Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Lê Hồng Sơn cùng đại diện lãnh đạo các đơn vị của Bộ Tư pháp, UBND TP.Hà Nội và đông đảo các tổ chức, đơn vị thuộc khối bổ trợ tư pháp trên địa bàn thành phố đã hào hứng tham dự sự kiện.
Lực lượng hùng hậu nhưng vẫn chưa xứng tầm
Các tổ chức hành nghề bổ trợ tư pháp bao gồm: Công chứng, luật sư (LS), giám định tư pháp, bán đấu giá tài sản, trọng tài thương mại, đăng ký giao dịch bảo đảm, tư vấn pháp luật, thừa phát lại. Nói về thế mạnh của hoạt động bổ trợ tư pháp trên địa bàn thành phố, ông Phan Hồng Sơn, Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội cho biết, Hà Nội là nơi tập trung một lực lượng hùng hậu các tổ chức hành nghề bổ trợ tư pháp.
Hà Nội hiện có 105 tổ chức hành nghề công chứng, 82 đơn vị đăng ký kinh doanh ngành nghề bán đấu giá tài sản, 3 trung tâm trọng tài thương mại, 31 cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm, 27 trung tâm tư vấn pháp luật và 7 chi nhánh, 8 văn phòng thừa phát lại, 890 tổ chức hành nghề LS, 16 chi nhánh của công ty luật nước ngoài cùng nhiều tổ chức giám định tư pháp công lập. Thời gian qua, các tổ chức bổ trợ tư pháp đã có nhiều đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế, xã hội của Thủ đô cũng như vào tiến trình cải cách tư pháp của đất nước.
Chỉ tính riêng năm 2014, các tổ chức hành nghề công chứng với hơn 392 công chứng viên đã công chứng hơn 260 nghìn giao dịch, thu hơn 162 tỷ đồng, nộp ngân sách hơn 25 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho hơn 1.200 lao động.
Cũng trong năm 2014, các đơn vị bán đấu giá tài sản đã ký kết 1.650 hợp đồng, thực hiện được 1.427 cuộc đấu giá, tổng giá trị tài sản bán được lên tới hơn 3.173 tỷ đồng. Trong năm 2014, các tổ chức hành nghề LS đã thực hiện 39.116 vụ, việc, trong đó có 1.752 vụ hình sự, 5.210 vụ dân sự, 4.862 vụ việc trợ giúp pháp lý…, nộp ngân sách gần 50 tỷ đồng.
Sau khi lắng nghe báo cáo của Sở Tư pháp về hoạt động của các các tổ chức hành nghề bổ trợ tư pháp của Thủ đô, Bộ trưởng Hà Hùng Cường đặc biệt đánh giá cao những đóng góp của các tổ chức hành nghề bổ trợ tư pháp vào sự phát triển kinh tế, xã hội của Hà Nội cũng như vào thành tựu chung của Bộ, ngành Tư pháp.
Bộ trưởng nhấn mạnh: “Các tổ chức hành nghề bổ trợ tư pháp trên địa bàn Hà Nội đã được hình thành khá đầy đủ, có nghề đã bắt đầu hình thành và có việc, có nghề đã để lại dấu ấn lắng đọng trong lòng người dân và sự tín nhiệm đối với cấp ủy, chính quyền địa phương”.
Tuy nhiên, điều mà cả lãnh đạo Bộ Tư pháp và lãnh đạo UBND TP.Hà Nội trăn trở là mặc dù đã đạt được nhiều thành quả đáng khích lệ như vậy nhưng vị thế và sự phát triển của các tổ chức bổ trợ tư pháp chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô, chưa thực sự phát huy hết nội lực để trở thành những địa chỉ tin cậy, uy tín đối với cấp ủy, chính quyền và nhân dân thành phố.
Bộ trưởng Hà Hùng Cường đặt câu hỏi: Tại sao Hà Nội rộng lớn với sự phát triển kinh tế năng động như vậy, nguồn lực cho đội ngũ LS hùng hậu như vậy mà hiện mới chỉ có khoảng 20% phiên toà hình sự sơ thẩm có sự bào chữa của LS? Tại sao Hà Nội mới chỉ có trên 2.300 LS thực thụ trong khi con số này ở TP.Hồ Chí Minh là trên 6.000?
Bộ trưởng cũng trăn trở về hiện tượng bên cạnh sự phát triển lành mạnh của đại bộ phận các tổ chức hành nghề bổ trợ tư pháp thì cũng còn không ít sự thiếu chuẩn mực, thậm chí là tiêu cực, cạnh tranh không lành mạnh trong hoạt động LS, công chứng… Những điều đó đang kìm hãm sự phát triển, làm ảnh hưởng không nhỏ tới hình ảnh của các tổ chức bổ trợ tư pháp trong mắt cấp ủy, chính quyền địa phương cũng như sự tin cậy từ phía người dân.
