Hội nghị ALAWMM và ASLOM: Ghi nhận hiệu quả hoạt động hợp tác pháp luật và tư pháp của ASEAN

29/01/2024
Hội nghị ALAWMM và ASLOM: Ghi nhận hiệu quả hoạt động hợp tác pháp luật và tư pháp của ASEAN
Được sự cho phép của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 22-25/01/2024, Đoàn công tác liên ngành của Việt Nam do Bộ Tư pháp chủ trì với sự tham gia của đại diện Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Hội Luật gia Việt Nam do ông Nguyễn Hữu Huyên, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tư pháp làm Trưởng Đoàn đã tham dự (theo hình thức trực tuyến) 02 Hội nghị của ASEAN: Hội nghị quan chức pháp luật cao cấp ASEAN (ASLOM) lần thứ 22 và Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp các nước ASEAN (ALAWMM) lần thứ 12.
Ngày 22/01/2024, trước thềm ASLOM 22 đã diễn ra Phiên họp lần thứ 12 Nhóm công tác về Hài hòa hóa pháp luật thương mại trong ASEAN (WG on HTL 12) do Singapore chủ trì. Tại Phiên họp, các nước thành viên ASEAN (Indonesia, Mi-an-ma, Campuchia, Việt Nam…) đã cập nhật thông tin về tình hình triển khai ở mỗi nước về các nội dung chính: (i) hài hòa hóa pháp luật ASEAN về trọng tài; (ii) thương mại điện tử; và (iii) tình hình tham gia công ước Singapore về hòa giải.
Ngày 23-24/01/2024, Phiên họp chính thức của ASLOM 22 được tổ chức dưới sự chủ trì của bà Htain Lin Oo, Thứ trưởng, Phó Tổng chưởng lý Bộ Tư pháp Cộng hòa Liên bang Mi-an-ma và sự tham gia đầy đủ của Trưởng ASLOM 10 nước ASEAN cũng như đại diện Đông Ti-mo với tư cách quan sát viên. Về phía Ban Thư ký ASEAN có ông Trần Đức Bình, Phó Tổng Thư ký ASEAN và các cán bộ của Ban Thư ký ASEAN.
 

Thay mặt Đoàn đại biểu của Việt Nam, ông Nguyễn Hữu Huyên, Trưởng Đoàn đã có bài phát biểu tại Hội nghị. Trong bài phát biểu của mình, ông Nguyễn Hữu Huyên đánh giá cao vai trò quan trọng của cơ chế ALAWMM và ASLOM trong việc hiện thực hoá các mục tiêu của Cộng đồng an ninh – chính trị ASEAN, đặc biệt là hướng tới xây dựng một ASEAN dựa trên luật lệ, đảm bảo pháp quyền. Kể từ kỳ ASLOM 21 (tổ chức tại Philippines vào tháng 10/2022) đến nay, các nước thành viên ASEAN đã nỗ lực triển khai những kết quả đạt được của ASLOM 21, đặc biệt là việc tiếp tục đẩy mạnh hoạt động của Nhóm Công tác ASLOM về Xây dựng Hiệp định ASEAN về dẫn độ và Nhóm Công tác về Hài hòa hóa pháp luật thương mại trong ASEAN; thúc đẩy việc chia sẻ kinh nghiệm của các bên trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp thông qua việc tổ chức các hội nghị, diễn đàn pháp luật ASEAN… Ngoài ra, ASLOM cũng đạt được một “điểm sáng” trong hoạt động hợp tác với các đối tác thứ 3, cụ thể là vào tháng 7/2023 vừa qua, ASLOM đã nỗ lực giúp ALAWMM tổ chức thành công tại Tokyo, Nhật Bản 02 Hội nghị: Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Tư pháp ASEAN-Nhật Bản và Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp các nước ASEAN – G7 lần đầu tiên trong lịch sử. Những sự kiện này thể hiện sự phát triển ngoạn mục trong hợp tác pháp lý và tư pháp ngoại khối của ASEAN.
 

