I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Ngày 24-2, tại TP Cần Thơ, Chương trình Hỗ trợ cạnh tranh toàn cầu (GCF) thuộc Chính phủ Đan Mạch tổ chức hội thảo khởi động dự án hỗ trợ phát triển doanh nghiệp Việt Nam giai đoạn 2011 - 2013. Theo đó, Chương trình GCF dự kiến hỗ trợ không hoàn lại tổng vốn 216 tỷ đồng cho các doanh nghiệp ở các địa phương: TP Cần Thơ, An Giang, Phú Yên, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Đắc Lắc, Nghệ An và Thanh Hóa. Hỗ trợ của GCF nhằm mục đích giúp các doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro về tài chính trong việc cung cấp các dịch vụ kinh doanh, các công nghệ mới, tiếp cận các thị trường xuất khẩu mới, thử nghiệm các mô hình kinh doanh mới… Ngoài ra, Chương trình GCF còn hướng đến mục tiêu nâng cao tính cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trên lĩnh vực nông nghiệp, chế biến nông sản, nuôi trồng thủy sản, thủ công mỹ nghệ, du lịch.
2. Báo Lao động phản ánh: Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vừa chấp thuận đề nghị của UBND tỉnh Ninh Thuận về việc thu hồi giấy phép đầu tư của Liên doanh Vinashin- Lion, đầu tư vào khu liên hiệp thép Cà Ná, Ninh Thuận. Dự án khu liên hiệp Thép Cà Ná có tổng vốn đầu tư gần 10 tỷ USD, là Liên doanh giữa tập đoàn Vinashin (Việt Nam) và Lion Group (Malaysia).
Theo thống kê của Bộ KH-ĐT, trong gần 200 tỷ USD đăng ký đầu tư của các doanh nghiệp FDI, đến nay, mới thực hiện được hơn 60 tỷ USD chiếm khoảng 32,5%. Chưa kể trong số này có cả vốn vay ngân hàng trong nước và vốn đóng góp của Việt Nam chứ không phải vốn thực của phía nước ngoài đầu tư vào Việt Nam. Đáng lo ngại hiện nay là nhiều doanh nghiệp nước ngoài đang nhận nhiều đất “bờ xôi ruộng mật” mang tính thương mại, tìm đối tác chuyển nhượng để hưởng chênh lệch; chậm triển khai, thậm chí không thể triển khai việc sử dụng. Thực tế cho thấy, trong 10 dự án lớn nhất về đăng ký vốn chỉ có 1 đến 2 dự án được triển khai trên thực địa.
3. Báo Thanh niên phản ánh: Do biết tin tăng giá xăng từ sớm, rất nhiều người đã tranh thủ đi mua xăng với số lượng lớn trước 10 giờ sáng nay, 24.2. Tuy nhiên, đa số người dân tỏ ra bất ngờ vì giá xăng tăng lên mức cao nhất từ trước đến nay.
Tại Hà Nội, trước thông tin mỗi lít xăng A92 sẽ tăng thêm 2.900 đồng/lít từ 10 giờ sáng 24.2, các cửa hàng kinh doanh xăng dầu ở Thủ đô bỗng nhiên đông nghẹt khách. Trong đó, nhiều người biết xăng tăng giá nên tranh thủ đi mua “chạy giá”. Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ôtô VN cho biết, giá xăng dầu tăng tác động trực tiếp đến chi phí vận tải đầu vào, buộc các doanh nghiệp (DN) vận tải phải điều chỉnh giá cước.
Báo cũng phản ánh: Cảnh sát và các tổ chức phi chính phủ của phụ nữ và trẻ em ở Thái Lan hôm 23.2 ập vào 2 ngôi biệt thự ở ngoại ô Bangkok và phát hiện 15 phụ nữ VN được đưa sang đây đẻ thuê.
Hôm qua, ông Phạm Minh Tuấn, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán VN tại Thái Lan, cho PV Thanh Niên hay 15 phụ nữ này quê ở Hậu Giang, Cần Thơ và Sóc Trăng. Một trong số này đang nằm bệnh viện vì mới sinh vài ngày. Những người còn lại, khoảng một nửa đang mang thai, hiện ở trung tâm lánh nạn thuộc Bộ Lao động Thái Lan. Theo ông Tuấn, hầu hết họ khá lo lắng và mệt mỏi.
Báo cũng phản ánh: Chiều qua 24.2, Cục Quản lý lao động ngoài nước cho biết đã có khoảng 2.000 lao động VN rời khỏi Libya và đang tạm trú tại các nước láng giềng. Dự kiến sáng nay 25.2, chuyến bay đầu tiên sẽ về tới sân bay Nội Bài.
