I- THÔNG TIN NỔI BẬT
Báo Điện tử Chính phủ đưa tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chúc Tết các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước. Nhân dịp Xuân mới Quý Tỵ 2013, sáng nay 6/2, tại Phủ Chủ tịch, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chúc Tết các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước.
Dự buổi chúc Tết có nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Huỳnh Đảm, các đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, các đồng chí nguyên Uỷ viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư trung ương Đảng, các đồng chí Bộ trưởng…
Phát biểu tại buổi chúc Tết, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, đất nước vừa đi qua năm 2012, năm thứ 2 thực hiện Nghị quyết Đại hội XI trong bối cảnh tình hình trong nước, quốc tế có nhiếu khó khăn, thách thức, song kinh tế - xã hội đất nước tiếp tục chuyển biến tích cực, đúng hướng. Những kết quả nổi bật là giữ ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, chỉ số giá tiêu dùng giảm mạnh, thanh khoản của hệ thống ngân hàng được cải thiện, sản xuất nông nghiệp tiếp tục phát triển ổn định, sản xuất công nghiệp có dấu hiệu phục hồi; du lịch dịch vụ tăng khá…
Theo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, năm 2013, bên cạnh những thuận lợi và thành tựu đã đạt được, dự báo tình hình thế giới cũng như trong nước sẽ còn tiếp tục khó khăn.
Trong bố cảnh đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu rõ, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân cần phải phát huy mọi tiềm năng, lợi thế, thực hiện đồng bộ các giải pháp để phát triển kinh tế nhanh, bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, chủ động hội nhập và nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế quốc tế; giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.
Đồng thời, nỗ lực phấn đấu tạo sự chuyển biến rõ rệt, khắc phục được những hạn chế, yếu kém trong công tác xây dựng Đảng, gắn với thực hiện có chiều sâu việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, nhằm xây dựng Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin trong Đảng và nhân dân, tiếp tục thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI của Đảng.
Nhân dịp này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đối với các đồng chí lão thành cách mạng, đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên, toàn thể nhân dân và lực lượng vũ trang cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài… về những đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc trong những năm qua và năm 2012.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng mong muốn, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta hãy vững một niềm tin, đồng lòng nhất trí, quyết tâm đưa đất nước vượt qua khó khăn, thách thức, tiếp tục những bước phát triển vững chắc. Tổng Bí thư chúc sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng lợi to lớn hơn nữa; chúc Đảng ta ngày càng trưởng thành, vững mạnh; đất nước ngày càng phát triển, cường thịnh; nhân dân ta ngày càng ấm no, nhà nhà vui tươi, người người hạnh phúc
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Về các ý kiến góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992
(i) Báo Sống Mới có bài Nhân sỹ trí thức gửi bản kiến nghị sửa đổi Hiến pháp 1992. Bài báo đưa tin: Sáng 4/2, 15 nhân sỹ trí thức đại diện cho 72 người đầu tiên và hàng nghìn công dân đã ký tên vào bản “Kiến nghị về sửa đổi Hiến pháp 1992” đã gặp mặt trực tiếp và trao đổi ý kiến với ông Lê Minh Thông, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Biên tập Ủy ban, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội.
Tại buổi gặp mặt, ông Nguyễn Đình Lộc, nguyên Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Hà Nội đã nhấn mạnh bản kiến nghị là sự tham gia đóng góp của hàng chục nhân sỹ, trí thức đã được đăng tải trên mạng internet và được sự ủng hộ của hàng ngàn công dân Việt Nam. Đây là một sinh hoạt chính trị bình thường, “trước lạ, sau quen” tạo nên không khí dân chủ trong hoạt động thu thập ý kiến sửa đổi Hiến pháp 1992. “Rất mong Ủy ban công bố bản tóm tắt kiến nghị và Hiến pháp mẫu trên báo chí để nhân dân góp thêm ý kiến” – ông Lộc đề xuất.
Đánh giá về vai trò Hiến pháp đối với vận mệnh đất nước, ông Nguyễn Trung, nguyên thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng, khẳng định việc sửa Hiến pháp là cơ hội lớn để đất nước tạo ra sức mạnh dân tộc “đủ trưởng thành để tổ chức một diễn đàn công khai, cởi mở để phát huy trí tuệ của nhân dân như một hội nghị Diên Hồng mới”.
Trong khi đó, ông Lê Công Giàu nguyên Phó Bí thư Thường trực Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã đề nghị gia hạn thời gian lấy ý kiến dự thảo Hiến pháp thêm khoảng 1 năm để nghiên cứu, thảo luận kỹ, tránh tình trạng lấy ý kiến qua loa, hình thức.
