I- THÔNG TIN NỔI BẬT
Báo điện tử Chính phủ có bài Xuất siêu – Bước chuyển quan trọng. Theo thông tin mới nhất của Tổng cục Hải quan, 8 tháng năm 2012, Việt Nam đã xuất siêu 134 triệu USD. Đây trước hết là một tin vui và là một trong những kết quả nổi bật của hoạt động kinh tế trong bối cảnh rất khó khăn. Đây có thể coi là bước chuyển quan trọng mặc dù vẫn còn đôi điều băn khoăn.
Đã nhiều năm qua, trong quan hệ buôn bán với nước ngoài, Việt Nam luôn ở vị thế nhập siêu. Trong suốt 27 năm (kể từ năm 1985 đến năm 2011), chỉ duy nhất có năm 1992 là chúng ta xuất siêu với mức rất “nhẹ” khoảng 40 triệu USD; còn năm nào cũng nhập siêu, có những năm nhập siêu rất lớn. Có tới 4 năm liền (2007- 2010), mức nhập siêu tính bằng tỷ USD đã lên đến 2 chữ số mà năm 2008 là một thí dụ (18 tỷ USD).
Đến 8 tháng 2012, Việt Nam lần đầu tiên trong gần 20 năm nay đã có bước chuyển quan trọng từ nhập siêu lớn và liên tục sang xuất siêu. Kỳ vọng này đã được đặt thành mục tiêu từ cuối thập kỷ trước, nhưng đến nay mới thực hiện được; mục tiêu xuất siêu cũng được đặt ra vào cuối thập kỷ này, nhưng đã được thực hiện ngay từ năm thứ 2.
Trong nhiều sự phát triển, thì đạt được sự chuyển đổi vị thế, được coi là dấu ấn, là một tin vui lớn- mặc dù mức xuất siêu của ta còn nhỏ về quy mô, chưa ổn định vững chắc (cần nhớ rằng, nếu cùng kỳ năm trước, mức nhập siêu lên đến 6,575 tỷ USD, bằng 10,5% kim ngạch xuất khẩu; chỉ tiêu kế hoạch năm 2012 là 12- 13 tỷ USD và tỷ lệ 12- 13%).
I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thanh niên Online có bài Thi hành nhầm tài sản của người khác. Bài báo phản ánh: Bà Nguyễn Thị Ngọc Dung (51 tuổi, ngụ P.Tân Xuân, TX.Đồng Xoài, Bình Phước) vừa gửi đơn (lần 2) đến cơ quan chức năng, tố cáo hành vi làm trái pháp luật của Chi cục Thi hành án dân sự (THADS) TX.Đồng Xoài.
Theo đơn của bà Dung, vào ngày 31.8, trong lúc bà vắng nhà thì đoàn công tác gồm Viện KSND thị xã, Công an P.Tân Thiện (TX.Đồng Xoài)... do ông Hoàng Văn Ngọc, Chấp hành viên Chi cục THADS TX.Đồng Xoài, dẫn đầu đến nhà bà thu giữ chiếc ô tô mang biển số 93N-2847 (trị giá trên 500 triệu đồng). Theo bà Dung, Chi cục THADS TX.Đồng Xoài không thông báo cho chủ sở hữu biết, không nói lý do thu giữ. Đặc biệt, quá trình thu giữ không kiểm tra tình trạng của chiếc xe mà cho người lái về trụ sở chi cục (do chìa khóa để sẵn trên xe).
Theo Chi cục THADS TX.Đồng Xoài, quá trình tạm giữ chiếc ô tô biển số trên do có người tố cáo chị Nguyễn Thị Ngọc Lệ (35 tuổi, con bà Dung) đang có dấu hiệu tẩu tán tài sản (theo thông báo của chi cục vào ngày 5.9, thì chị Lệ phải thi hành một bản án dân sự, trả cho người khác 2,2 tỉ đồng). Tuy nhiên, qua xác minh, chi cục mới biết có sự nhầm lẫn vì chiếc ô tô trên thuộc sở hữu của bà Dung. Chính vì thế, chiều 18.9, Chi cục THADS TX.Đồng Xoài đã mời bà Dung lên để trả lại xe.