Theo tổng hợp của Cục Quản lý lao động ngoài nước (QLLĐNN), trong tổng số hơn 10.000 lao động VN đang làm việc tại Libya, có tới 7.000 người đang làm việc trong khu vực nguy hiểm - nơi đã xảy ra các cuộc biểu tình, bạo động. Cụ thể, có khoảng 2.000 lao động làm việc tại Benghazi và 5.000 người làm việc tại thành phố Tripoli. Ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Cục trưởng Cục QLLĐNN, cho biết chỉ vài ngày sau khi xảy ra tình trạng mất ổn định tại Libya, hầu hết công trường có lao động VN đã ngừng việc. Theo ông Quỳnh, Bộ LĐ-TB&XH đã và đang phối hợp với các bộ ngành, liên quan gấp rút triển khai các phương án đảm bảo an toàn cũng như đưa lao động về nước, trong đó ưu tiên lao động đang trong vùng nguy hiểm. Do các sân bay của Libya hiện đã ngừng các chuyến bay thương mại nên việc đưa lao động chỉ thực hiện qua đường bộ, đường biển sang Ý, Manta, Ai Cập… để từ đó đưa về VN theo đường hàng không.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Nhân dân có bài Công tác pháp chế trong các doanh nghiệp đang bị xem nhẹ. Bài báo phản ánh: Thời gian qua, cùng với sự phát triển chung, số lượng các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển rất nhanh (chiếm khoảng 95% tổng số lượng doanh nghiệp Việt Nam). Nhưng đội ngũ làm công tác pháp chế tại doanh nghiệp lại rất thiếu về số lượng và thiếu chuyên nghiệp, khiến nhiều doanh nghiệp bị thiệt hại trong sản xuất, kinh doanh, nhất là khi có tranh chấp xảy ra.
Theo khảo sát của Bộ Tư pháp tại 14 doanh nghiệp nhà nước lớn ở T.Ư, hiện chỉ có hai doanh nghiệp có phòng, ban pháp chế độc lập; 3/14 doanh nghiệp có phòng, ban pháp chế trực thuộc văn phòng; 8/14 doanh nghiệp có phòng, ban trên cơ sở kết hợp với công tác khác. Tại các địa phương, tình hình cũng không khả quan, như ở TP Hồ Chí Minh chỉ có ba doanh nghiệp nhà nước thành lập phòng pháp chế. Phần lớn cán bộ doanh nghiệp làm việc theo chế độ kiêm nhiệm, trình độ chuyên môn pháp lý chưa cao, kinh nghiệm thực tiễn trong công tác pháp chế chưa nhiều, nhất là kinh nghiệm đàm phán, soạn thảo, ký kết hợp đồng thương mại có yếu tố nước ngoài. Tại những doanh nghiệp lớn như: Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, số lượng cán bộ chuyên trách làm công tác pháp chế cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay. Tại phần lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ không có bộ phận pháp chế hoặc mới được thành lập chưa có nhiều kinh nghiệm, đặc biệt trong lĩnh vực pháp luật thương mại quốc tế, thêm vào đó thường xuyên bị tách ghép hoặc liên tục có sự thay đổi về cơ cấu tổ chức, lãnh đạo, làm cho hoạt động pháp chế thiếu tính chuyên nghiệp, hiệu quả thấp.
Ðại diện Bộ Tư pháp cho biết, thực tế cho thấy, nhiều lãnh đạo doanh nghiệp chưa thật sự quan tâm đến công tác pháp chế. Cán bộ pháp chế tham gia còn mang tính hình thức. Vì vậy, ngay trong quá trình dự toán kinh phí, các doanh nghiệp chưa dự trù cho việc tư vấn pháp luật, thậm chí, doanh nghiệp còn 'ngại' thành lập tổ chức pháp chế, chỉ khi xảy ra tranh chấp mới nghĩ đến chuyện... đi thuê dịch vụ tư vấn pháp lý. Câu chuyện về việc Tổng công ty hàng không quốc gia Việt Nam hay Liên đoàn Bóng đá Việt Nam phải bồi thường những số tiền không nhỏ do 'thiếu hiểu biết', cho thấy tầm quan trọng của các tổ chức pháp chế doanh nghiệp. Tại nhiều doanh nghiệp, do thiếu cán bộ pháp chế và công tác pháp chế không được chú trọng đã dẫn đến hàng loạt các hệ lụy về pháp lý diễn ra sau đó rất khó khăn trong việc giải quyết hậu quả như vấn đề doanh nghiệp bỏ trốn, vấn đề lập doanh nghiệp để mua bán hóa đơn, vấn đề doanh nghiệp chấm dứt hoạt động không thông báo với cơ quan quản lý nhà nước.
