I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Giao thông vận tải có bài Khi ngành Tư pháp nhập cuộc. Bài báo phản ánh: Một sự kiện được dư luận cả nước đặc biệt quan tâm trong những ngày gần đây là việc Bộ trưởng Bộ Tư pháp ký ban hành Chỉ thị 02/CT-BTP nghiêm cấm cán bộ, công chức, viên chức trong ngành uống rượu, bia trong ngày làm việc.
Đây là việc làm không mới, đã được nhiều tỉnh, thành và các cơ quan chức năng áp dụng từ nhiều năm trước. Điều đáng chú ý ở đây là Chỉ thị lại do chính Bộ Tư pháp - một ngành luôn coi trọng và đặt quy trình quy phạm của các văn bản pháp luật lên hàng đầu. Đã không ít các văn bản của các ngành khác bị "thổi còi" vì cho rằng không đúng thẩm quyền và sai quy trình, chẳng hạn như việc Bộ GTVT yêu cầu lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thuộc Bộ GTVT không chơi golf để tập trung cho các công trình, dự án trước đây.
Chưa bàn đến thẩm quyền và quy trình quy phạm của Chỉ thị cấm uống rượu, bia, tuy nhiên một khi Bộ chủ trì về lĩnh vực Tư pháp trực tiếp nhập cuộc cho thấy tính cấp bách của việc ngăn chặn tình trạng lạm dụng rượu, bia trong bộ máy công chức nói riêng và toàn xã hội nói chung. Sự ra đời của Chỉ thị này trong bối cảnh một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức trong ngành Tư pháp chưa nghiêm chỉnh chấp hành kỷ luật, kỷ cương công vụ, có trường hợp còn uống cả rượu, bia trong giờ làm việc, nghỉ trưa làm ảnh hưởng đến chất lượng công tác. Hy vọng, với sự nhập cuộc quyết liệt của ngành Tư pháp sẽ là một cú hích quan trọng để biến những "khẩu hiệu" nghiêm cấm uống rượu bia trong giờ làm việc thành hành động thiết thực, góp phần nâng cao hiệu quả làm việc của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, tạo ra một xã hội văn minh và đảm bảo ATGT, giảm thiểu thiệt hại do tai nạn giao thông gây ra.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Tìm cơ chế xử lý tài sản bán đấu giá không thành. Bài báo phản ánh: Kinh tế khó khăn, bất động sản đóng băng... tình trạng này kéo dài nhiều năm tác động không nhỏ đến các cơ quan thi hành án dân sự (THADS). Trong khi án dân sự ngày càng gia tăng "đột biến" cả về việc và về tiền (6 tháng đầu năm tăng gần 45 ngàn việc, bằng 22% và hơn 8 ngàn tỷ đồng, bằng 67%) thì cơ chế THA, đặc biệt là xử lý tài sản bán đấu giá không thành đang bộc lộ nhiều bất cập, khiến cơ quan THA, người được, người phải THA gặp rất nhiều khó khăn.
Tại Tiền Giang, mặc dù qua phân loại án có đến 85% về việc và 92% về tiền có điều kiện thi hành theo báo cáo của Cục trưởng THADS Nguyễn Văn Quyết tại hội nghị sơ kết công tác THADS 6 tháng đầu năm, tuy nhiên cũng theo Cục trưởng Quyết: "Hiện nay, Tiền Giang còn đến gần 4 ngàn việc THA bán đấu giá không thành còn tồn lại. Vấn đề là tài sản bán rất nhiều lần nhưng không có người mua, không bán được dù anh em THA đã làm hết sức".
Cục trưởng Cục THADS Hà Nội Lê Quang Tiến cũng cho biết, hiện nay, lượng việc và tiền của Hà Nội thụ lý tăng lên nhanh chóng. Đặc biệt lượng tiền ở án kinh doanh thương mại chiếm tỷ lệ rất lớn còn tồn chưa xử lý được.
Phản ánh chung của các địa phương cho thấy, hiện nay quy định tại Điều 104 Luật THADS 2008 về xử lý tài sản bán đấu giá không thành không hạn chế số lần định giá lại tài sản khiến cho việc thi hành án kéo dài, làm chậm tiến độ, kết quả công tác THADS.
Sửa đổi Nghị định 58/CP hướng dẫn thi hành một số điều của Luật THADS về thủ tục THA, theo ông Đặng Đình Quyền, Vụ trưởng Vụ nghiệp vụ 1, Tổng cục THADS, nên quy định cụ thể về xử lý tài sản THA bán đấu giá không có người đăng ký tham gia đấu giá theo hướng xác định đó là trường hợp bán đấu giá không thành và hướng xử lý tài sản bán đấu giá không thành rõ hơn.
