Trong buổi sáng ngày 15/12/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Tiền phong phản ánh: Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt đề án đưa nội dung phòng, chống tham nhũng vào chương trình giáo dục, đào tạo. Nội dung được tích hợp, lồng ghép vào môn học pháp luật với thời lượng bốn đến năm tiết. Các trường trung học phổ thông, đại học, cao đẳng, trung cấp; các trường hành chính, quản lý nghiệp vụ thuộc Đảng, cơ quan nhà nước; trường thuộc lực lượng vũ trang, tổ chức chính trị - xã hội sẽ đưa nội dung phòng chống tham nhũng vào giảng dạy..
Giáo dục về phòng chống tham nhũng trong các trường THPT tập trung vào nội dung cơ bản của Luật phòng chống thanh nhũng như khái niệm, nguyên nhân, tác hại của tham nhũng và thái độ, ứng xử của học sinh đối với hành vi tham nhũng.
Tại các trường THPT, trong chương trình chính khóa sẽ tích hợp, lồng ghép nội dung giáo dục phòng chống tham nhũng vào môn học giáo dục công dân hoặc các môn học xã hội khác phù hợp với điều kiện giảng dạy của từng môn mà không tạo thành các môn học riêng. Ở các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, sinh viên tìm hiểu ý nghĩa, tầm quan trọng, cũng như trách nhiệm của công dân trong việc phòng chống tham nhũng, nhằm xây dựng thái độ, ý thức tự giác, qua đó giúp sinh viên tham gia hỗ trợ, phối hợp với các cơ quan chức năng.
Nội dung phòng chống tham nhũng được tích hợp, lồng ghép vào môn học pháp luật với thời lượng bốn đến năm tiết học. Riêng đối với các trường chuyên về luật, trường liên quan trực tiếp đến công tác nội chính (ngành tòa án, kiểm sát, công an), thời lượng là 15 tiết, trong đó có năm tiết tự nghiên cứu.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Ngày 14-12, Hội nghị LHQ về chống biến đổi khí hậu ở Copenhagen (Đan Mạch) bước sang tuần làm việc thứ 2 với sự thống nhất bắt đầu thảo luận về Bản dự thảo chính thức mà hội nghị đạt được vào ngày 11-12. Hội nghị đã bị xáo trộn khi các nước đang phát triển tẩy chay đàm phán, yêu cầu các nước giàu gia tăng cam kết đối với mục tiêu cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính.
Ban tổ chức hội nghị buộc phải tạm dừng các cuộc thảo luận chính thức về bản dự thảo thỏa thuận được công bố trong tuần trước khi đại diện của những nước đang phát triển cho biết họ từ chối tham gia bất cứ nhóm công tác nào cho đến khi vấn đề này được giải quyết. Chiều cùng ngày, các nước đang phát triển quay lại bàn đàm phán.
Tuy nhiên, Hội nghị Copenhagen giờ đây không chỉ tồn tại mâu thuẫn giữa hai nhóm nước phát triển và đang phát triển, mà còn trong nội bộ các nước phát triển với nhau.
3. Báo Lao động phản ánh: Ngày 11.12 vừa qua, một lần nữa lãnh đạo Cty Liên doanh Phú Mỹ Hưng (PMH) đã phải... né tránh hàng trăm cư dân. Việc né tránh này càng như đổ thêm dầu vào lửa cho vụ tranh chấp nộp tiền sử dụng đất (SDĐ) giữa người dân với Cty PMH, kéo dài hơn 1 tháng qua. Quả thật, vụ tranh chấp này không còn trong tầm giải quyết của địa phương nữa, mà hơn thế, phải có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng TƯ... Phải công nhận một điều, ngay từ đầu, giấy phép đầu tư số 602/GP ngày 19.5.1993 cấp cho Cty PMH, hoàn toàn không hề cho phép DN có vốn ĐTNN như Cty PMH được phép xây dựng nhà ở để bán. Không những thế, từ năm 1993 - 2003, hệ thống luật pháp của VN cũng hoàn toàn không có quy định nào cho phép DN có vốn ĐTNN được kinh doanh nhà ở. Luật Đất đai sửa đổi ban hành cuối năm 2003 và có hiệu lực thi hành từ tháng 7.2004 cho phép nhà ĐTNN được chuyển QSDĐ; song cho đến nay, chưa có các văn bản pháp quy hướng dẫn thực hiện.