Đúng ngày hẹn, bà Dung không chịu nhận xe với lý do trong văn bản không nói rõ nguyên nhân trả lại tài sản, không có lời xin lỗi của cơ quan THA. Và quá trình giữ xe không biết có bị hư hỏng, mất mát gì hay không, nên bà đã yêu cầu được gọi người bảo trì của hãng xe bán đến kiểm định chất lượng tài sản trước và sau khi bị Chi cục THADS TX.Đồng Xoài thu giữ, nhưng đã bị khước từ. "Tôi khẳng định rằng hành vi của ông Ngọc cùng một số người đến thu xe là trái pháp luật. Ông Ngọc phải có nghĩa vụ giao trả lại xe cho tôi ở nơi đã thu giữ. Ngoài ra phải bồi thường cho tôi những mất mát, hư hao trong quá trình thu giữ cũng như tiền thuê xe đi lại trong thời gian tài sản bị tạm giữ", bà Dung nói.
Trong khi đó, được sự ủy quyền của cấp trên, trao đổi với PV vào ngày 21.9, ông Hoàng Văn Ngọc cho biết: “Do trước đó chị Lệ thường hay mượn xe của bà Dung để đi nên chúng tôi nhầm tưởng đây là xe của đương sự. Tuy nhiên, sau khi xác minh chiếc xe trên không thuộc quyền sở hữu của chị Lệ nên cơ quan THA đã thông báo trả lại xe cho bà Dung. Nếu không đồng ý với quyết định này, bà Dung có thể gửi khiếu nại đến Chi cục THADS TX.Đồng Xoài. Trường hợp chúng tôi giải quyết không thỏa đáng, bà Dung có thể khởi kiện ra tòa”.
Trao đổi với PV, một luật sư thuộc Đoàn luật sư tỉnh Bình Phước cho rằng: “Việc thu giữ chiếc ô tô mà không xác minh nguồn gốc sở hữu cụ thể của chấp hành viên có dấu hiệu vi phạm pháp luật về THA. Chưa hết, khi phát hiện ra nhầm lẫn đã không có sự giải thích rõ ràng, xin lỗi công khai, khắc phục hậu quả... mà còn thách thức người dân đi kiện là không nên. Cơ quan cấp trên (Cục THADS tỉnh Bình Phước) hoặc Viện KSND cần phải vào cuộc, để xác minh, làm rõ”. Cũng theo vị luật sư này, trong trường hợp không được giải quyết thỏa đáng, bà Dung có thể khởi kiện ra tòa về hành vi thu giữ tài sản trái pháp luật của ông Ngọc, gây thiệt hại cho bản thân.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Vướng trong việc thay người giám hộ. Bài báo phản ánh: Mẹ vợ muốn thay con rể làm giám hộ cho con gái mất năng lực hành vi dân sự nhưng không được giải quyết.
Hơn một năm nay, bà N. (quận 3, TP.HCM) đã gõ cửa rất nhiều cơ quan để giành quyền giám hộ người con gái (41 tuổi) nhưng bất thành. Con bà là chị H. trước làm kế toán trưởng một công ty nước ngoài. Không may, biến chứng sau cơn bệnh lao màng não đã khiến chị không còn khả năng nhận thức, điều khiển hành vi.
Tháng 4-2011, từ yêu cầu của bà N., TAND quận Tân Bình đã ra quyết định tuyên bố chị H. mất năng lực hành vi dân sự. Theo quy định tại Điều 62 Bộ luật Dân sự năm 2005, chồng chị H. là người giám hộ đương nhiên của chị. Chỉ khi nào chồng chị không đủ điều kiện thì cha, mẹ chị mới làm giám hộ. Thế nhưng theo bà N. thì chồng chị H. không lo điều trị bệnh cho vợ bởi anh đã có người phụ nữ khác và có cả con riêng. Bà cũng cho rằng anh đã tự ý bán đi một số tài sản chung của vợ chồng. Ngoài việc đưa chị H. về nhà mình chăm sóc, bà N. còn muốn được thay con rể thực hiện quyền giám hộ đối với chị.
