Trong 2 ngày (29 – 30/10), Nhà Pháp luật Việt Pháp phối hợp với Vụ Hợp tác Quốc tế (TANDTC) tổ chức hội thảo về đổi mới hệ thống toà án, với sự tham gia trao đổi kinh nghiệm của ông Marc Moinard (Nguyên Tổng Thư ký Bộ Tư pháp Pháp, đồng thời được đánh giá là nhân vật thứ hai trong công cuộc CCTP ở Pháp). Toà án là một thiết chế đảm bảo cho người dân điều kiện tiếp cập công lý dễ dàng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Công cuộc cải cách tư pháp (CCTP) đã và đang được nhiều nước trên thế giới tiến hành với nhiều định hướng, phương pháp đa dạng.
Ông Ngô Cường - Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (TANDTC) - khẳng định, CCTP là vấn đề rất rộng và Việt Nam lại đang ở giai đoạn đầu, thực hiện nghiên cứu và định hướng nên rất cần trao đổi, học hỏi kinh nghiệm từ các nước. Tuy nhiên, Việt Nam sẽ không “bê nguyên” mô hình toà án của bất kỳ nước nào mà phải căn cứ vào tình hình thực tiễn để xây dựng một mô hình toà án hợp lý, quản lý hiệu quả, theo hướng tinh gọn.
Trao đổi về kinh nghiệm của Pháp trong việc tiến hành CCTP, ông M.Moinard cho rằng, CCTP là một công việc khó khăn vì đụng chạm đến quyền lợi của nhiều người. Thực tế 20 năm qua, nhiều đời Bộ trưởng Tư pháp Pháp đã từ chối “tấn công” vào công cuộc CCTP. Dù ý tưởng CCTP ở Pháp đã được đề xướng cách đây 50 năm nhưng phải đến tháng 5/2007 mới chính thức được khởi động, bắt đầu từ việc xây dựng lại bản đồ toà án. Hoạt động này được chính thức tiến hành từ tháng 1/1008 với việc huỷ 350 toà án có qui mô nhỏ, hoạt động không hiệu quả, ít vụ việc để thụ lý (trên tổng số 1.200 toà án của Pháp). Đồng thời, thành lập một uỷ ban giải quyết vấn đề làm thế nào để cải cách hệ thống toà án vì đây là hệ thống rất khó thay đổi ở Pháp, ít nhất là trong thời gian tới. Ông Moinard đánh giá, công cuộc CCTP đang được tiến hành ở Pháp là một thành công nhưng chưa trọn vẹn vì chỉ tiến hành trong phạm vi thay đổi bản đồ toà án.
Cũng theo ông Moinard, Pháp đang tiến hành cải cách ngược chiều (từ hệ thống toà án rồi mới đến tư pháp) còn định hướng CCTP ở Việt Nam được tiến hành xuôi chiều. Nhưng để xác định rõ phải CCTP (trong đó có hệ thống toà án) như thế nào cho phù hợp thì phải đảm bảo nguyên tắc là “tư pháp gần dân”./.
H.Giang