Sau khi nhận bản kiến nghị và Hiến pháp mẫu, thay mặt Ủy ban, ông Lê Minh Thông đã tỏ ý trân trọng những ý kiến đóng góp của mọi người dân và sẽ gửi văn bản đến tận tay Ban Biên tập.
Bản Kiến nghị về sửa đổi Hiến pháp 1992 do các nhân sỹ trí thức trong và ngoài nước cho đến nay (4/2) đã thu hút được hơn 2.000 người ký tên. Bản kiến nghị đã đưa ra 7 kiến nghị chính về Lời nói đầu và Chương I; về quyền con người; về sở hữu đất đai; về tổ chức Nhà nước; về lực lượng vũ trang; về trưng cầu dân ý đối với Hiến pháp và cuối cùng là thời hạn đóng góp ý kiến sửa đổi Hiến pháp. Trong đó riêng kiến nghị về quyền con người cũng đang cộng hưởng chung với nhiều đóng góp riêng lẻ của các trí thức tham gia trên các phương tiên truyền thông về những bất cập khi quyền hiến định đối với quyền con người vẫn bị nằm dưới pháp luật (góp ý của TS. Đặng Minh Tuấn Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội). Cụ thể hơn nữa, ThS Nguyễn Linh Giang thuộc Viện Nhà nước & Pháp luật đã đánh giá trên tờ Pháp Luật TP.HCM (30/1) rằng Dự thảo Sửa đổi Hiến pháp 1992 vẫn chưa khắc phục được những hạn chế của HP hiện hành trong cơ chế bảo đảm thực thi quyền con người, quyền cơ bản của công dân. Hạn chế ấy thể hiện ở cụm từ “theo quy định của pháp luật”.
(ii) Báo Pháp luật Việt Nam có bài Công nhận quyền mưu cầu hạnh phúc của người đồng tính?. Bài báo phản ánh: Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (iSEE) vừa tổ chức hội thảo tham vấn lấy ý kiến nhóm chuyên gia người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT) góp ý cho Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Một trong những nội dung được nhóm này quan tâm là Điều 39 của Dự thảo sửa đổi Hiến pháp quy định về quyền kết hôn, ly hôn.
Theo Điều 39 Dự thảo sửa đổi Hiến pháp (sửa đổi, bổ sung Điều 64 Hiến pháp năm 1992): “1. Nam, nữ có quyền kết hôn và ly hôn. Hôn nhân theo nguyên tắc tự nguyện, tiến bộ, một vợ, một chồng, vợ chồng bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau; 2. Nhà nước bảo hộ hôn nhân và gia đình, bảo hộ quyền lợi của người mẹ và trẻ em”.
Nhóm chuyên gia LGBT cho rằng, cụm từ “nam, nữ” đã loại trừ những người liên giới tính được quyền kết hôn. Không phải người liên giới tính nào cũng muốn xác định giới tính mình thành nam hoặc nữ, chưa kể hiện tại thủ tục thay đổi giấy tờ của họ còn rất nhiều khó khăn.
Điển hình là trường hợp của cô giáo Quỳnh Trâm (tức anh Phạm Văn Hiệp) bị xét thu hồi giấy tờ mới, trả về giấy tờ nam giới dù cơ thể đã là nữ giới. Bên cạnh đó, việc quy định nguyên tắc “một vợ, một chồng” sẽ là cánh cửa đóng cho hôn nhân cùng giới, không đảm bảo được quyền mưu cầu hạnh phúc chính đáng của người đồng tính.
Muốn vậy thì phải trung tính hóa các từ ngữ phân biệt giới tính như “nam, nữ” hay “vợ chồng”. Theo đó, cần sửa Điều 39.1 thành “Công dân có quyền kết hôn và ly hôn. Hôn nhân theo nguyên tắc tự nguyện, tiến bộ, bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau giữa hai người”. Có như thế mới tránh được thực trạng nhiều cặp đồng tính sống chung với nhau nhưng pháp luật chỉ xem họ như những người xa lạ, không được thừa kế (theo pháp luật), không thể đại diện cho nhau (tài sản hoặc nhân thân, đau ốm)…
Đại diện Trung tâm Hành động vì quyền của LGBT (ICS) nhấn mạnh: Đứng từ góc độ quyền con người thì rõ ràng người đồng tính có quyền mưu cầu hạnh phúc, từ đó mà họ cũng có quyền tạo lập mối quan hệ với nhau. Cụ thể hóa của việc tạo lập mối quan hệ đó chính là kết hôn hoặc các chế định tương tự.