Căn cứ vào một số văn bản trả lời của nhiều cơ quan (trong đó có thông báo của Cơ quan CSĐT Công an quận Tân Bình cho rằng chồng chị H. có dấu hiệu vi phạm chế độ một vợ, một chồng nhưng chưa đủ cơ sở để truy cứu trách nhiệm hình sự), bà N. đã đến UBND phường nơi bà cư trú để đăng ký làm người giám hộ cho chị H. Đây cũng là hướng dẫn của Bộ Tư pháp khi trả lời đơn khiếu nại của bà tại công văn ký ngày 28-3-2012.
Tuy nhiên, yêu cầu đã nêu của bà N. không được UBND phường chấp thuận. Gửi văn bản đến Bộ Tư pháp, UBND quận 3 nêu: Nghị định 158/2005 của Chính phủ không có quy định và Bộ Tư pháp cũng chưa có văn bản hướng dẫn thủ tục, biểu mẫu về giám hộ đương nhiên. Để có cơ sở giải quyết hồ sơ của bà N., UBND quận 3 đề nghị Bộ Tư pháp hướng dẫn cụ thể. Hiện UBND quận 3 đang chờ phản hồi Bộ Tư pháp.
II- CÁC NỘI DUNG KHÁC
Báo Thanh niên Online có bài Rắc rối từ CMND mới. Bài báo phản: Chứng minh nhân dân (CMND) là giấy tờ quan trọng liên quan đến hàng loạt giao dịch của người dân. Việc đổi giấy mới có 12 số thay cho 9 số liệu có ảnh hưởng đến những giao dịch trước đây?
Như Thanh Niên đã phản ánh, từ ngày 21.9, Bộ Công an triển khai thí điểm cấp CMND mẫu mới tại 4 điểm thuộc TP.Hà Nội, gồm các quận, huyện Tây Hồ, Từ Liêm, Hoàng Mai và Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự an toàn xã hội (QLHCTTATXH).
Trao đổi với Thanh Niên chiều qua 22.9, thiếu tướng Trần Văn Vệ, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát QLHCTTATXH, Bộ Công an cho biết, CMND mới có chế độ bảo mật hiện đại, khó có chất liệu có thể làm giả, trên cơ sở mỗi công dân tự kê khai vân tay. Vân tay này sẽ được lưu trữ, bảo quản theo chế độ bảo mật, tránh bị đánh cắp.
Cũng theo ông Vệ, việc làm CMND mới đồng thời với việc hoàn thiện hệ thống dữ liệu lưu giữ vân tay nối mạng trong toàn quốc nên thuận tiện cho việc xác định danh tính của mỗi công dân, không thể xảy ra trường hợp một người có 2 đến 3 CMND. Ngoài ra, việc thay đổi mẫu CMND mới sẽ góp phần phục vụ công tác điều tra, giúp lực lượng công an đấu tranh phòng, chống tội phạm khi cần tra cứu nhanh một số thông tin cá nhân và vân tay tội phạm tại hiện trường gây án.
“CMND cũ và mới có điểm khác nhau là 9 số và 12 số nhưng đều có giá trị như nhau, tồn tại song song, không có bất cứ sự phân biệt nào”, thiếu tướng Vệ khẳng định.
Tuy nhiên, theo ghi nhận của Thanh Niên đã xuất hiện một số băn khoăn thắc mắc từ người dân. Bà Nguyễn Thị Bắc, ngụ Q.Hoàng Mai nói: “Trước đây tôi sử dụng CMND có 9 số để thực hiện các giao dịch về công chứng nhà cửa đất đai, nếu đổi CMND mới có 12 số thì không biết có ảnh hưởng gì đến giao dịch này?”.