Tại Hội nghị ASLOM lần này, các nước ASEAN đã tích cực thảo luận, trao đổi về một số nội dung chính của Hội nghị, cụ thể:
- Cập nhật tình hình triển khai các sáng kiến đã được thông qua từ các kỳ ALAWMM trước bao gồm: a) nhóm nội dung về thông tin pháp luật (cơ quan đầu mối thông tin pháp luật ASEAN, trao đổi các Đoàn công tác, nghiên cứu, tham dự hội nghị, hội thảo trong khuôn khổ ASEAN, tổ chức Chương trình đào tạo cán bộ pháp luật ASEAN, tổ chức các diễn đàn pháp luật ASEAN, danh bạ các cơ quan pháp luật ASEAN …); b) nhóm nội dung về pháp luật dân sự, thương mại (tăng cường tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự và thương mại, hài hoà hoá pháp luật thương mại trong ASEAN, tự do hoá các nghề pháp lý trong ASEAN); c) nhóm nội dung về tư pháp hình sự (xây dựng Hiệp định ASEAN về dẫn độ, triển khai hoạt động của Nhóm công tác cấp kỹ thuật về chuyển giao người bị kết án phạt tù, tổ chức Hội nghị ASEAN về Phòng chống tội phạm và tư pháp hình sự (ACCPCJ); d) các hoạt động phối hợp với Hội Luật gia ASEAN (ALA); d) triển khai Kế hoạch hợp tác pháp luật và tư pháp ASEAN – Nhật Bản;
- Thảo luận về nội dung cũng như công tác chuẩn bị cho việc tổ chức ASLOM lần thứ 23 tại Singpore trong thời gian tới.
 

Ngày 25/01/2024, Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp các nước ASEAN (ALAWMM) lần thứ 12 được tổ chức dưới sự chủ trì của bà Thi Da Oo, Bộ trưởng, Tổng chưởng lý Bộ Tư pháp Cộng hòa Liên bang Mi-an-ma – Chủ tịch ALAWMM 12 và sự tham gia của đại diện của 10 nước ASEAN. Về phía Ban Thư ký ASEAN có  ông Trần Đức Bình, Phó Tổng Thư ký ASEAN và các cán bộ của Ban Thư ký ASEAN.
 

Ðoàn công tác liên ngành Việt Nam (Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Hội Luật gia Việt Nam) tiếp tục do ông Nguyễn Hữu Huyên, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tư pháp làm Trưởng Đoàn tham dự Hội nghị.
Trong bài phát biểu của mình, thay mặt Đoàn Việt Nam, ông Nguyễn Hữu Huyên nhấn mạnh thế giới đang chứng kiến nhiều biến động phức tạp, khó lường. Kinh tế thế giới còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, tăng trưởng chưa bền vững, thương mại phục hồi chậm, cạnh tranh nước lớn gay gắt, bất ổn địa chính trị ngày càng phức tạp, các thách thức an ninh phi truyền thống ngày càng gia tăng. Trong bối cảnh đó, ASEAN đã nỗ lực, đoàn kết khắc phục những khó khăn, thách thức cả từ bên trong và bên ngoài để tiếp tục phát triển ổn định, chuyển dịch mạnh mẽ theo xu hướng số hóa, phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực, củng cố vai trò mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu cũng như vai trò trung tâm trong các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, từ đó góp phần quan trọng vào hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực.
 

Tại Hội nghị, Trưởng Đoàn các nước ASEAN đã thảo luận một số nội dung chủ yếu như sau:
i) Hội nghị ghi nhận những thành tựu mà ASEAN đã đạt được trong việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2045.
ii) Hội nghị đã rà soát và ghi nhận kết quả triển khai các hoạt động và sáng kiến đã được thông qua từ các kỳ ALAWMM trước. Đồng thời, các nước thành viên ASEAN thống nhất thông qua Báo cáo kỳ họp ASLOM 21 cũng như cân nhắc nội dung Báo cáo kỳ họp ASLOM 22.
iii) Hội nghị đã trao đổi và thống nhất nội dung Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp ASEAN lần thứ 12 (tài liệu kèm theo).
 