Thậm chí, tại các chính sách pháp luật về ĐTNN - Nghị định số 18/CP ngày 16.4.1993, quy định chi tiết việc thi hành Luật ĐTNN tại VN, thì các tổ chức, cá nhân nước ngoài đầu tư tại VN theo Luật ĐTNN chưa được phép chuyển nhượng QSDĐ gắn với bán nhà ở, bán nền đất đã có hạ tầng.v.v... Quy định rõ ràng như vậy, nhưng tại sao Cty PMH vẫn kinh doanh nhà ở, nền đất; để rồi dẫn tới hệ qủa hôm nay, hàng ngàn hộ dân mua nhà, đất sinh sống tại khu đô thị PMH... ngậm qủa đắng, bị bắt buộc nộp tiền sử dụng đất ngang với mua căn nhà thêm một lần nữa?
Lật lại hồ sơ, mới thấy mọi sơ suất về tính pháp lý trong kinh doanh bất động sản tại Cty PMH, bắt nguồn từ nhiều văn bản... tréo ngoe của UBND TPHCM. Đó là 6 “giấy phép con” của UBND TPHCM ban hành từ tháng 4.1998 đến tháng 8.2000, với nội dung cho phép Cty PMH xây dựng hàng loạt khu chung cư, biệt thự để bán.
Việc cho ra 6 “giấy phép con” này, Bộ KHĐT từng cảnh báo là “vượt thẩm quyền” và “hệ qủa của nó tạo ra khó khăn lớn cho các cơ quan quản lý nhà nước, tại “khoảng trống” về mặt pháp lý...”. Chính từ sự “bật đèn xanh” của 6 “giấy phép con”, mà nhiều năm liền, Cty PMH đã... thoải mái bung ra bán hàng ngàn căn hộ, biệt thự, nền đất, bất chấp quy định luật pháp chưa cho phép. Mỗi khi, có một ý kiến thắc mắc về sự vô lý trên, người ta lại nói “đó là dự án có cơ chế đặc biệt”, “Cty PMH được ưu đãi riêng”...
Tuy nhiên, ưu đãi đó càng không thể hiểu nổi, khi “Cơ chế và phương thức kinh doanh” do UBND TPHCM ban hành ngày 8.10.2000 đã quy định rất rõ “Cty Liên doanh có trách nhiệm nộp vào ngân sách tiền sử dụng đất do bán nhà, do chuyển nhượng đất có hạ tầng...”. Song, không hiểu sao, kể từ khi ký Hợp đồng bán nhà ở, đất ở, căn hộ cho người dân, Cty PMH luôn “gài” trong hợp đồng, đẩy trách nhiệm đóng tiền SDĐ cho người dân (?). Lẽ ra, những điều phi lý trên phải được chính quyền và các cơ quan chức năng TPHCM kiểm tra, phát hiện và xử lý kịp thời; nhưng trái lại, không ai hay, chẳng cơ quan nào lên tiếng, cho đến hôm nay...., vụ việc bung bét, thì vượt khỏi tầm giải quyết của TPHCM.
Có không ít ý kiến của chuyên gia, luật sư về nhà đất, lý giải vụ tranh chấp nộp tiền SDĐ tại khu đô thị PMH. Thậm chí, có chuyên gia tên tuổi còn căn cứ luôn trên Hợp đồng mua bán nhà, đất để khẳng định trách nhiệm nộp tiền SDĐ thuộc về người dân, vì họ đã “bút sa” ký vào, giờ đây phải thực hiện; mặt khác, có luật sư cảnh báo, theo hợp đồng đã ký, người mua... thua chắc; bởi Cty PMH và người dân đã cam kết trách nhiệm nộp tiền SDĐ thuộc về người dân...
Tất cả những góp ý trên, chẳng những không giải quyết được vụ việc; càng đẩy hàng ngàn hộ dân “sa lầy” mua nhà của Cty PMH thêm... điên tiết. Ngày 6.11, hơn 700 hộ dân đã đứng đơn khiếu kiện Cty PMH lên các cơ quan TƯ. Ngày 11.12, hàng trăm người dân đe sẽ gặp HĐND TPHCM để làm cho ra lẽ...
Thế mới biết, việc giải quyết vấn đề này, không đơn giản “bắt giò” người mua, trót ký hợp đồng mua bán nhận trách nhiệm nộp tiền SDĐ, để dồn thế yếu cho người dân mua nhà đất của Cty PMH. Hơn thế nữa, các cơ quan chức năng giải quyết vụ việc này phải trở ngược lại từ đầu, xem xét nguyên nhân từ đâu dẫn tới hậu quả hàng ngàn hộ dân “ngậm” quả đắng nộp tiền SDĐ hôm nay. Nếu như vậy, phải thấy sai phạm ấy bắt đầu từ các “giấy phép con” của UBND TPHCM đã cho phép Cty PMH bán nhà đất; trong khi luật pháp không cho phép.