Những bất cập trên có nhiều nguyên nhân như cán bộ pháp chế không muốn làm pháp chế, vì trách nhiệm nặng nề, lại chưa được quan tâm thỏa đáng. Thậm chí, nhiều tổ chức pháp chế thiếu cán bộ nhưng không tuyển được người. Khi được tuyển dụng, lực lượng này lại rơi vào tình cảnh 'là người thừa trong bộ máy' do không được lãnh đạo doanh nghiệp quan tâm, đầu tư, sử dụng. Một nguyên nhân quan trọng là trong luật và các quy định hiện hành, thiếu chú trọng đến việc khuyến khích doanh nghiệp quan tâm đến công tác pháp chế. Tại Ðiều 10 Nghị định số 122/ NÐ-CP quy định 'căn cứ nhu cầu về công tác pháp chế... doanh nghiệp thành lập tổ chức pháp chế phù hợp, bố trí cán bộ pháp chế hoặc thuê cố vấn pháp lý'. Ðây là quy định có tính chất không bắt buộc, nên dẫn đến sự tùy tiện của doanh nghiệp đối với tổ chức pháp chế. Nơi thành lập, nơi không; nơi có thì được bố trí vào với phòng ban khác; nơi không tổ chức cơ cấu này thì công tác pháp chế được giao cho một cán bộ kiêm nhiệm. Có lẽ, nguyên nhân sâu xa nhất của vấn đề này là nhận thức pháp lý của các cấp, ngành, lãnh đạo các doanh nghiệp nhà nước về vấn đề pháp chế chưa thật sự thấu đáo, chưa coi trọng vị trí của cán bộ pháp lý trong doanh nghiệp.
Tại hội nghị đánh giá thực trạng công tác pháp chế tại các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp nhà nước được tổ chức mới đây, các chuyên gia pháp luật đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm xây dựng mô hình tổ chức pháp chế doanh nghiệp linh hoạt và hiệu quả hơn, trong đó trọng tâm là việc sớm sửa đổi Nghị định số 122/NÐ-CP, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn. Theo Bộ Tư pháp, hiện nay Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 122/NÐ-CP đang được hoàn thiện theo hướng quy định các doanh nghiệp nhà nước bắt buộc phải có phòng pháp luật (hoặc pháp chế), số lượng biên chế tùy các doanh nghiệp nhưng phải có cán bộ chuyên trách. Dự thảo cũng quy định tổ chức pháp luật trong các doanh nghiệp nhà nước có thêm nhiều quyền hơn, như tư vấn cho lãnh đạo doanh nghiệp tham gia quá trình tố tụng, trọng tài hoặc tòa án để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp và các vấn đề khác liên quan hoạt động sản xuất, kinh doanh. Tổ chức pháp luật trong doanh nghiệp nhà nước còn theo dõi việc thực hiện pháp luật, nội quy, quy chế doanh nghiệp, ý thức chấp hành của cán bộ, người lao động để kiến nghị những biện pháp xử lý.
Cùng với việc sửa đổi Nghị định số 122/NÐ-CP, Bộ Tư pháp cũng đề xuất các giải pháp với Chính phủ để xây dựng mô hình tổ chức pháp chế doanh nghiệp linh hoạt và hiệu quả hơn; tạo điều kiện thu hút cán bộ pháp lý có chuyên môn, trình độ làm việc lâu dài cho doanh nghiệp trong môi trường hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Ngoài ra, Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục phối hợp Bộ Giáo dục và Ðào tạo mở các khoa đào tạo hướng dẫn, trao đổi kinh nghiệm trong công tác pháp chế doanh nghiệp nhằm xây dựng tổ chức, đội ngũ pháp chế mạnh cho doanh nghiệp. Ðiều này vừa góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, vừa bảo đảm pháp chế và đưa pháp luật vào thực thi trong cuộc sống.
2. Báo điện tử Vnexpress có bài Bộ Y tế sửa quy định bị Bộ Tư pháp 'tuýt còi'. Bài báo phản ánh: Bộ Tài chính đã thống nhất với Bộ Y tế sẽ chi trả bảo hiểm cho người bị tai nạn giao thông mà không cần giấy xác nhận của công an như hiện nay. Quy định này được sửa đổi sau 2 lần bị Bộ Tư pháp "tuýt còi" trong năm ngoái.
