên, ĐB đề nghị người dân chỉ cần nộp đăng ký online và cam kết thực hiện; tăng hậu kiểm, xử lý thật nghiêm và công khai quy hoạch, tăng tính minh bạch của các dữ liệu.
Ngoài ra, ĐB đề xuất đối với các công trình chuyển tiếp, hiện nay có nhiều công trình trọng điểm quốc gia cũng như công trình cấp 1 do các cơ quan chức năng, các Bộ quản lý về công trình xây dựng, đang được thẩm tra, thẩm định, kiểm soát thì cần phải có những điều khoản chuyển tiếp để thực hiện đến cho đến khi kết thúc.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga.
Trao đổi về việc miễn giấy phép xây dựng đối với một số công trình, ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn TP Hải Phòng) cho biết, so với Luật Xây dựng hiện hành thì dự thảo Luật quy định miễn giấy phép xây dựng đối với một số loại công trình theo hướng giảm tiền kiểm và tăng hậu kiểm trong việc quản lý các công trình xây dựng. Đây là nội dung phù hợp với mục tiêu cải cách, cắt giảm thủ tục hành chính, giảm thời gian và chi phí thực hiện các thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp.
Tuy nhiên, thực tiễn nhiều năm qua cho thấy tình trạng xây dựng không phép, sai phép, lấn chiếm vỉa hè, đất công, xây dựng vượt tầng, thay đổi công năng còn diễn ra ở rất nhiều nơi; nhiều công trình không được phát hiện từ sớm và chỉ khi công trình đã xây gần xong hoặc hoàn thiện thì mới bị phát hiện, xử lý và khâu xử lý lúc này thì rất phức tạp. Trước thực trạng như vậy, cùng với bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đội ngũ cán bộ chuyên môn về xây dựng ở cấp xã hiện nay rất mỏng và phần lớn là kiêm nhiệm, không có đủ lực lượng để thực hiện giám sát, phát hiện kịp thời vi phạm và ở một số địa phương còn thiếu cán bộ có chuyên môn sâu về xây dựng, điều này dẫn tới những khó khăn trong việc thực hiện kiểm tra, giám sát các công trình xây dựng trên thực tế.
Vì vậy, song song với việc cắt giảm khâu tiền kiểm miễn giấy phép xây dựng đối với một số công trình xây dựng, ĐB đề nghị cần bổ sung có cơ chế để tăng cường hậu kiểm, phát hiện và xử lý các sai phạm về xây dựng kịp thời, quy định rõ trách nhiệm của UBND cấp xã, phường trong việc kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm các quy định xây dựng ngay từ giai đoạn đầu.
ĐBQH Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) chia sẻ, có người đã nói với ông rằng người dân không thấy vui khi bỏ giấy phép. Vì người dân sợ nhất khâu hoàn công để xin cấp quyền sở hữu và lúc đó sẽ “đụng” đến Luật Đất đai. Theo đó, nếu như không được cấp quyền sở hữu thì việc xây dựng do không được cấp phép là cứ xây dựng rồi sẽ dẫn đến sự lãng phí. Cho nên, ĐB đề nghị chỉ nên bỏ giấy phép đối với việc sửa chữa mà không làm ảnh hưởng đến kết cấu của dự án trước đây.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh giải trình vấn đề được đại biểu Quốc hội quan tâm.
Giải trình vấn đề các ĐBQH quan tâm về cấp giấy phép quản lý trật tự xây dựng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, việc cấp giấy phép của các cơ quan nhà nước, các nhà doanh nghiệp, người dân từ xưa đến nay đều phải cấp giấy phép. Nhưng từng khâu như quy hoạch chi tiết; quy mô, mục tiêu đầu tư, kiến trúc kết cấu, bảo đảm an toàn phòng cháy, phòng chống, lập dự án, nghiên cứu tiền khả thi; thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thi công hay trước khi xây dựng thì người dân, doanh nghiệp đều phải xin giấy phép thì hết sức vô lý.
Dự thảo Luật thay đổi theo hướng là chỉ một trong những bước đó mà được thẩm định (ví dụ như thẩm định quy hoạch, thẩm định dự án) thì một số loại dự án sẽ không phải cấp giấy phép. Vừa qua, Bộ Xây dựng đã hướng dẫn cho các địa phương về trình tự, thủ tục trên cơ sở Nghị quyết 66.1 và 66.2 và Nghị định 145 của Chính phủ.
Còn đối với những dự án và công trình đặc biệt, cần phải đơn giản hóa thủ tục giấy phép cho người dân. Người dân vẫn phải thuê tư vấn thiết kế nhưng không phải xin cấp phép ở phường, xã và trong cam kết, người dân phải thực hiện theo quy định về các công trình không phải cấp giấy phép song vẫn phải thực hiện chức năng bảo đảm an toàn về kết cấu, về kiến trúc, về phòng cháy, chữa cháy, về điện, nước… Như vậy, thủ tục không cầu kỳ như cấp giấy phép và thời gian sẽ rút từ 30 ngày xuống còn 7 - 10 ngày. “Đây là những quy định chúng tôi đã hướng dẫn, mong các ĐB và Nhân dân ủng hộ”, Bộ trưởng Trần Hồng Minh bày tỏ.
T.Hoàng