Ngày 22/10, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu đã chủ trì Hội đồng thẩm định Dự án Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh. Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm cùng dự.
Giúp TP Hồ Chí Minh thu hút đầu tư, tạo đột phá, phát triển nhanh, bền vững
Theo báo cáo tại cuộc họp, hiện nay các chính sách về huy động, sử dụng nguồn lực tại Nghị quyết số 98 cũng như quy định hiện hành để phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh, nhất là các chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược hiện nay vẫn cần 1 khung pháp lý vượt trội để triển khai và giải quyết các điểm nghẽn của TP. Đây là vấn đề cấp bách của TP Hồ Chí Minh trong giai đoạn sắp tới và TP nhận định cần thiết báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 98 của Quốc hội ngay trong Kỳ họp thứ 10 của Quốc hội để giải quyết những tồn tại, góp phần hiện thực hoá mục tiêu tăng trưởng 02 con số từ năm 2026 của TP và giúp TP có đủ sức thực hiện vai trò đầu tàu trong giai đoạn mới.
Vì vậy, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều tại Nghị quyết số 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh trong một số lĩnh vực khác so với quy định tại luật hiện hành để khơi thông các điểm “nghẽn”, thu hút đầu tư, tạo đột phá, phát triển nhanh, bền vững hơn, có sức lan toả lớn trong Vùng Đông Nam Bộ, đóng góp lớn hơn vào tốc độ tăng trưởng kinh tế của cả nước là cần thiết và phù hợp với mục tiêu Bộ Chính trị đã đặt ra tại Nghị quyết số 31-NQ/TW và Nghị quyết só 24-NQ/TW.
Dự thảo Nghị quyết gồm 03 điều, tập trung sửa đổi, bổ sung: chính sách đối với phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD); quản lý đô thị, tài nguyên và môi trường; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào TP; thành lập Khu thương mại tự do TP Hồ Chí Minh…
Nội dung dự thảo Nghị quyết tập trung vào việc cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục hành chính, tạo thuận lợi tối đa cho nhà đầu tư, doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Cụ thể, dự thảo đã mở rộng thẩm quyền quyết định và phân cấp cho UBND TP nhiều lĩnh vực, cho phép TP được quyết định chỉ tiêu sử dụng đất, phê duyệt quy hoạch, lựa chọn nhà đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư và thực hiện các thủ tục đầu tư theo quy trình rút gọn, đặc biệt đối với các dự án trong khu vực trọng điểm, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế, khu thương mại tự do.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm phát biểu tại cuộc họp.
Đối với thủ tục đầu tư, dự thảo Nghị quyết bổ sung quy định về thủ tục đầu tư đặc biệt, theo đó, nhà đầu tư trong các khu chức năng được thực hiện thủ tục đơn giản hơn, rút ngắn thời gian chấp thuận chủ trương và cấp phép đầu tư, đồng thời gộp các bước thẩm định, lựa chọn và cấp giấy chứng nhận đầu tư vào cùng một quy trình. Riêng với Khu thương mại tự do TP Hồ Chí Minh, dự thảo Nghị quyết thiết kế nhiều cơ chế hành chính vượt trội.
Về phân cấp, phân quyền, dự thảo tiếp tục thể hiện rõ chủ trương phân quyền, phân cấp mạnh mẽ cho TP Hồ Chí Minh nhằm phát huy vai trò đầu tàu, tính năng động và khả năng tự chủ trong quản lý, phát triển kinh tế - xã hội. Nội dung sửa đổi tập trung vào việc trao thêm thẩm quyền quyết định, phê duyệt, cấp phép và tổ chức thực hiện cho UBND TP và các cơ quan trực thuộc trong nhiều lĩnh vực trọng điểm, bao gồm quy hoạch, đầu tư, đất đai, hạ tầng giao thông, quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế, khu công nghệ cao và khu thương mại tự do.
Đảm bảo thống nhất với hệ thống pháp luật
Tại cuộc họp, ông Nguyễn Xuân Trọng, đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị cơ quan soạn thảo cần rà soát kỹ để bảo đảm tính thống nhất với hệ thống pháp luật liên quan, nhất là trong bối cảnh Kỳ họp thứ 10 của Quốc hội đang xem xét nhiều luật và nghị quyết có nội dung tương đồng.
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Xuân Trọng lưu ý, cần làm rõ cơ chế quỹ đất thanh toán hợp đồng BT, bởi hiện tồn tại sự khác biệt giữa Luật Đất đai và Luật PPP về thời điểm xác định giá đất. Cụ thể, Luật Đất đai và dự thảo Nghị quyết tính giá đất theo thời điểm quyết định giao hoặc cho thuê đất, trong khi Luật PPP lại tính theo thời điểm lập dự án hoặc lập hồ sơ đấu thầu. Ngoài ra, Luật Đất đai áp dụng giá đất cụ thể, còn Luật PPP quy định theo bảng giá đất, dẫn đến khả năng thiếu đồng bộ khi triển khai.