Theo Thông tư 09 đang có hiệu lực thì người bị tai nạn giao thông phải được công an xác định là không vi phạm pháp luật mới được bảo hiểm y tế thanh toán. Nếu không, người bệnh phải tự chi trả. Bà Tống Thị Song Hương, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) cho biết, dự thảo Thông tư mới sẽ được sửa đổi theo hướng tất cả các trường hợp tai nạn giao thông vào viện khi chưa xác định được tình trạng vi phạm pháp luật thì đều được bảo hiểm thanh toán. Nếu sau đó, công xác định trường hợp này vi phạm pháp luật giao thông thì người bệnh sẽ phải hoàn trả lại số tiền mà quỹ bảo hiểm chi trả. Trong đó, cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm đề nghị bên công an xác minh trường hợp này có vi phạm pháp luật hay không. Trong khi theo thông tư 09 thì người bệnh phải tự đi xin giấy xác nhận của công an. Bà Song Hương cho biết, Bộ Tài chính cũng đề nghị cần có chế tài xử lý trong trường hợp người bị tai nạn giao thông (nhưng vi phạm luật) không hoàn trả cho quỹ bảo hiểm.
Về vấn đề này, phía Bảo hiểm xã hội Việt Nam thì cho rằng việc thu hồi lại số tiền đã chi trả rất khó thực hiện vì không có chế tài ràng buộc trách nhiệm hoàn trả của người bệnh. Vì thế, Bảo hiểm xã hội vẫn giữ nguyên quan điểm là chỉ thanh toán chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế với các trường hợp đã đủ căn cứ xác định là không vi phạm pháp luật. Tuy nhiên theo bà Song Hương thì nguồn tiền mất cho bệnh nhân trong chừng mực nào đó cũng là mục đích của bảo hiểm y tế là bảo hiểm xã hội chứ không phải bảo hiểm thương mại. Mục tiêu vì người bệnh, người dân là chính. Ngoài ra, dự thảo Thông tư mới cũng đề nghị những trường hợp sau bị tai nạn giao thông không cần xác định hành vi vi phạm mà vẫn được cơ quan bảo hiểm chi trả là: trẻ dưới 16 tuổi, người trên 80 tuổi. Dự kiến Thông tư liên tịch này sẽ đưa ra vào tháng 3 tới.
3. Trang web Diễn đàn doanh nghiệp có bài Chế định chào bán cổ phần riêng lẻ : Gây khó cho DN. Bài báo phản ánh: Sau gần 1 năm kể từ ngày Nghị định 01/2010/NĐ-CP về chào bán cổ phần riêng lẻ có hiệu lực, đến thời điểm này, có thể nói do nhiều nguyên nhân như phạm vi, đối tượng áp dụng quá rộng không trọng điểm vào vấn đề pháp lý cần điều chỉnh, thiếu tương thích với Luật DN và các văn bản hướng dẫn, nhiều quy định thiếu thực tế đã gây ra vướng mắc trong việc áp dụng. Bên cạnh đó, sau 1 năm Bộ Tài chính vẫn chưa ban hành Thông tư hướng dẫn Nghị định, dẫn đến việc ách tắc trong việc áp dụng cho Cty cổ phần (CTCP) tăng vốn Điều lệ, đăng ký Cty đại chúng... Nếu nói rằng Nghị định này đã vô hiệu hóa chế định Cty cổ phần thì chưa thấu đáo. Nhưng nếu nói Nghị định 01 đã vô hiệu hóa một cơ chế, một cách thức huy động vốn hiệu quả của hàng chục nghìn CTCP (chưa đại chúng) hiện nay thì có thể thấy rõ bởi thời gian qua việc áp dụng quy định nói trên của các CTCP đang gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc.
… Một năm là quá dài và có thể xuất hiện nhiều rủi ro, nên thay vì tham gia mua cổ phần phát hành riêng lẻ, nhà đầu tư mua chứng khoán trên thị trường tập trung hoặc kênh đầu tư khác để vừa tránh được rủi ro thanh khoản, vừa không bị hạn chế thời gian chuyển nhượng. Như vậy, rõ ràng quy định này đang ảnh hưởng đến kế hoạch huy động vốn của hàng chục ngàn CTCP. Bên cạnh đó, theo quy định tại nghị định 01 thì các đợt chào bán riêng lẻ phải cách nhau ít nhất sáu tháng. Nếu tiếp cận vấn đề từ nhu cầu vốn liên tục của DN có thể thấy, mỗi dự án đầu tư, việc mở rộng sản xuất kinh doanh đều cần một nguồn vốn nhất định. DN muốn phát triển phải liên tục mở rộng hoạt động kinh doanh, liên tục đứng trước những cơ hội đầu tư, kinh doanh.
