Trong buổi sáng ngày 26/11/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử Dân trí có bài “Gặp chuyên viên sở khó hơn gặp… lãnh đạo thành phố!”. Bài báo phản ánh: “Có những việc quận gặp Giám đốc sở đã thấy yên tâm, nhưng khi gặp chuyên viên thì bị… lắc. Hơn nữa, để gặp được chuyên viên sở có khi khó hơn gặp… lãnh đạo thành phố”, Bí thư quận Long Biên Trần Văn Thanh bày tỏ tại Hội nghị BCH Đảng bộ Hà Nội. Rất nhiều ý kiến phê sự “quan liêu” của cán bộ sở, quận đã được nêu lên tại Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ TP Hà Nội, diễn ra sáng nay 25/11.
Báo cáo kinh tế - xã hội do Phó Chủ tịch UBND TP Phí Thái Bình trình bày tại hội nghị cho biết, tổng sản phẩm nội địa (GDP) của thành phố năm 2009 ước tăng 6,7% so với năm trước, trong đó dịch vụ tăng 7,4%, công nghiệp - xây dựng 6,9%... Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực: tỉ trọng ngành dịch vụ tăng và ngành nông nghiệp giảm. Tuy nhiên, theo ông Bình, môi trường sản xuất, kinh doanh dù đã có nhiều chuyển biến song chưa thật sự thông thoáng. Ý thức chấp hành kỷ cương hành chính trong thực hiện một cửa liên thông của một bộ phận cán bộ chưa nghiêm. “Còn tắc trách của một số cán bộ trực tiếp giải quyết công việc liên quan doanh nghiệp và người dân. Năng lực quản lý, điều hành của một số cấp chính quyền cơ sở còn hạn chế. Sự phối kết hợp giữa các cấp, các ngành có lúc còn thiếu tập trung, chưa đạt hiệu quả”, ông Bình nhấn mạnh.
Bí thư quận Long Biên Trần Văn Thanh cho biết: “Có những việc quận gặp Giám đốc sở đã thấy yên tâm, nhưng khi gặp chuyên viên thì bị… lắc. Hơn nữa, để gặp được chuyên viên sở có khi khó hơn gặp… lãnh đạo thành phố”. Nhiều chuyên viên sau khi họp tại các quận đã không báo cáo với lãnh đạo sở và chính điều này đã khiến dự án kéo dài.“Chúng tôi có hàng trăm dự án, chúng tôi đều làm được, nhưng phải nói thật là quy trình thủ tục quá vất vả”, ông Thanh than. Để những nhiệm vụ đặt ra trong thời gian tới có thể trở thành hiện thực, ông Thanh cho rằng, không chỉ phụ thuộc vào lãnh đạo các sở ngành mà còn phải giáo dục cán bộ thực thi nhiệm vụ của các đơn vị này. Vị Bí thư quận Long Biên thẳng thắn thừa nhận, ngay tại quận ông, “cứ lơ là một chút là dễ có chuyện”, bởi có những cán bộ của quận tự cho mình là “to lắm”.
Bí thư huyện Đan Phượng, Nguyễn Xuân Cửu lại cho rằng, có nhiều trường hợp “dưới khẩn trương, nhưng trên chưa kịp thời”. Cụ thể, có dự án của huyện được lãnh đạo thành phố nhất trí chủ trương, làm việc với các chuyên viên cũng đã thông, nhưng khi quay lại trình thành phố, một năm cũng chưa quyết xong. Kinh phí giải phóng mặt bằng từ 10 tỉ ban đầu đã tăng lên 50 tỉ… “Phải rút ngắn thời gian vì lẽ ra làm được 2-3 công trình, nhưng rồi chậm nên 1 công trình cũng không được”, ông Cửu bức xúc.
2. Báo Hà Nội mới phản ánh: Dự kiến công tác chạy nghiệm thu các phân xưởng công nghệ, phụ trợ của Nhà máy lọc dầu Dung Quất sẽ hoàn thành trong tháng 11/2009 và chạy nghiệm thu tổng thể toàn Nhà máy để bàn giao cho Chủ đầu tư trong tháng 12/2009 hoặc đầu tháng 01/2010. Dự án Nhà máy lọc dầu Dung Quất được Quốc hội nước ta xác định là công trình trọng điểm quốc gia, có công suất chế biến 6,5 triệu tấn dầu thô/năm, khi đi vào vận hành sản xuất, Nhà máy lọc dầu Dung Quất sẽ đáp ứng khoảng 30% nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trong cả nước.