Tới khi luật pháp cho phép DN có vốn ĐTNN bán nhà đất, trách nhiệm nộp tiền SDĐ, lẽ ra phải thuộc về phía Cty PMH, thì người ta vẫn... vô tư, cho Cty này “đẩy” trách nhiệm nộp tiền SDĐ về phía người dân (?). Quy định của UBND TPHCM buộc Cty PMH phải nộp tiền SDĐ, Cty này lại cố ý... lờ đi, vẫn buộc người dân phải nộp khoản tiền này; trong khi tại các dự án nhà đất khác, khách hàng không phải nộp tiền SDĐ... Hơn bao giờ hết, phải làm rõ, vì sao suốt nhiều năm liền, những tréo ngoe với quy định luật pháp ấy lại diễn ra trong hoạt động kinh doanh bán nhà, đất của Cty PMH, mà vẫn được chấp nhận? Từ đó, mới có biện pháp xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân sai sót trong vụ việc này. Qua đó, mới xác định trách nhiệm nộp tiền SDĐ thuộc ai, cho đúng quy định của luật pháp, trên cơ sở luật pháp.
Một khi, vụ tranh chấp tại Cty PMH còn kéo dài ngày nào sẽ gây thiệt hại không chỉ đối với hàng ngàn hộ dân trong khu đô thị PMH; mà còn gây thiệt hại không nhỏ cho chính Cty PMH, khi hàng ngàn căn hộ mới được xây dựng, không thể bán buôn, do bị đóng băng bởi vụ tranh chấp...
4. Báo Thanh niên phản ánh: Hôm qua 14.12, Trung ương Hội Nghề cá Việt Nam đã gửi văn bản tới Đại sứ quán nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa tại Việt Nam, phản đối phía Trung Quốc tái diễn bắt giữ tàu cá ngư dân Việt Nam.
Công văn nêu rõ: Trong các ngày 7 và 8.12, khi đang hành nghề trên vùng biển thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam thì 3 tàu cá của ngư dân xã An Hải, huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi), gồm: QNg 66398-TS của ông Dương Lúa, trên tàu có 14 lao động; QNg 66119-TS của ông Lê Văn Lộc, trên tàu có 15 lao động và QNG 96004-TS của ông Lê Tân, trên tàu có 14 lao động, đã bị lực lượng phía Trung Quốc bắt giữ và áp giải. Phía Trung Quốc đã cáo buộc tàu cá ngư dân Việt Nam vi phạm chủ quyền Trung Quốc và sử dụng chất nổ trái phép (phía Trung Quốc đã đưa những bao được cho là thuốc nổ trong kho của họ xuống tàu để quay phim, chụp hình, ép các ngư dân chép lại và ký vào biên bản có nội dung soạn sẵn). Sau đó, phía Trung Quốc đã thu giữ 2 tàu, cùng số cá mà ngư dân đánh bắt được, kể cả thiết bị, ngư cụ, nhiên liệu, tổng giá trị trên 2 tỉ đồng.
Hội Nghề cá Việt Nam cực lực phản đối và lên án những hành động bắt giữ người, tịch thu, phá hoại tài sản của ngư dân...; cũng như đánh đập, ngược đãi ngư dân Việt Nam trong đợt tàu cá ngư dân tránh bão số 9 (Ketsana) trên đảo Trụ Cầu thuộc quần đảo Hoàng Sa ngày 28.9.2009. Hội Nghề cá Việt Nam cho rằng, đây là những hành động đối xử thiếu nhân đạo, vi phạm chủ quyền biển đảo của Việt Nam cũng như Luật biển quốc tế, và đề nghị phía Trung Quốc phải chấm dứt ngay tình trạng này, không để lặp lại những hành động tương tự, đồng thời bồi thường thiệt hại cho ngư dân Việt Nam.
5. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Sau khi có kết quả của Kiểm toán Nhà nước đối với Tổng Công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC), dư luận đã đặt nhiều câu hỏi về trách nhiệm của Bộ Tài chính đối với SCIC; chế độ lương “cao ngất” tại Công ty cổ phần Hàng không Jetstar Pacific Airlines (JPA) dù làm ăn thua lỗ… Hôm qua (14-12), Bộ Tài chính đã chính thức có phản hồi xung quanh vấn đề này.