Cần năng động, trách nhiệm và chuẩn mực hơn
Về phía các tổ chức bổ trợ tư pháp, nhiều tâm tư, nguyện vọng cũng đã được thẳng thắn giãi bày tại cuộc gặp gỡ. LS Nguyễn Văn Chiến, Chủ nhiệm Đoàn LS TP.Hà Nội cho rằng, một trong những khó khăn hiện nay của LS thành phố là sự nhìn nhận của xã hội về vai trò, vị trí của LS chưa cao, chưa tin tưởng vào khả năng đóng góp của LS.
Bên cạnh đó, các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng và các cơ quan nhà nước khác nói chung còn có tâm lý xem nhẹ tiếng nói LS. Việc LS tham gia tố tụng, nhất là tham gia từ giai đoạn điều tra rất khó khăn, nếu được tham gia thì cũng chỉ mang tính chất hình thức. Đại diện một số chi nhánh của công ty luật nước ngoài thì phản ánh gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận các Bộ, ngành để đề nghị được giải thích một số quy định pháp luật liên quan đến hoạt động hành nghề hàng ngày của công ty.
Ông Nguyễn Văn Lạng, Trưởng Văn phòng Thừa phát lại Ba Đình cũng phản ánh, mặc dù UBND thành phố đã có Đề án, có Kế hoạch thực hiện cụ thể nhưng không ít cơ quan, ban, ngành và UBND cấp xã, phường chưa hiểu nhiều về hoạt động thừa phát lại nên không mặn mà hợp tác, thậm chí từ chối yêu cầu xác minh của Thừa phát lại.
Đại diện cho các tổ chức hành nghề công chứng, ông Chu Văn Khanh, Chủ tịch Hội Công chứng TP.Hà Nội cho biết, bên cạnh những kết quả tích cực, hoạt động công chứng Hà Nội đã và đang đặt ra rất nhiều vấn đề cần được giải quyết. Đó là một số công chứng viên kinh nghiệm còn hạn chế, dẫn đến chất lượng một số văn bản công chứng chưa cao, đã có một số trường hợp bị cơ quan tiếp nhận yêu cầu chỉnh sửa, còn tình trạng cạnh tranh không lành mạnh...
Bên cạnh đó, kể từ khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực thi hành, hoạt động của các tổ chức hành nghề công chứng gặp rất nhiều xáo trộn do Luật quy định người sử dụng đất được lựa chọn công chứng hợp đồng văn bản tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc chứng thực tại UBND cấp xã…
Trước phản ánh và tâm tư của các tổ chức bổ trợ tư pháp, Bộ trưởng Hà Hùng Cường nhắc nhở các tổ chức bổ trợ tư pháp Thủ đô phải năng động, trách nhiệm và chuẩn mực hơn nữa trong hoạt động của mình. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh tới vai trò của Sở Tư pháp trong việc quan tâm, tạo điều kiện, đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động của các tổ chức bổ trợ tư pháp trên địa bàn để hoạt động này ngày càng chuyên nghiệp và hiệu quả.
Đánh giá sáng kiến tổ chức gặp gỡ các tổ chức bổ trợ tư pháp trên địa bàn của UBND thành phố Hà Nội là một sáng kiến hay và hữu ích, Bộ trưởng Hà Hùng Cường đề nghị lãnh đạo thành phố tiếp tục duy trì để các tổ chức bổ trợ tư pháp trên địa bàn Thủ đô có một diễn đàn thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, phản ánh khó khăn, vướng mắc để có thể tăng cường hợp tác, phát triển.
Các tổ chức bổ trợ tư pháp của Thủ đô có nhiều đóng góp tích cực
Phó Chủ tịch UBND TP.Hà Nội Lê Hồng Sơn cho biết: Thời gian qua, các tổ chức bổ trợ tư pháp đã có nhiều đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế, xã hội của Thủ đô cũng như vào tiến trình cải cách tư pháp của đất nước.
Theo ông Lê Hồng Sơn, lãnh đạo thành phố trân trọng lắng nghe, ghi nhận những đóng góp cũng như những phản ánh, kiến nghị của các tổ chức bổ trợ tư pháp trên địa bàn. Về các vướng mắc được phản ánh tại Hội nghị, UBND TP sẽ giao các sở, ngành liên quan nghiên cứu giải đáp để có giải pháp tháo gỡ kịp thời.
Tuy nhiên, Phó Chủ tịch cũng yêu cầu các tổ chức bổ trợ tư pháp trên địa bàn Thủ đô phải chủ động hơn trong quá trình phối hợp với các cơ quan chức năng, mạnh dạn thay đổi cách nghĩ, cách làm, vào cuộc sâu hơn với sự phát triển kinh tế, xã hội của Thủ đô để có được sự ghi nhận xứng đáng của cấp ủy, chính quyền và nhân dân.