Song song với công tác xây dựng, lắp đặt và chạy thử Nhà máy, Chủ đầu tư đã hoàn thành công tác tuyển dụng và đào tạo nhân sự vận hành (1046 người), tổ chức soạn thảo và biên dịch các quy trình vận hành, bảo dưỡng và an toàn Nhà máy, thiết lập bộ máy tổ chức (thành lập Công ty TNHH MTV Lọc hoá dầu Bình Sơn) sẵn sàng cho công tác tiếp nhận, bàn giao và vận hành Nhà máy. Từ tháng 10/2009, Chủ đầu tư đã thuê trên 100 nhân sự nước ngoài để vận hành và bảo dưỡng (O&M) cho giai đoạn vận hành Nhà máy, đảm bảo kịp thời nhận chuyển giao từ các chuyên gia chạy thử của Nhà thầu và cùng với Chủ đầu tư tham gia vào giai đoạn chạy nghiệm thu toàn bộ Nhà máy, đáp ứng yêu cầu vận hành an toàn, ổn định và hiệu quả sau khi nhận bàn giao Nhà máy.
Có thể thấy, dự án NMLD Dung Quất đi vào hoạt động góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, cung cấp sản phẩm nhiên liệu, hoá dầu cho thị trường trong nước, giảm sự lệ thuộc vào nhập khẩu và tiết kiệm ngoại tệ; Tạo tiền đề quan trọng cho ngành công nghiệp hoá dầu, công nghiệp phụ trợ và các ngành công nghiệp, dịch vụ khác phát triển; Góp phần thu hút vốn đầu tư vào Khu kinh tế Dung Quất (đến 10 tỷ USD), nâng cao năng lực của nước ta trong việc thu hút đầu tư nước ngoài; Đóng góp rất lớn vào ngân sách tỉnh Quảng Ngãi và quốc gia bằng các nghĩa vụ thuế, tạo động lực to lớn đối với sự phát triển kinh tế xã hội khu vực miền Trung; Tạo công ăn việc làm cho hàng chục ngàn lao động trong giai đoạn xây dựng và hàng ngàn lao động trong giai đoạn vận hành…
3. Báo Lao động phản ánh: Suốt mấy tháng nay, kênh phát thanh FM1 của Đài Tiếng nói VN luôn được những người đi ôtô nghe hàng giờ bởi đó là kênh phát thanh duy nhất thông báo các tuyến đường, các điểm ùn tắc ở Hà Nội. Gọi là kênh phát thanh "Giờ cao điểm", nhưng dường như cả ngày ở Hà Nội luôn là giờ cao điểm vì giao thông ùn tắc. Ở các quốc gia lân cận đều có giờ cao điểm, nhưng người ta còn biết sẽ khai thông trong bao nhiêu phút, nhưng ở Hà Nội một khi đã ùn tắc là không biết khi nào có thể rời được chỗ đó. Đó là sự khác biệt lớn về cơ sở hạ tầng và đặc biệt về tư duy quản lý điều hành của ngành chức năng.
Nhiều năm qua, lãnh đạo Thành ủy, UBND TP.Hà Nội đã rất cố gắng làm được nhiều việc để Hà Nội trở thành "trái tim của cả nước" theo đúng nghĩa của nó. Và cũng nhiều năm qua, Hà Nội đã gồng mình làm được nhiều việc cho sự kiện "1.000 năm Thăng Long - Hà Nội". Vì thế, Hà Nội đã đẹp và sẽ còn đẹp lên nhiều. Thế nhưng, có những điều ở Hà Nội đã xấu thì ngày lại càng xấu hơn, mà điển hình nhất là tình hình giao thông đang ngày càng trở nên tồi tệ, trong đó có phần "góp sức" của ngành chức năng. Đường vừa hẹp vừa ít, nhưng phương tiện giao thông cứ tăng không ngừng. Mâu thuẫn này đã có từ lâu. Khi báo chí lên tiếng, ngành giao thông công chính xẻ bớt hè, xẻ bớt góc ngã ba, ngã tư để các phương tiện giao thông có lối rẽ, tránh được cảnh ùn tắc. Nhưng cũng chỉ được ít ngày, tình trạng tắc nghẽn vẫn xảy ra.
Ai đó đưa ra sáng kiến xóa bỏ hàng loạt ngã tư, ngã năm, buộc các phương tiện phải đi vòng xa hàng cây số mới đến được điểm cần đến vốn chỉ có khoảng cách theo đường chim bay có vài trăm mét, thậm chí chỉ 50 mét. Ít ngày đầu thì thấy thông thoáng, nhưng như sự cảnh báo của Lao Động ngay từ đầu, rằng đây chỉ là biện pháp tình thế, cục bộ. Mà tình thế và cục bộ thì chỉ có thời gian nhất định, lâu dài phải có giải pháp chiến lược mới giải quyết tận gốc vấn đề. Song, người ta lại coi đó là thành tích lớn với một chi phí lớn vài chục tỉ, thậm chí hàng trăm tỉ đồng, rồi rầm rộ mừng công, khen thưởng. Đó là chưa nói đến chuyện phức tạp, nhạy cảm về bản quyền. Do coi đó là sáng kiến lớn nên hầu hết các ngã tư, ngã năm tiếp tục biến mất và những dòng xe cộ buộc phải rồng rắn, vòng vèo, chỉ cần một xe buýt quay đầu ở điểm rẽ hẹp cách ngã tư đã bịt cả cây số thì ùn tắc lại tăng lên. Mất thời gian, tốn xăng dầu, tăng thêm khí thải độc hại vào không khí, nên một số người sốt ruột leo xe máy lên hè đi, rẽ đại vào các khoảng trống. Và thế là CSGT đã phục sẵn ở đó nhảy ra giữa đường giữ lại xử phạt, giữ xe. Còn người đi bộ thì không có đường nào để đi ở những nơi như vậy, nếu muốn chỉ có... bay!