Trước những thông tin về việc các thành viên HĐQT nhận 2 khoản lương (lương tại đơn vị công tác và tại SCIC), ông Nguyễn Đức Chi, Chánh văn phòng Bộ Tài chính, khẳng định, các thành viên không chuyên trách HĐQT chỉ nhận một khoản phụ cấp kiêm nhiệm theo quy định và không có khoản thu nhập nào khác từ SCIC (năm 2007 là hơn 1,4 triệu đồng/tháng/người sau khi trừ thuế thu nhập cá nhân; năm 2008 đến nay là hơn 2,1 triệu đồng/tháng/người).
Về việc chi trả lương trong ban lãnh đạo tại JPA, theo Bộ Tài chính, cơ chế tiền lương, thu nhập cho người lao động trong doanh nghiệp cổ phần được quy định tại Điều 108, Điều 117 Luật Doanh nghiệp năm 2005. Trong đó quy định, tiền lương của giám đốc hoặc tổng giám đốc doanh nghiệp do HĐQT quyết định. Đối với JPA, chế độ tiền lương của ban lãnh đạo điều hành doanh nghiệp cũng được thực hiện theo quy định này. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng đã gặp và yêu cầu Tổng Giám đốc Jetstar thuộc Tập đoàn Qantas (Australia) rà soát toàn diện tình hình tài chính, tình hình hoạt động của JPA, thực hiện các biện pháp cắt giảm chi phí, nâng cao hiệu quả hoạt động của JPA; SCIC - thông qua người đại diện phần vốn, đã yêu cầu JPA rà soát lại đường bay, cơ cấu lại lao động, cắt giảm chi phí, giảm số nhân sự nước ngoài và xem xét lại chính sách phân bổ lương, thu nhập phù hợp hơn.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Công an nhân dân phản ánh: Tại TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, Bộ Tư pháp vừa tổ chức tọa đàm về "Dự thảo Chiến lược phát triển nghề luật sư đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2030". Đông đảo luật sư ở khu vực Miền Trung-Tây Nguyên đến dự.
Hiện cả nước có 62 Đoàn luật sư cấp tỉnh với gần 6.000 luật sư, số được đào tạo nghề chiếm khoảng 66%. Bên cạnh đó còn có 37 chi nhánh và 17 công ty luật nước ngoài với 137 luật sư đăng ký hoạt động. 4 năm qua, các luật sư đã tham gia tố tụng hơn 20 vạn vụ án hình sự, dân sự, vụ việc kinh tế và tư vấn pháp luật… Buổi tọa đàm đánh giá thực trạng, dự thảo chiến lược và định hướng phát triển nghề luật sư theo Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về cải cách tư pháp.
Các đại biểu đã đóng góp nhiều ý kiến cụ thể, nhất là về 6 nhóm giải pháp được nêu trong Dự thảo Chiến lược phát triển nghề luật sư như: phát triển đội ngũ luật sư, tạo môi trường pháp lý, trách nhiệm tự quản của tổ chức nghề nghiệp, công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực này v.v…
2. Trang web Chính phủ phản ánh: Hàng năm, Bộ Tư pháp và Liên đoàn Luật sư Việt Nam sẽ tổ chức bình chọn danh hiệu “Hãng luật và Luật sư của năm” nhằm tôn vinh các tổ chức hành nghề luật sư và luật sư có nhiều đóng góp cho xã hội. Chương trình bình chọn sẽ được Bộ Tư pháp và Liên đoàn Luật sư Việt Nam nhằm tôn vinh các tổ chức hành nghề luật sư và luật sư có những hoạt động hiệu quả trong năm.
Chiều 14/12, Bộ Tư pháp và Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã công bố chương trình bình chọn danh hiệu “Hãng luật và Luật sư của năm”. Theo đó, hàng năm 20 tổ chức hành nghề luật sư sẽ được trao tặng danh hiệu “Hãng luật của năm” và 20 luật sư nhận danh hiệu “Luật sư của năm” trong cả lĩnh vực tư vấn pháp luật và tranh tụng. Bên cạnh đó, Ban tổ chức cũng trao tặng danh hiệu “Luật sư của công chúng” do bạn đọc báo Pháp luật Việt Nam bình chọn. Danh hiệu “Vụ việc của năm” cũng được trao cho luật sư có nhiều đột phá trong việc xây dựng và áp dụng pháp luật.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền cho biết: “Đây là việc làm cần thiết, có ý nghĩa thực tiễn cao nhằm vinh danh các luật sư để xây dựng đội ngũ luật sư đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và tiến trình hội nhập quốc tế”.