Cụ thể, trong trường hợp sau ít nhất 2 lần thông báo công khai về bán đấu giá tài sản THA mà không có người đăng ký tham gia đấu giá, trả giá thì chấp hành viên thông báo cho đương sự biết về việc không có người đăng ký tham gia đấu giá, trả giá. Trong thời hạn không quá 10 ngày kể từ ngày nhận được thông báo mà đương sự không yêu cầu định giá lại thì chấp hành viên ra quyết định giảm giá tài sản để tiếp tục bán đấu giá. Mỗi lần giảm giá không quá 10% giá đã định.
Trường hợp sau 5 lần giảm giá theo quy định mà không có người đăng ký tham gia đấu giá hoặc trả giá, nếu người được THA đồng ý nhận tài sản để trừ vào số tiền được THA thì chấp hành viên lập biên bản và thông báo cho người phải THA biết.
Trong thời hạn không quá 30 ngày kể từ ngày người phải THA nhận được thông báo, nếu họ không nộp đủ số tiền THA để lấy lại tài sản đưa ra bán đấu giá thì chấp hành viên giao tài sản cho người được THA; đối với tài sản là bất động sản và tài sản là động sản phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng thì chấp hành viên ra quyết định giao tài sản cho người được THA để làm thủ tục đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản đó cho người được THA. Người phải THA không tự nguyện giao tài sản thì bị cưỡng chế THA.
Tuy nhiên, về lâu dài, nhiều ý kiến đề nghị phải sửa đổi cơ chế xử lý tài sản bán đấu giá không thành trong Luật THADS hiện hành, nếu không hạn chế số lần sẽ dẫn đến việc bán "không có điểm dừng", gây khó khăn cho tất cả các bên.
3. Báo Phụ nữ Online có bài Chuyện ở đồi Bằng Lăng. Bài báo phản ánh: Vượt chặng đường gập ghềnh 21km từ Quốc lộ 1A chúng tôi đến đồi Bằng Lăng giữa trưa nắng cháy. Hơn 20 năm trước, những người nông dân ở Cẩm Mỹ, Định Quán, Quảng Trị, Quảng Ngãi… đã bỏ quê hương xứ sở về ba ngọn đồi này dựng nhà, lập nghiệp. Họ hoàn toàn không biết đang xâm canh vào vùng đất của quân đội (nơi đây vốn là khu Trường bắn quốc gia 3, do Quân khu 7 quản lý) và kéo theo chuỗi hệ lụy: hình thành một khu dân cư không được thừa nhận với 1.892 con người không hộ khẩu, hàng trăm đứa trẻ không được khai sinh và hơn 200 cặp vợ chồng (trên tổng số 410 hộ) không ràng buộc gì về mặt luật pháp. Họ không ly hôn, vì chưa bao giờ đăng ký kết hôn.
Với những cặp vợ chồng là dân sinh trưởng tại đồi, chuyện xác nhận nhân thân, độc thân hay ly hôn là một thách thức. Còn những cặp từng kết hôn ở địa phương khác về đây sinh sống, muốn ly hôn phải tìm về chốn cũ. Chị P.T.V., ngụ ở đồi 2 nói: “Tới lui làm giấy ly hôn gian nan, cực khổ; trong khi chữ nghĩa, tiền bạc mình không có!”. Chị P.T.P., 56 tuổi, nhà ở đồi 3 cũng trầy trật “đường ly hôn”. Anh chị có bốn người con. Anh T.V.M. - chồng chị, tính tình cộc cằn, gia trưởng, luôn mắng chửi vợ con té tát khi không vừa ý, đã vậy còn… cấm khóc! Thấy vợ hay con khóc, anh càng mắng chửi nặng nề hơn. Chị P. vượt hơn 20km lên xã xin ly hôn, nào ngờ nghe nói phải về tận Quảng Trị nộp đơn, chị đành lủi thủi quay về…
Chuyện vợ chồng chung sống không đăng ký kết hôn, gia đình không có hộ khẩu đã thành một vấn nạn của ba đồi Bằng Lăng, khiến biết bao phụ nữ thiệt thòi khi sinh ra những đứa con chỉ có thể được khai sinh (đã là may mắn), không được làm CMND và sau này lại tiếp tục không thể đăng ký kết hôn vì không có nơi cư trú. Bà Huỳnh Kim Xuân - Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Tâm cho biết: “Từ năm 2011, được sự chỉ đạo của Bộ Tư pháp và lãnh đạo tỉnh Đồng Nai, UBND xã Xuân Tâm đã làm giấy khai sinh cho hàng trăm người từ lớn đến bé ở vùng đất này. Tuy nhiên, về chuyện đăng ký kết hôn thì dù rất nhiều cặp vợ chồng có nhu cầu nhưng họ không có nguồn gốc giấy tờ theo quy định nên xã đành chịu!”. Những câu chuyện đau lòng do thiếu giấy tờ tùy thân, không hộ tịch vì thế vẫn cứ tiếp diễn…
II. THÔNG TIN KHÁC
Báo An ninh thủ đô có bài Khó nhất là khả thi. Bài báo phản ánh: Luật Đất đai sửa đổi, sau khi tiếp thu ý kiến nhân dân đã được trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội có khá nhiều thay đổi. Chủ tịch Quốc hội nhận định, Luật được làm thận trọng, có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra nên tính khả thi tốt hơn. Dẫu vậy, tại một số vấn đề “nóng” nhất như quy định về thu hồi đất, giá đất vẫn tiếp tục bị “mắc kẹt” vì chưa thật rõ ràng và chưa khả thi. Loại đất nào Nhà nước thu hồi, loại đất nào trưng thu, trưng mua và loại đất nào thì doanh nghiệp thỏa thuận đền bù với người có quyền sử dụng đất?