Với quy định hiện tại như Dự thảo Hiến pháp, liệu có thể giải thích nguyên tắc “một vợ, một chồng” là hôn nhân là giữa một nữ và một nam hay một người chỉ được có một vợ hoặc một chồng.
Nếu hiểu theo cách thứ hai thì người đồng tính nam cũng có quyền có cho mình một người chồng, cũng như người đồng tính nữ cũng có thể có một người vợ. Tuy nhiên, dù với cách hiểu nào thì Hiến pháp cũng nên trung tính hóa các từ ngữ phân biệt về giới tính. “Ở pháp luật nhiều quốc gia (cả các quốc gia chưa và đã hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới) thường dùng từ “phối ngẫu” hay “bên” (spouse/party) để tránh phân biệt giới tính như “vợ/chồng” (husband/wife)” – vị đại diện này dẫn chứng.
Về vấn đề này, Văn phòng Bộ đề xuất Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, theo dõi, nghiên cứu xây dựng báo cáo tổng hợp các ý kiến góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp, Vụ pháp luật dân sự - kinh tế theo dõi, nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật đối với vấn đề (ii).
2. Báo điện tử Kiến thức có bài Có nên cho phép mang thai hộ?. Bài báo đưa tin về cuộc trao đổi giữa GS.TS Lê Thị Quý, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giới và Phát triển và phóng viên.
- Thưa bà, một trong những nội dung sửa đổi của Luật Hôn nhân & Gia đình năm 2000 mà Ban soạn thảo đưa ra họp bàn mới đây là có hay không việc thừa nhận mang thai hộ. Quan điểm của bà thế nào?
Trước hết, cần phải thấy rằng, mang thai hộ là một hiện tượng rất mới trong xã hội, xuất phát từ hoàn cảnh thực tế là có những gia đình bị vô sinh mà người ta tha thiết mong có con. Họ có thể khá giả hoặc nghèo khó thì nguyện vọng ấy là hoàn toàn chính đáng và tôi ủng hộ.
- Nghĩa là, bà ủng hộ việc cho phép mang thai hộ?
Đúng thế.
- Tại sao bà lại ủng hộ?
Bởi dù có muốn thừa nhận hay không thì người ta vẫn đang lén lút thực hiện đấy thôi. Đó là một nhu cầu tất yếu của xã hội vì nó xuất phát từ ba nhóm: Do vợ hoặc chồng hoặc cả hai vợ chồng đều vô sinh (mà tỷ lệ này đang gia tăng); khi chúng ta cho phép kết hôn đồng tính thì cũng có nghĩa là nhu cầu này cũng sẽ tăng lên; cũng không loại trừ hiện tượng phụ nữ không thích đẻ mà vẫn muốn có con. Tiến bộ khoa học kỹ thuật đã giúp cho người ta hoàn toàn làm được điều đó.
Nếu bây giờ mình không thông qua thì sẽ khiến cho một bộ phận xã hội không thoải mái. Họ lén lút thực hiện và rủi ro tăng cao, vì rất có thể một trong hai bên sẽ phá vỡ thỏa thuận, gây thiệt hại về tiền bạc, sức khoẻ cho bên kia. Nếu mình có luật thì sẽ kiểm soát được điều đó. Vấn đề ở đây là, có con là một quyền thì tại sao lại bắt họ lén lút?
- Nhưng những ý kiến phản đối lo ngại rằng việc mang thai hộ sẽ ảnh hưởng tới kết cấu gia đình truyền thống?
Đương nhiên, mối lo ấy là hoàn toàn có cơ sở vì vấn đề này rất phức tạp. Bởi đứa con sinh ra sau này có ba người là cha mẹ: gồm bố mẹ đẻ (người cho trứng và tinh trùng) và người mẹ mang nặng chín tháng mười ngày. Dù muốn hay không thì nó cũng ảnh hưởng bởi gen di truyền của cả ba người, có thể là những tính tốt, có thể là những tính xấu.
Thứ nữa, mối quan hệ trong xã hội cũng phức tạp, rắc rối lên, nhất là trong việc nếu đứa con đòi hỏi được biết về người mẹ thứ hai, nếu người mẹ mang thai không thực hiện hợp đồng hoặc có hành vi đe dọa cặp vợ chồng và sau cùng là có thể có vấn đề khi phân chia tài sản. Do đó, chúng ta cần phải đối mặt và chuẩn bị mọi thứ để ứng xử với hiện tượng này cho phù hợp.
