Cải thiện môi trường kinh doanh bằng QĐHC « chuẩn »
Theo nhận định của Chính phủ, pháp luật hiện hành liên quan đến cải cách hành chính mới chú trọng đến việc đơn giản hoá thủ tục hành chính hay cải cách thể chế, con người, tài chính công, tuy nhiên các quy trình tối thiểu, các nguyên tắc nhất định cũng như quy trình ban hành QĐHC chưa được quy định ở một văn bản cụ thể, có thể áp dụng thống nhất trên toàn quốc. Do đó, thiếu cơ sở để xác định trách nhiệm của các cơ quan, cán bộ, công chức nhà nước trong quá trình quản lý hành chính.
Bên cạnh đó, việc ban hành QĐHC đúng trình tự, thủ tục không chỉ tạo khuôn khổ hoạt động cho nền hành chính mà còn có ý nghĩa bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của cá nhân, tổ chức. Trên thực tế, một số QĐHC được ban hành trái pháp luật đã làm ảnh hưởng tới quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và công dân, nếu không được huỷ bỏ kịp thời sẽ làm giảm lòng tin của người dân đối với cơ quan nhà nước.
Trong hoạt động quản lý điều hành của các cơ quan hành chính cũng có những bất cập trong việc ủy quyền ban hành QĐHC. Do chưa có nguyên tắc, quy định pháp luật về việc ủy quyền nên đã dẫn đến tình trạng tuỳ tiện hoạt động của cơ quan hành chính rườm rà, thiếu nguyên tắc và thiếu sự minh bạch
Vì vậy, cần thiết ban hành Luật ban hành QĐHC nhằm góp phần khắc phục những hạn chế, bất cập nêu trên.
Trong các quan điểm lớn xây dựng Dự án Luật BHQĐHC, Chính phủ nhấn mạnh: sẽ bảo đảm các quyền và lợi ích của người dân và doanh nghiệp trong quá trình ban hành QĐHC; góp phần cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng, tạo thuận lợi cho cuộc sống của nhân dân. Đặc biệt, bảo đảm thực hiện các quyền và tự do cơ bản và bảo đảm lợi ích chính đáng của tổ chức, cá nhân có liên quan đến QĐHC là một trong những mục tiêu quan trọng của việc ban hành Luật này.
Làm rõ cơ chế thu hồi và hủy bỏ
Theo Chính phủ, thời gian qua, việc các cơ quan hành chính nhà nước ra quyết định thu hồi QĐHC là tương đối phổ biến, nhưng do chưa có quy định cụ thể của pháp luật nên việc nhận thức và thực hiện còn rất khác nhau. Trên thực tế thì không chỉ có QĐHC trái pháp luật, mà còn cả những quyết định không hợp lý, không khả thi cũng bị thu hồi. Ngoài ra, một số QĐHC có thể bị thu hồi do dư luận báo chí can thiệp quá sâu, gây dư luận bất bình. Các trường hợp thu hồi một QĐHC cần phải được pháp luật xác định rõ.
Việc hủy bỏ QĐHC cũng là vấn đề pháp luật chưa quy định. Một QĐHC có thể bị coi là trái pháp luật nếu như quyết định đó được ban hành do sự gian dối, lừa đảo hoặc qua đe dọa hoặc hối lộ, hoặc đơn giản là do cơ quan ban hành quyết định không đủ thông tin hoặc thông tin không chính xác (Ví dụ: ban hành quyết định trợ cấp thương tật cho một người không phải là thương binh, bệnh binh; quyết định nghỉ hưu đối với một người chưa đủ năm công tác liên tục; quyết định bắt buộc một người không nghiện ma túy phải đi cai nghiện ma túy… là những QĐHC trái pháp luật). Một QĐHC cũng có thể bị coi là trái pháp luật nếu nó được ban hành trái thẩm quyền, vượt quá thẩm quyền; nội dung của quyết định đòi hỏi phải thực hiện một việc trái pháp luật có thể dẫn đến vi phạm pháp luật hình sự hoặc vi phạm hành chính, hoặc vi phạm nghiêm trọng về trình tự, thủ tục ban hành theo quy định của pháp luật.
Với những quy định của Luật BHQĐHC sẽ tạo cơ chế để “xử” những QĐHC sai trái. Dự án này đang được đề nghị đưa vào chương trình chuẩn bị Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2013.
Huy Hoàng