Thẩm tra dự Luật, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, đa số ý kiến tán thành việc tiếp tục quy định chế độ sở hữu toàn dân với đất đai. Phân tích bất cập trong thu hồi đất, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho rằng, đối với những dự án phát triển kinh tế phải quan tâm tới lợi ích của người dân. Ngoài giá trị đền bù đất phải có giá trị khác nữa bởi dân là người “góp” đất vào dự án. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhấn mạnh: “Nếu có lợi ích thỏa đáng thì người dân… xung phong giao đất ngay. Đằng này, góp một trăm mét đất mà không mua nổi một mét nhà thì ai mà chấp nhận được”. Mặc dù phải thực hiện các dự án thu hồi đất để phát triển kinh tế, nhưng rất cần đặt mục tiêu vì lợi ích quốc gia, cộng đồng lên trên chứ không phải thu hồi để phục vụ cho lợi ích nhóm hay cá nhân nào đó. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội phân tích một góc độ thiếu khả thi của dự Luật Đất đai sửa đổi. Đất đai là sở hữu toàn dân, nhưng chưa làm rõ vấn đề quyền của Nhà nước, quyền của người dân.
Bởi vậy, Chính phủ cần làm rõ, minh bạch hơn quyền của Nhà nước và quyền của người sử dụng gắn với đất đai, tài chính như thế nào. Chủ tịch Quốc hội nhận xét, nếu không rõ các dự án phát triển kinh tế, xã hội có lợi ích quốc gia, cộng đồng như thế nào để đưa vào nhóm các dự án được Nhà nước thu hồi vì lợi ích đó, thì việc giải quyết thu hồi đất vẫn rất phức tạp và luật không thể khả thi. Đặc biệt, quy định cần phải rành mạch hơn trong việc phân loại 3 loại đất để thu hồi. Loại đất nào để làm gì mà Nhà nước cần thu hồi? Loại đất nào Nhà nước không trưng thu, trưng mua? Loại đất nào không thu hồi, không trưng thu, trưng mua thì giải quyết ra sao? Một vấn đề gay cấn khác cũng được ủy viên các ủy ban của Quốc hội chỉ ra là thực trạng các doanh nghiệp lợi dụng tình trạng quản lý đất đai lỏng lẻo để trục lợi đang diễn ra phổ biến trên cả nước. Đất của Nhà nước, doanh nghiệp mang cho thuê, sử dụng sai mục đích, song Nhà nước không thu được đồng nào mà lại chảy vào túi cá nhân, tổ chức. Trong khi đó, giá đền bù không thỏa đáng. Tại điều 72 dự thảo Luật Đất đai sửa đổi quy định không có gì mới so với quy định hiện hành. Giá đền bù vẫn là giá do Nhà nước quy định tại thời điểm thu hồi. “Với cơ chế đó, giá đất nông nghiệp rẻ như bèo. Tiếp xúc với cử tri ở Lạng Sơn, ở đó mấy mét đất mới mua được bát phở”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho biết.
Cũng như trong các phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Luật Đất đai sửa đổi, phiên họp lần này cho thấy hai vấn đề “cốt tử” là thu hồi đất, giá đất và giá đền bù vẫn chưa có lối thoát. Đây chính là điều khó khả thi nhất của luật đã tồn tại quá lâu.