Đây là nhận định được đưa ra tại Hội thảo góp ý hoàn thiện kết quả rà soát văn bản quy phạm pháp luật về thành lập, đăng ký doanh nghiệp, điều kiện đầu tư kinh doanh do Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) – Bộ Tư pháp tổ chức ngày 26/11, với sự hỗ trợ của UNDP và Vương quốc Anh.
Đã rà soát 304 VBQPPL có liên quan
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Cục trưởng Cục Kiểm tra VBQPPL Đồng Ngọc Ba, cho biết: Tổ công tác của Thủ tướng lần đầu tiên được thành lập đã có 10 vấn đề chuyên sâu được rà soát liên quan đến toàn bộ vòng đời của doanh nghiệp. Trong đó, hệ thống pháp luật về thành lập, đăng ký doanh nghiệp, điều kiện đầu tư kinh doanh là một trong những ưu tiên hàng đầu.
Với khối lượng văn bản rất lớn, nội dung văn bản phức tạp, chuyên ngành, Cục đã tổ chức rà soát và bước đầu rà soát thì kết quả đạt được là cơ bản, song cạnh đó vẫn còn những hạn chế, bất cập. Đồng thời, Cục đã thuê chuyên gia độc lập trong nước cùng rà soát, nghiên cứu, đánh giá tìm ra mâu thuẫn, chồng chéo, đề xuất giải pháp khắc phục các điểm nghẽn có thể cản trở sự phát triển. Đặc biệt, những ý kiến tại Hội thảo sẽ giúp Cục tiếp tục hoàn thiện kết quả rà soát để báo cáo Chính phủ có phương án xử lý các nút thắt này, từ đó cải thiện môi trường đầu tư, phát triển nền kinh tế
Đại diện nhóm trình bày kết quả rà soát, chuyên gia độc lập Nguyễn Thị Lan (đến từ Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết: Qua rà soát 304 VBQPPL về thành lập, đăng ký doanh nghiệp, điều kiện đầu tư kinh doanh đã tương đối đầy đủ, điều chỉnh toàn diện thì phần lớn VBQPPL, có chất lượng tốt, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu thực tiễn, đóng góp tích cực và quan trọng vào quá trình đổi mới, xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Trong đó, hệ thống pháp luật về đăng ký, thành lập doanh nghiệp cơ bản đầy đủ, số lượng văn bản quy định về vấn đề này không quá lớn; các quy định cơ bản đáp ứng tiêu chí đồng bộ, rõ ràng, minh bạch, thủ tục ngày càng được hoàn thiện theo hướng đơn giản hóa, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, tổ chức nhưng vẫn bảo đảm hiệu quả quản lý của cơ quan nhà nước.
Còn hệ thống pháp luật về điều kiện đầu tư kinh doanh lại đồ sộ về số lượng văn bản, phức tạp về tính chất, nội dung; nhưng việc xây dựng số lượng lớn các văn bản điều chỉnh là không thể tránh khỏi vì có tới hơn 200 ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Hệ thống các quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh phần lớn phù hợp, bảo đảm tính công khai, minh bạch cho tổ chức, doanh nghiệp và bảo đảm hiệu quả, hiệu lực, mục tiêu quản lý nhà nước.
Tuy nhiên, trong hệ thống VBQPPL về thành lập, đăng ký doanh nghiệp, điều kiện đầu tư kinh doanh hiện nay, một số quy định còn chồng chéo, mâu thuẫn, kém khả thi, thiếu minh bạch, gây khó khăn, bất cập trên thực tế áp dụng. Trong đó, số lượng văn bản có sự chồng chéo, mâu thuẫn là không lớn; trong số ít những văn bản này chủ yếu là những quy định chưa thực sự bảo đảm tính khả thi, hợp lý.
Vừa thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, vừa bảo đảm quản lý nhà nước
Bà Lan kiến nghị các cơ quan nhà nước có thẩm quyền nghiên cứu việc sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ, ban hành mới các VBQQPL để xử lý kịp thời các quy định pháp luật có nội dung mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập hoặc không phù hợp thực tiễn. Các cơ quan nhà nước tăng cường công tác rà soát hệ thống các văn bản pháp luật, đồng thời chú trọng nâng cao chất lượng xây dựng, soạn thảo, thẩm định, ban hành văn bản pháp luật về thành lập, đăng ký doanh nghiệp, điều kiện đầu tư kinh doanh để loại bỏ những quy định chồng chéo, mâu thuẫn, bất cập, không phù hợp thực tế đã được ban hành cũng như hạn chế việc ban hành các quy định không hợp pháp, hợp lý.
Đối với các ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, việc thường xuyên rà soát, xem xét, có sự thay đổi kịp thời về các ngành nghề thuộc Danh mục đầu tư kinh doanh có điều kiện để bảo đảm đồng bộ, phù hợp giữa quy định pháp luật với thực tiễn, tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và thế giới cần được quan tâm, chú trọng. “Các quy định cụ thể về điều kiện đầu tư kinh doanh đối với mỗi ngành nghề kinh doanh có điều kiện cần được nghiên cứu, xem xét hài hòa trong tổng thể giữa bảo đảm mục tiêu, hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước và bảo đảm sự phát triển của nền kinh tế nói chung, sự thuận lợi trong gia nhập thị trường và hoạt động kinh tế của tổ chức, doanh nghiệp nói riêng”, bà Lan nhấn mạnh.
Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) Nguyễn Thị Mai Hiên quan niệm, việc quy định các ngành nghề kinh doanh có điều kiện có ảnh hưởng lớn tới hoạt động đầu tư, kinh doanh của người dân và doanh nghiệp. Vì thế, cần cụ thể các tiêu chí để xác định một ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Bà Hiên cũng đề nghị bổ sung thêm phụ lục xác định các văn bản cần sửa đổi, dự kiến nội dung và lộ trình sửa đổi của từng văn bản.
Cùng bàn về điều kiện đầu tư kinh doanh, ông Cao Đăng Vinh (Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp) đề nghị đánh giá thêm về tính hợp lý, khả thi của điều kiện đầu tư kinh doanh liên quan đến việc lựa chọn hình thức áp dụng điều kiện đầu tư kinh doanh. Ngoài ra, khi đánh giá về tính hợp lý, không chỉ dừng ở khía cạnh đánh giá, kiến nghị sửa đổi, bổ sung mà cần đánh giá thêm khía cạnh các quy định điều kiện đầu tư kinh doanh hiện hành đã đủ chưa, có hiệu lực để phục vụ quản lý nhà nước chưa, có cần thêm điều kiện nào không…
Hà Sơn