Theo ông Trọng, vấn đề này là “điểm nghẽn” kéo dài nhiều năm, từng khiến việc xử lý các dự án BT gặp khó khăn; dù Trung ương, Quốc hội và Chính phủ đã có nhiều văn bản hướng dẫn (Kết luận 77, Nghị quyết 170, Nghị định 76) nhưng thực tế mới tháo gỡ được rất ít trường hợp. Vì vậy, đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị bổ sung, làm rõ trong dự thảo Tờ trình và hồ sơ trình Quốc hội để bảo đảm thống nhất pháp lý và tạo thuận lợi cho địa phương trong quá trình thực hiện.
Liên quan đến điểm b khoản 1 Điều 1 của dự thảo Nghị quyết - quy định bổ sung điểm c1 vào sau điểm c khoản 2 Điều 4 của Nghị quyết 98, cho phép nhà ở, công trình thương mại - dịch vụ, công trình sự nghiệp và công trình công cộng tại khu vực nhà ga đường sắt, khu tập kết, bảo dưỡng, sửa chữa tàu được bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê mua hoặc thuê lại theo thời hạn hoạt động của dự án, đại diện Bộ Xây dựng đề nghị làm rõ khái niệm và phạm vi các loại công trình công cộng, công trình sự nghiệp được phép chuyển nhượng, cho thuê theo quy định này, nhằm bảo đảm tính minh bạch và thống nhất khi triển khai.
Về danh mục dự án ưu tiên lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, đại diện Bộ Xây dựng đề xuất bổ sung dự án “Cải thiện, nâng cao năng lực tiêu thoát nước, phòng chống úng ngập trên diện rộng, ứng phó biến đổi khí hậu và nước biển dâng cho TP Hồ Chí Minh”. Theo Bộ Xây dựng, tình trạng ngập úng kéo dài là “điểm nghẽn lớn” ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân và phát triển kinh tế - xã hội của TP. Mặc dù TP đang triển khai dự án chống ngập hơn 10.000 tỷ đồng, song Bộ Xây dựng đề nghị rà soát lại mục tiêu, phạm vi và hiệu quả của dự án này để bảo đảm xử lý triệt để và bền vững vấn đề ngập úng, nhất là khi Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh phải giải quyết dứt điểm tình trạng này trong nhiệm kỳ 2026 - 2031.
Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu thống nhất cao việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 là cấp bách, nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tiễn và tạo động lực phát triển mới cho TP Hồ Chí Minh.
Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì làm rõ hơn trong dự thảo Tờ trình về tính cấp bách, đồng thời bổ sung, phân tích sâu hơn bối cảnh, yêu cầu, nhiệm vụ mới của TP sau khi sáp nhập và được giao mục tiêu tăng trưởng cao.
Thứ trưởng Phan Chí Hiếu kết luận cuộc họp.
Về sự phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, Thứ trưởng nhận định dự thảo Nghị quyết cơ bản phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, các chủ trương lớn về phân cấp, phân quyền, cải cách hành chính. Thứ trưởng lưu ý cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, bảo đảm phù hợp với các Nghị quyết của Bộ Chính trị (như Nghị quyết 57, 66, 68) và đặc biệt là Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật. Thứ trưởng lưu ý phải rà soát kỹ các chính sách ưu đãi, thủ tục đơn giản trong dự thảo, tránh tiềm ẩn nguy cơ lợi ích nhóm khi triển khai.
Về tính hợp pháp, tính thống nhất, Thứ trưởng đề nghị chỉ nên đưa vào dự thảo Nghị quyết những chính sách thực sự đặc thù, đột phá cho TP, tránh “xin quá nhiều cơ chế” hoặc lặp lại quy định đã có. Đồng thời, cần bám sát các luật và nghị quyết đang trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 để bảo đảm thống nhất, đồng bộ; rà soát lại các quy định của Nghị quyết 98 đã “lạc hậu” để sửa đổi, bổ sung kịp thời.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ các quy định của dự thảo để bảo đảm tương thích với Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, cũng như đảm bảo đầy đủ yêu cầu về quốc phòng, an ninh. Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì bổ sung, hoàn chỉnh dự thảo tờ trình và báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến các Bộ, ngành để hoàn thiện hồ sơ trước khi trình cấp có thẩm quyền.
Khẳng định đây là Nghị quyết đặc biệt quan trọng, tác động trực tiếp đến sự phát triển của TP Hồ Chí Minh, Thứ trưởng đề nghị Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp tổng hợp các ý kiến, nhất là những vấn đề liên quan điều khoản chuyển tiếp, bảo đảm có lợi cho người dân, doanh nghiệp.
Châu Dương