Đường thì hẹp mà dải phân cách trồng cỏ, trồng hoa cứ rộng mênh mông. Báo chí lên tiếng, Hà Nội đã xén gần hết các dải phân cách trồng hoa, cỏ phí phạm ở đường Trần Khát Chân, kết quả là giải quyết gần như tận gốc chuyện tắc đường ở khu vực này. Nhưng đường Liễu Giai, Phạm Hùng, Phạm Văn Đồng, Khuất Duy Tiến..., các dải phân cách trồng hoa vẫn cứ mêng mông bát ngát, trong khi đường cần cho xe đi lại hẹp. Báo chí nói nhiều thì ngành giao thông lại đáp trả rằng đó là "tiêu chuẩn đường hiện đại". Tiêu chuẩn nào đi nữa mà làm hẹp đường, gây ùn tắc giao thông và hậu quả của nó là làm thiệt hại sức người, sức của của xã hội thì đó là thứ "tiêu chuẩn phản động" (theo nghĩa chống lại sự vận động tiến bộ).
Có không ít ngã tư bỗng nhiên xuất hiện một biển nhỏ xíu "cấm ôtô rẽ trái" thì ngay cách đó không xa là một tổ CSGT ít nhất là 3 người, không thì 5 người bố trí một cách chuyên nghiệp, thuần thục: Người chặn bắt, người quan sát phát hiện, người xử lý. Đó là những cái bẫy không hơn không kém. Trong khi đó, giao thông gần đấy đang ùn tắc trầm trọng thì chỉ có một, hai CSGT vất vả điều hành mà không thể nào tạo được thông đường. Vậy CSGT điều hành giao thông hay lập bẫy nghiệp vụ như một vị đại biểu HĐND TP.Hà Nội từng trả lời chất vấn? CSGT được sinh ra không phải để bẫy người đi đường mà là nhằm điều hành giao thông thông thoáng, bảo đảm sự nghiêm minh của Luật Giao thông. Đó là chưa nói đến thanh tra giao thông (thuộc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội) oai vệ cứ thoải mái tháo biển ôtô đỗ sai quy định rồi bỏ đi, với lý do "UBND thành phố có văn bản cho phép", bắt chủ xe phải đến trụ sở của họ giải quyết, chủ yếu là phải xin xỏ, năn nỉ. Chẳng ở đâu lại có cái văn bản vi hiến như vậy. Thế nhưng nó vẫn tồn tại đấy.
Cái xấu của giao thông Hà Nội mà có sự "góp sức" của ngành chức năng đã làm giảm bớt đi rất nhiều hình ảnh đẹp của Hà Nội. Báo chí lên tiếng nhiều, nhân dân phản ánh nhiều nhưng ngành giao thông và CSGT Hà Nội vẫn "y nguyên". Họ bảo thủ hay vòng vo? Họ yếu kém hay tắc trách? Hà Nội xanh và sạch thì hẳn rồi, nhưng Hà Nội với cảnh giao thông hỗn loạn, đầy nguy hiểm đến tính mạng người dân thì sao có thể xanh và đẹp đúng nghĩa của nó? Nếu như cảnh này vẫn tiếp tục diễn ra thì công sức của thành ủy, UBND, các ban ngành và nhân dân Hà Nội lâu nay trở nên vô ích hay sao?
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo điện tử Vietnamnet có bài 37 tỷ đồng dạy luật từ mẫu giáo. Bài báo phản ánh: Đề án "Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường" đã chính thức được Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân phê duyệt. Đề án áp dụng đối với tất cả các cấp học, trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân từ năm 2009 - 2012. Kinh phí thực hiện do ngân sách nhà nước cấp, ước tính khoảng 37.600 triệu đồng.
Theo đó, ở giáo dục mầm non, cần đưa một số nội dung pháp luật đơn giản về giao thông, về gia đình, về môi trường, vệ sinh nơi công cộng, vệ sinh an toàn thực phẩm… vào các trò chơi. Từ đó, nhằm hình thành một số yếu tố tâm lý ban đầu mang tính luật, chuẩn bị tâm thế cho trẻ em vào học lớp 1.