- Với những người không có khả năng sinh con thì việc mang thai hộ là một lựa chọn tối ưu. Thế nhưng, liệu khi cho phép rồi thì có khiến cho những người phụ nữ lập gia đình muốn có con nhưng... không thích đẻ gia tăng?
Cái đó cũng cần phải lưu tâm. Tôi cũng là thành viên tư vấn về Giới và Gia đình của Quốc hội. Khi đưa ra bàn thảo việc có nên cho phép kết hôn đồng tính, đã có ý kiến tỏ ra lo ngại rằng như thế rất có thể sẽ tạo ra một xu thế mới trong xã hội. Người ta có thể "thử" để kết hôn đồng tính. Chuyện cho phép mang thai hộ cũng tương tự.
Tất nhiên, không thể loại trừ khả năng đó xảy ra. Song, tôi nghĩ khi đã cho phép mang thai hộ thì sẽ phải có một hành lang pháp lý chặt chẽ để hạn chế đến mức tối đa chuyện đó.
- Liệu khi pháp luật cho phép mang thai hộ có tạo ra một ngành nghề mới trong xã hội là một bộ phận phụ nữ sẽ kiếm sống bằng việc... mang thai không, thưa bà?
Cái đó cũng có thể. Tuy nhiên, theo tôi thì điều đó không quá đáng lo. Vì khi ấy, sẽ phải có ban y tế để kiểm tra sức khoẻ của những người phụ nữ nhận mang thai hộ ấy. Đương nhiên, vì ta chưa làm nên chưa thể nói cụ thể song tôi tin luật pháp cũng sẽ lưu tâm đến vấn đề này. Và nữa, đây là việc "mang thai hộ" chứ không phải "đẻ thuê". Chính vì ta chưa thông qua luật cho phép nên người ta mới lén lút thuê người đẻ đấy chứ!
- Theo bà, hiện nay xã hội đã đến mức cấp bách để đặt ra vấn đề cho phép mang thai hộ?
Cấp bách thì cũng chưa hẳn. Nhưng tương lai thì đó sẽ là một vấn đề xã hội và cần phải nhìn nhận cho thấu đáo. Đừng cứ mãi nhân danh văn hóa truyền thống để mà tước bỏ đi quyền làm cha mẹ, quyền có con chính đáng của các cặp vợ chồng vô sinh.
Về vấn đề này, Văn phòng Bộ đề xuất Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế nghiên cứu, đề xuất trong quá trình xây dựng Luật sửa đổi Luật Hôn nhân và gia đình.
III- THÔNG TIN KHÁC
Báo Nhân dân điện tử đưa tin Họp Ban Chỉ đạo Trung ương Phong trào xây dựng đời sống văn hóa. Bài báo đưa tin: Sáng 5-2, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo Trung ương Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" tổ chức phiên họp thứ nhất công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc hợp nhất Ban Chỉ đạo Trung ương Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" và Ban Vận động Trung ương Cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư".
Tham dự cuộc họp, có các đồng chí Ủy viên T.Ư Ðảng: Nguyễn Thiện Nhân, Phó Thủ tướng Chính phủ; Hoàng Tuấn Anh, Bộ trưởng Văn hóa - Thể thao và Du lịch; cùng hơn 30 thành viên Ban Chỉ đạo. Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân được giao làm Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa". Tại cuộc họp, các thành viên Ban Chỉ đạo đã đề xuất ý kiến cho kế hoạch thực hiện Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" giai đoạn 2013-2015, đồng thời đề xuất ý kiến về việc tổ chức Hội nghị tuyên dương gia đình văn hóa tiêu biểu xuất sắc toàn quốc lần thứ hai được tổ chức năm 2013.
Phát biểu ý kiến tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân nêu rõ: Ðể các hoạt động trong phong trào ngày càng thiết thực, phát huy hiệu quả, công tác chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền phải được đặt lên hàng đầu; cần huy động mọi nguồn lực, mọi cơ quan đoàn thể tham gia phong trào. Công tác chỉ đạo cần được tiến hành đồng bộ để nội dung hoạt động của phong trào lan tỏa trong mọi tầng lớp xã hội; tạo dựng các mối liên kết chặt chẽ hơn nữa giữa các bộ, ngành, đơn vị để phần kinh phí dành cho phong trào ngày càng nhiều hơn nữa bên cạnh ngân sách nhà nước... Trong năm 2013, các cơ quan có thẩm quyền cần tập trung rà soát lại tiêu chí, cách thức bình xét trong các hoạt động của phong trào; bên cạnh đó, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, nhân rộng các điển hình tiên tiến trong phong trào đến với đông đảo nhân dân.