Chiều 10/11, thực hiện chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội (QH) đã thảo luận tại hội trường về dự án Luật Phòng bệnh và dự án Luật Dân số.
Một điểm chung trong ý kiến của các đại biểu (ĐB) trong thảo luận dự án Luật Phòng bệnh là yêu cầu tăng đầu tư cho y tế dự phòng, coi đây là chiến lược lâu dài cho phát triển bền vững.
Thống nhất với sự cần thiết xây dựng dự án Luật Phòng bệnh (sửa đổi), ĐBQH Trần Khánh Thu (Đoàn Hưng Yên) ghi nhận, cơ quan chủ trì soạn thảo đã có báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý đối với dự án Luật khá chi tiết và đầy đủ. Đặc biệt, dự thảo Luật đã bổ sung Điều 27 quy định về khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc, thể hiện được tinh thần “phòng bệnh trước tiên”, phù hợp với các nguyên tắc của Điều lệ Y tế quốc tế.
Đại biểu Trần Khánh Thu. (Ảnh trong bài: quochoi.vn)
ĐB cũng nêu thực tế, cơ cấu tổ chức y tế cơ sở, y tế dự phòng thay đổi nhiều, không thống nhất, chưa có một cơ chế phối hợp chặt chẽ, liên thông giữa y tế - chính quyền - cộng đồng, khiến hệ thống phòng bệnh hoạt động còn rời rạc, thiếu tính chủ động và sức mạnh tổng thể. Trong khi đó, y tế dự phòng là nền tảng của hệ thống y tế quốc gia, bởi “phòng bệnh luôn hiệu quả và ít tốn kém hơn chữa bệnh”. Do vậy, ĐB Trần Khánh Thu đề nghị bổ sung 1 điều quy định thống nhất mô hình tổ chức y tế dự phòng, đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở, tránh tình trạng “các tuyến hoạt động rời rạc, thiếu thống nhất trong chỉ đạo và điều phối”.
Đặc biệt, cần làm rõ vai trò, trách nhiệm của trạm y tế khi thuộc quản lý của UBND xã, phường thì hệ thống liên thông giữa tỉnh và xã khi cần điều chuyển nhân lực hai chiều như thế nào?... Theo ĐB, khi thiếu sự chỉ huy thống nhất, công tác phòng bệnh dễ bị gián đoạn, như đã từng xảy ra trong thời điểm đứt gãy đấu thầu vaccine tiêm chủng năm 2022. “Chúng ta cần một cơ chế vận hành thống nhất, chuyên nghiệp và liên thông để hệ thống dự phòng thực sự trở thành lá chắn bảo vệ sức khỏe cộng đồng”, ĐB nêu rõ.
Đại biểu Tô Ái Vang.
Dẫn Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 18 của QH, ĐB Tô Ái Vang (Đoàn Cần Thơ) đề nghị dành ít nhất 30% ngân sách y tế cho y tế dự phòng, bảo đảm nguồn lực ổn định cho tiêm chủng mở rộng, quản lý bệnh mãn tính, sức khỏe tâm thần và y tế học đường.
ĐB Tô Ái Vang nhấn mạnh: “Muốn hệ thống y tế khỏe mạnh thì phải đầu tư cho phòng bệnh trước tiên. Chăm sóc sức khỏe ban đầu không chỉ giúp giảm chi phí điều trị mà còn là chỉ dấu văn minh của một quốc gia”. Bên cạnh đó, ĐB kiến nghị bổ sung chính sách phụ cấp ưu đãi theo nghề cho viên chức y tế dự phòng, nhằm ổn định nhân lực và tạo động lực cống hiến cho đội ngũ làm công tác phòng bệnh - tuyến đầu nhưng thường chịu nhiều thiệt thòi so với khối điều trị.
ĐB Tô Ái Vang đồng tình với đề xuất của nhiều ĐB về bảo đảm công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế dự phòng, nhất là với nhóm dễ bị tổn thương. ĐB đề nghị sửa quy định trong Điều 3 của dự thảo Luật để thay cụm “trẻ em” bằng “nhóm dễ bị tổn thương”, bao gồm người nghèo, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, người cao tuổi, phụ nữ, người sống ở vùng khó khăn hoặc sống chung với HIV/AIDS. Theo ĐB, nếu được tiếp cận sớm các dịch vụ phòng bệnh cơ bản như tiêm chủng, sàng lọc, tư vấn dinh dưỡng, gánh nặng bệnh tật cho xã hội sẽ giảm đáng kể.
Phát biểu giải trình làm rõ một số vấn đề mà ĐBQH quan tâm, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định, để thể chế hóa quan điểm của Đảng trong Nghị quyết 20 và Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị, trong đó nhấn mạnh trọng tâm chuyển tư duy từ “chữa bệnh” sang “chủ động phòng bệnh”, lấy người dân làm trung tâm, phòng bệnh suốt đời, phòng bệnh sớm, phòng bệnh từ xa. Dự án Luật Phòng bệnh đã thể hiện rõ các nguyên tắc chung trong công tác phòng bệnh, tránh chồng chéo, mâu thuẫn với các quy định hiện hành.
Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân không chỉ là nhiệm vụ của ngành Y tế, mà là trách nhiệm của nhiều cấp, nhiều ngành, của cả hệ thống chính trị. Ví dụ, vấn đề môi trường liên quan chặt chẽ đến sức khỏe người dân - từ trung ương đến địa phương đều có quy định pháp luật. Do đó, Bộ trưởng cho biết, Chính phủ trong quá trình xây dựng Luật đã chỉ đạo tập trung phạm vi điều chỉnh vào các nội dung: Phòng, chống bệnh truyền nhiễm; Phòng, chống bệnh không lây nhiễm; Phòng, chống rối loạn sức khỏe tâm thần; Kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác; dinh dưỡng trong phòng bệnh; Các điều kiện bảo đảm cho phòng bệnh...
Thục Quyên