Theo ông Nguyễn Xuân Bính, thành viên Ban Tổ chức, tiêu chí về số lượng vụ việc được giải quyết, uy tín và vai trò xã hội của tổ chức hành nghề luật sư, phạm vi hoạt động, năm thành lập… là những yếu tố quan trọng để Hội đồng bình chọn đánh giá, cho điểm bình chọn. Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, TS. Khuất Văn Nga cho rằng, danh hiệu này sẽ tạo tiếng vang cho các luật sư và động viên họ tiếp tục có những đóng góp to lớn cho xã hội.
Luật sư Trần Hữu Huỳnh, Trưởng ban Pháp chế (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) góp ý cần cụ thể hóa các tiêu chí cụ thể về luật sư tranh tụng, luật sư tư vấn, phân chia vùng miền để không xảy ra tình trạng danh hiệu dồn về các thành phố lớn. Hội đồng bình chọn gồm 11 thành viên là đại diện các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội nghề nghiệp, các luật sư có uy tín lớn trong xã hội…
Dự kiến, ngay trong quý 1/2010, Ban tổ chức sẽ tiến hành công bố kết quả bình chọn danh hiệu năm 2009. Hiện cả nước có khoảng 5.500 luật sư, hơn 1.700 Công ty, chi nhánh, văn phòng luật sư và 64 Công ty, chi nhánh, văn phòng luật sư nước ngoài đang hoạt động.
3. Báo Lao động có bài có bài Ôm việc. Bài báo phản ánh: Bộ GDĐT vừa công bố bản dự thảo “Quy chế quản lý công dân VN đang đào tạo ở nước ngoài”. Tất cả công dân VN đang du học ở nước ngoài, không phân biệt nguồn kinh phí đào tạo là của cá nhân, các doanh nghiệp tư nhân hay các tổ chức tài trợ đều là đối tượng áp dụng của quy chế này. Trước hết, đây là một quy chế vượt quá thẩm quyền. Bởi với một quy chế quản lý, nó chỉ dành để cho chính bộ này thực hiện tốt công tác quản lý giáo dục và đào tạo, không liên quan đến công dân VN đang học tập ở nước ngoài. Thế nhưng, các quy định trong quy chế quản lý như một văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh hành vi của công dân VN đang du học ở nước ngoài.
Bộ GDĐT không phải là Bộ Tài chính hay Tổng cục Thuế mà quy định công dân VN làm việc ở trong hay ngoài nước phải có trách nhiệm đóng thuế, cho nên không nên quy định cho lưu học sinh làm việc ở nước ngoài phải đóng thuế. Đó là việc Nhà nước giao cho Tổng cục Thuế, cơ quan này phải có trách nhiệm cũng như khả năng chuyên môn để làm tốt việc thu thuế của công dân VN. Chưa kể, giả sử du học sinh VN làm việc ở nước ngoài có vi phạm pháp luật về thuế, thì bộ GDĐT cũng không có thẩm quyền để xử lý. Vậy thì, ra một quy chế mà bản thân cơ quan ban hành không xử lý được khi đối tượng của quy chế không chấp hành các quy định thì quy chế đó chẳng có ý nghĩa gì.
Công dân VN đi du học do nguồn tài chính tự túc hoặc do doanh nghiệp và tổ chức tài trợ đó là việc riêng của họ. Khi họ đã tốt nghiệp đại học hay cao đẳng, ở tuổi trưởng thành, họ muốn ở đâu, làm gì, họ muốn ra nước ngoài làm việc hay làm việc ở trong nước đó là quyền của cá nhân, miễn sao không vi phạm pháp luật. Hiến pháp cho phép công dân VN tự do đi lại, đi ra nước ngoài và trở về nước thì tại sao Bộ GDĐT lại quy định chỉ có ba năm? Quy chế của bộ to hơn Hiến pháp hay sao? Nếu như quy chế này chỉ áp dụng đối với những người đi du học do tiền của Nhà nước cấp, trong đó quy định về trách nhiệm và thời hạn phục vụ cho cơ quan nhà nước thì hợp lý. Còn đem áp dụng cho tất cả du học sinh thì chắc chắn là không ổn.
Dự thảo quy chế còn cấm lưu học sinh không được tham gia hoạt động của các hội hoặc tổ chức chính trị, các hoạt động khác làm phương hại đến lợi ích quốc gia. Điều này nghe qua tưởng chừng như rất có lý, nhưng xét kỹ sẽ thấy không cần thiết. Tất cả các hành vi xâm phạm an ninh quốc gia được điều chỉnh bởi Bộ luật Hình sự. Công dân VN ở bất cứ nơi đâu cũng phải chấp hành, không chỉ riêng du học sinh. Sao Bộ GDĐT lại “ôm” nhiều việc của các bộ khác vậy?