Cộng tác viên trợ giúp pháp lý (TGPL) là những người am hiểu kiến thức pháp luật, có kinh nghiệm, tình nguyện tham gia giúp đỡ pháp lý miễn phí cho những người nghèo, đối tượng chính sách...Qua họat động, Cộng tác viên TGPL thật sự trở thành cầu nối giữa pháp luật với những đối tượng được hưởng trợ giúp pháp lý..
Đến nay, Trung tâm TGPL của nhà nước tỉnh Bình Định đã tham mưu cho Giám đốc Sở tư pháp quyết định công nhận 80 cộng tác viên TGPL. Việc xây dựng và mở rộng đội ngũ cộng tác viên TGPL từ cấp tỉnh đến cấp xã là một biện pháp để đưa họat động TGPL gần với những người nghèo, gia đình chính sách, phụ nữ là nạn nhân của bạo lực, trẻ em….Qua đó, các cộng tác viên TGPL còn thực hiện phổ biến giáo dục pháp luật thông qua hoạt động TGPL. Việc mở rộng cộng tác viên TGPL thuộc 8 tổ TGPL các huyện Hoài Nhơn, Hoài Ân, An Lão, Vĩnh Thạnh, Phù Cát, Phù Mỹ, Tuy Phước và Tây Sơn là một bước tiến trong công tác mở rộng địa bàn hoạt động cộng tác viên TGPL đến từ khối phố, làng, thôn trong tỉnh. Theo đó, cộng tác viên TGPL là người có đủ tiêu chuẩn theo quy định tại Quy chế cộng tác viên TGPL và được tổ chức TGPL công nhận, ký hợp đồng cộng tác. Để trở thành cộng tác viên TGPL thì một người không chỉ có sự hiểu biết pháp luật một cách sâu rộng, có kỷ năng TGPL mà còn phải có trách nhiệm và lương tâm, đạo đức nghề nghiệp, tự nguyện tham gia TGPL mang tính nhân đạo và từ thiện. Hình thức hoạt động của cộng tác viên TGPL phải xuất phát từ yêu cầu TGPL và điều kiện cụ thể của Cộng tác viên. Công tác viên TGPL có thể tham gia tư vấn pháp luật miễn phí cho các hộ nghèo, gia đình chính sách,người chưa thành niên; tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho các đối tượng trên thông qua hoạt động tư vấn bẳng miệng, bằng văn bản, hướng dẫn các thủ tục cần thiết trong các quan hệ pháp luật. Trong một hình thức khác cộng tác viên TGPL còn tham gia với tư cách là người đại diện hoặc bào chữa..
Trước đây hoạt TGPL ở địa bàn Bình Ð?nh chủ yếu được tiến hành tại trụ sở của trung tâm, những đối tượng được hưởng TGPL miễn phí đến trung tâm chưa nhiều, phần thì đa số họ không có tiền để chi phí đi lại, phần thì ngại đến “cửa quan” nhất là với những vụ việc “ nhỏ, tế nhị” . Hiện nay, cứ mỗi tháng, Trung tâm TGPL của tỉnh tổ chức đoàn TGPL lưu động về tận cơ sở, theo đoàn có các cộng tác viên TGPL đang công tác các cơ quan chức năng của tỉnh và đội ngũ luật sư trực tiếp xuống tận cơ sở tư vấn, giải đáp, hướng dẫn và làm bào chữa cho những đối tượng là hộ nghèo, chính sách… yêu cầu. Để tăng cường trợ giúp pháp lý đến tận từng người dân, việc mở các tổ trợ giúp pháp lý đến cơ sở đã đáp ứng được sự mong mỏi của những đối tượng được hưởng trợ giúp pháp lý .Anh Đinh Văn Sơn,thôn trưởng thôn 5,An Vinh,An Lão tâm sự:“Đã có lần Trung tâm trợ giúp pháp lý về tận thôn 5 tư vấn pháp luật cho dân,bà con dân làng mừng lm mà trước đó có nhiều vướng mắc pháp luật bà con không biết hỏi ai !Nay có cộng tác viên của tổ trợ giúp pháp lý của huyện thì thật thuận tiện cho dân,nhất là đáp ứng được điều kiện đi lại còn khó khăn của bà con ở đây”.
Việc mở các tổ trợ giúp pháp lý tại huyện phía bắc xa nhất của tỉnh, và tại các huyện miền núi trong tỉnh không chỉ mang niềm vui đến mọi gia đình chính sách, hộ nghèo mà với các cộng tác viên trợ giúp pháp lý cũng có nhiều cơ hội để phát huy vai trò chủ động của mình. Anh Thái Hùng Dũng ,trưởng phòng tư pháp Hoài Nhơn, tổ trưởng tổ trợ giúp pháp lý của huyện Hòai Nhơn cho biết: ‘Trước đây,việc tham gia trợ giúp pháp lý của các cộng tác viên rất thụ động, phục vụ vào việc được “mời”hay không.Bên cạnh đo,ù khi giải quyết các vụ việc tại xã, nhiều khi bà con không dám bày tỏ vì ngại “cán bộ”.Bây giờ với hoạt động của tổ trợ giúp pháp lý,chúng tôi đã chủ động đến với bà con “
Ông Lê Việt Cường,Phó giám đốc Sở Tư pháp cho biết:Việc xây dựng 3 tổ trợ giúp pháp lý phía bắc của tỉnh không phải là phân biệt khu vực hay địa bàn huyện. Mọi người thuộc đối tượng trợ giúp pháp lý có thể đến các tổ để được trợ giúp khi có nhu cầu .Đây là sự cố gắng của Trung tâm đã tạo điều kiện cho người dân tiếp cận nhiều hơn với pháp luật .Phía trung tâm trợ giúp pháp lý sẽ hỗ trợ các tài liệu ,văn bản pháp luật,phát hành tờ gấp,hướng dẫn nghiệp vụ cho các cộng tác viên trợ giúp pháp lý miễn phí tại các tổ .UBND các huyện tạo điều kiện về cơ sở vật chất ,địa điểm và thời gian cho các cộng tác viên trợ giúp pháp lý hoạt độn.Bên cạnh đó,các xã có trách nhiệm tuyên truyền cho mỗi người dân biết quyền được trợ giúp pháp lý của họ và sự hoạt động các tổ trợ giúp pháp lý ..Ông Cường còn cho biết, hướng đến sẽ tiếp tục mở rộng đội ngũ cộng tác viên trợ giúp pháp lý đến tận địa bàn cơ sở,tạo điều kiện thuận lợi cho đối tượng được trợ giúp pháp lý thuận lợi nhất;thực hiện chương trình đưa luật sư về xã,về làng…
Nguyễn Hùynh Huyện