“Liên tục” có thể hiểu là hôm nay DN có một cơ hội đầu tư, họ chào bán cổ phần huy động vốn và bố trí được nguồn vốn nắm bắt được cơ hội đầu tư đó. Ngay ngày mai họ có một cơ hội đầu tư khác tiếp tục cần vốn để triển khai họ sẽ phải chờ sáu tháng sau để chào bán cổ phần huy động vốn. Rõ ràng, hạn chế này triệt tiêu cơ hội đầu tư đó. Từ các giới hạn, hạn chế trên, rõ ràng việc huy động vốn, tận dụng các cơ hội đầu tư sẽ gặp khó khăn. Các phương án đầu tư sẽ phải thay đổi, bài toán huy động vốn sẽ phải tính toán lại, dòng chảy nguồn vốn vào các CTCP sẽ bị ảnh hưởng bởi các quy định hạn chế và đương nhiên kìm hãm sự phát triển, tăng trưởng của các DN.
Trong khi Nghị định 01/2010/NĐ-CP với hạn chế trên còn những vướng mắc thì một thời gian sau, Nghị định 102/2010 ra đời (và có hiệu lực từ 15/11/2010), đã khép chặt hơn quy định về chào bán cổ phần để tăng vốn. Theo đó: trước khi làm thủ tục đăng ký tăng vốn điều lệ, các CTCP thực hiện chào bán cổ phần theo trình tự, thủ tục, hồ sơ và điều kiện chào bán theo quy định có liên quan của pháp luật về chứng khoán (Điều 24). Cụ thể là tuân theo quy định của Nghị định 01/2010 về chào bán cổ phần riêng lẻ... Sau khi kết thúc đợt chào bán cổ phần, Cty đăng ký lại vốn điều lệ theo quy định của Luật DN và Nghị định số 43/2010/NĐ-CP của Chính phủ về đăng ký DN. Cũng tại thời điểm này, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của Luật chứng khoán quy định việc chào bán chứng khoán riêng lẻ của tổ chức phát hành không phải là Cty đại chúng được thực hiện theo quy định của Luật DN và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Tuy nhiên, mới đây nhất UBCKNN lại có Công văn số 350/UBCK-QLPH ngày 27/01/2011 gửi Sở KH-ĐT TP HCM hướng dẫn Nghị định 1, theo đó kể từ ngày 1/7/2011 các CTCP chưa phải là Cty đại chúng khi phát hành cho các cổ đông hiện hữu để tăng vốn thì thực hiện theo hướng dẫn của Sở KH và ĐT. Như vậy có sự khác biệt bởi Luật chứng khoán quy định chung là chào bán chứng khoán riêng lẻ của tổ chức phát hành không phải là Cty đại chúng, trong khi, theo công văn của UBCKNN giới hạn lại chỉ khi phát hành cho cổ đông hiện hữu mới thực hiện theo hướng dẫn của Sở KH - ĐT (được hiểu là thực hiện theo Luật DN).
Khó khăn đối với DN không chỉ đơn giản là việc nắm bắt, tuân thủ những quy định thường xuyên thay đổi, khó dự báo mà trực tiếp và dễ thấy hơn trong trường hợp này đó là những thiệt hại về tiền, về kinh tế từ những quy định hạn chế nói trên. Vì vậy, để tránh việc lúng túng trong việc áp dụng Nghị định 01 và quy định liên quan... DN chỉ biết chờ, trong lúc các kế hoạch huy động vốn, tăng vốn, các dự án đầu tư, hoạt động sản xuất kinh doanh cần vốn cũng chờ theo, thiệt hại về kinh tế là điều khó tránh khỏi. Với những khúc mắc nói trên, các cơ quan hữu quan cần sớm có tham vấn trình Chính phủ ban hành Nghị định hoặc liên bộ ban hành Thông tư liên bộ Tài chính – KH ĐT hướng dẫn áp dụng thống nhất toàn bộ các vấn đề trên tạo điều kiện cho các CTCP không phải là Cty đại chúng thực thi chế định chào bán riêng lẻ hiệu quả.