Với giáo dục phổ thông, tiếp tục việc nâng cao chất lượng dạy và học môn Đạo đức, môn Giáo dục công dân theo hướng cung cấp các kiến thức, rèn luyện các kỹ năng thực hiện các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân... Đặc biệt, chú trọng giáo dục nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật, thói quen xử sự theo pháp luật của học sinh (HS). Chương trình môn Đạo đức, Giáo dục công dân trong giáo dục phổ thông phải có độ mở nhất định để có thể vận dụng phù hợp ở từng vùng miền khác nhau.
Đối với giáo dục ĐH, CĐ và TCCN: Mục đích để HSSV ra trường nắm được lý luận cơ bản về pháp luật để có thể tự tìm hiểu các ngành luật cần thiết. Do đó, cần tổ chức dạy và học các kiến thức pháp luật cơ bản cho SV của tất cả các ngành đào tạo ĐH, CĐ và TCCN.
Đối với giáo dục thường xuyên: lựa chọn nội dung cơ bản, cần thiết, phù hợp với các chương trình và đối tượng giáo dục thường xuyên, trong đó nội dung pháp luật, Giáo dục công dân là bắt buộc đối với các chương trình cấp văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân....
Để tạo chuyển biến mạnh mẽ, các đơn vị chức năng (Bộ GD-ĐT, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh) cần phối hợp rà soát, bổ sung số lượng, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, giảng viên và cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường.Đồng thời, rà soát, xây dựng, hoàn thiện chương trình, giáo trình, sách giáo khoa giáo dục pháp luật phù hợp ở các cấp học, bậc học trong hệ thống giáo dục quốc dân.
2. Báo điện tử Vnexpress có bài Chính phủ rút lại ý định sửa 2 Luật thuế. Bài báo phản ánh: Phiên biểu quyết thông qua 2 dự án Luật thuế sửa đổi quan trọng là Thu nhập doanh nghiệp và VAT đã không diễn ra đúng kế hoạch. Chính phủ đã đề nghị rút 2 dự án này ra khỏi chương trình. Lý do được giải thích là trong các phiên thảo luận trước, đa số ý kiến các đại biểu chưa tán thành với việc trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án luật tại kỳ họp thứ sáu. Đây được coi là việc hy hữu xảy ra trong các kỳ họp Quốc hội.
Tại thông báo gửi đến các đại biểu Quốc hội, Đoàn thư ký kỳ họp cũng nêu rõ, do dự án luật còn nhiều nội dung có ý kiến khác nhau, tính khả thi chưa cao nên Ủy ban thường vụ Quốc hội thống nhất đề nghị Quốc hội cho rút khỏi chương trình dự kiến thông qua dự án Luật này tại kỳ họp này.
Như vậy, qua hai kỳ họp, đề nghị sửa hai luật thuế nhằm ban hành chính sách ưu đãi thuế, khuyến khích mạnh hơn các doanh nghiệp đầu tư; xây dựng nhà ở xã hội… của Chính phủ vẫn chưa thuyết phục được đại biểu Quốc hội, mặc dù dự luật này đã nhận được sự đồng tình của cơ quan thẩm tra là Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội. Trong khi đó, mục tiêu đề ra trong quá trình sửa Luật là cần bổ sung thêm các chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp và VAT để thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư tham gia xây dựng nhà ở xã hội, đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho các đối tượng người có thu nhập thấp, học sinh, sinh viên, công nhân lao động... Tại những phiên thảo luận trước, các đại biểu đều đồng tình nên ưu đãi thuế, khuyến khích doanh nghiệp phát triển quỹ nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp tuy nhiên cách thức miễn giảm thuế như thế nào lại xuất hiện nhiều ý kiến trái ngược.
Các đại biểu cho rằng Luật Thuế giá trị gia tăng và Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp mới triển khai thi hành được gần một năm (từ 1/1/2009). Thời gian chưa đủ dài để đánh giá, tổng kết cụ thể việc thực thi pháp luật để làm căn cứ sửa đổi luật. Nếu sửa đổi luật sẽ ảnh hưởng đến tính ổn định của pháp luật. Hơn nữa, trong điều kiện quản lý còn nhiều sơ hở, hạn chế như hiện nay, việc ban hành luật sẽ không khả thi, quá trình thực hiện sẽ gặp nhiều khó khăn.Một lý do khác khiến nhiều đại biểu trăn trở là hiện nay dù được ưu đãi thuế, hỗ trợ đất đai, lãi suất song nhà ở xã hội không đến được tay người có nhu cầu thực sự. Các đại biểu Quốc hội cho rằng cần có cơ chế giám sát chặt để tránh hiện tượng nhà của người nghèo rơi vào tay "cò" với giá trên trời.