Sau bốn ngày làm việc tích cực, Phiên họp WG on HTL, Hội nghị ASLOM 22 và Hội nghị ALAWMM 12 đã thành công tốt đẹp (tóm tắt Thông cáo chung của Hội nghị dưới đây). Hy vọng rằng các nội dung được thống nhất tại Hội nghị sẽ được các nước thành viên nỗ lực thực hiện, thúc đẩy hợp tác pháp luật và tư pháp trong khối, góp phần hiện thực hoá Tầm nhìn ASEAN 2025, hướng tới Tầm nhìn ASEAN 2045 và xây dựng một Cộng đồng ASEAN ngày càng Đoàn kết, thịnh vượng, thống nhất trong đa dạng./.
 
Tóm tắt Thông cáo chung của Hội nghị ALAWMM 12:
Hội nghị ghi nhận những thành tựu của ASEAN trong việc thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, đồng thời ủng hộ nỗ lực của các nước thành viên trong việc phát triển Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045. Hội nghị chúc mừng In-đô-nê-xi-a đã đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch vào năm 2023 với chủ đề “Các vấn đề của ASEAN: Tâm điểm tăng trưởng” và hoan nghênh CHDCND Lào giữ vị trí Chủ tịch ASEAN vào năm 2024 với chủ đề “Tăng cường liên kết và khả năng tự cường”. Ghi nhận tiến độ tích cực thực hiện các hoạt động hợp tác pháp luật và tư pháp của ASEAN kể từ ALAWMM lần thứ 11 như: nỗ lực nghiên cứu về hài hòa hóa luật thương mại; tăng cường năng lực của ASEAN về phòng chống tội phạm và tư pháp hình sự; trợ giúp pháp lý trong các vấn đề dân sự và thương mại; đàm phán và xây dựng Hiệp định ASEAN về dẫn độ (“AET”), cùng ASLOM và Nhóm công tác ASLOM về AET hướng tới hoàn thành việc đàm phán dự thảo về AET trước tháng 9 năm 2029; tiếp tục hợp tác với các Hội nghị Bộ trưởng chuyên ngành khác của ASEAN (“ASMB”).
Hội nghị hoan nghênh ALAWMM tiếp tục xây dựng và duy trì hoạt động hợp tác với các đối tác thứ 3, điển hình là việc tổ chức thành công Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Tư pháp ASEAN-Nhật Bản và Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp các nước ASEAN – G7 lần đầu tiên trong lịch sử. Hội nghị thảo luận về khả năng hợp tác trong việc chuyển giao người bị kết án tù và ghi nhận việc thành lập Nhóm công tác kỹ thuật (“TWG”) giữa các nước thành viên ASEAN có cùng quan điểm để thực hiện khả năng xây dựng một hiệp định về chuyển giao người bị kết án tù. Hội nghị đánh giá cao việc ASLOM tiếp tục tham gia và phối hợp tích cực với các Cơ quan chuyên ngành khác của ASEAN trong việc giải quyết các vấn đề liên ngành, liên trụ cột hỗ trợ các sáng kiến khác của ASEAN trong Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN, Cộng đồng Kinh tế ASEAN và Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN, góp phần hiện thực hóa Kế hoạch chi tiết Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Hội nghị khuyến khích các sáng kiến với sự hỗ trợ của Ban Thư ký ASEAN nhằm thu hút sự tham gia của các bên liên quan khác như Hiệp hội Luật gia ASEAN (“ALA”) và Hội đồng Chánh án tối cao các nước ASEAN (“CACJ” ) để thúc đẩy pháp quyền và duy trì một ASEAN dựa trên luật lệ, coi trọng các công cụ pháp lý của ASEAN./.
 
Vụ Hợp tác quốc tế