Bà Phạm Thị Thảo, Chủ tịch HĐTV, công chứng viên Văn phòng công chứng Hồ Gươm cho hay, việc thay CMND 9 số bằng 12 số sẽ phát sinh ra một số vướng mắc. “Ví dụ đối với một hợp đồng tranh chấp thì hiệu lực của nó có thể là 5 năm, nếu người dân dùng CMND 9 số để ký kết hợp đồng mà giờ CMND của họ thay đổi thì bắt buộc hợp đồng cũng phải sửa đổi, bổ sung thêm phần phụ lục”, bà Thảo nói.
Cũng theo bà Thảo, trước đây người dân được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) có thể hiện CMND 9 số, bây giờ họ có CMND 12 số, nếu muốn giao dịch thì phải thêm một bước là xin xác nhận tại Phòng TN-MT “đính chính” lại sổ đỏ thay đổi số CMND thì mới giao dịch được. “Từ trước đến nay, tại các văn phòng công chứng, nếu khách hàng có sai lệch về CMND, bị mất xin cấp lại có thay đổi số thì phải đính chính lại, tôi cho rằng đó cũng là những vấn đề khó khăn”, bà Thảo cho hay.
“Hiện tại chúng tôi đang phải chờ hướng dẫn từ cơ quan công an và tài nguyên - môi trường về những trường hợp này, có phải đính chính hay không, hay có những bổ sung thế nào để đảm bảo quyền lợi cho khách hàng cũng như không phát sinh. Nếu trên thực tế có những trường hợp như thế này thì chúng tôi sẽ mất thêm một số thủ tục nữa như phải đi xác minh tại công an phường xem người này có phải thay đổi CMND hay không mới có thể công chứng các giao dịch”, bà Thảo cho biết.
Trong khi đó, một công chứng viên tại H.Từ Liêm cho biết chưa gặp các trường hợp có CMND mới đến giao dịch nhưng nếu có sẽ mất thêm thời gian để xác minh khách hàng, yêu cầu họ phải lăn tay để “an toàn” cho hoạt động công chứng.
Phản ánh với Thanh Niên, nhiều người bày tỏ băn khoăn khi trước đây họ thực hiện mở tài khoản tại các ngân hàng bằng CMND 9 số, nếu giờ sử dụng CMND 12 số thì có thực hiện được các giao dịch như rút tiền, chuyển tiền... hay không?
Thanh Niên đã liên lạc với lãnh đạo các ngân hàng Agribank, Vietinbank... đều nhận được câu trả lời là cũng vừa nắm bắt được sự việc; để có câu trả lời chính xác sẽ phải chờ các ban ngành chức năng và có các thông tin cụ thể vào đầu tuần tới.
Giải đáp những vấn đề trên, thiếu tướng Trần Văn Vệ cho biết từ ngày 21.9, Bộ Công an đã có văn bản gửi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan chức năng thông báo việc tồn tại hai loại giấy CMND và cùng có hiệu lực như nhau. Trong từng lĩnh vực cụ thể, các ngành sẽ có những hướng dẫn chỉ đạo riêng. “Chúng tôi cho rằng, CMND mới sẽ không ảnh hưởng nhiều đến các giao dịch trước đây của người dân”, ông Vệ khẳng định.
Trong dự án luật Hộ tịch đang soạn thảo và dự kiến được Quốc hội thông qua vào thời gian tới có đưa ra ý tưởng loại bỏ các giấy tờ gắn liền với nhân thân của mỗi người như giấy khai sinh, đăng ký kết hôn, khai tử, giám hộ, nhận cha mẹ nuôi, xác định lại dân tộc, giới tính..., và việc cấp một mã số định danh cho mỗi người (căn cứ vào con số này có thể biết tất cả các sự kiện trong đời của họ). Theo đó, nhà nước sẽ chỉ thiết lập một loại sổ gọi là sổ hộ tịch tại cơ quan đăng ký hộ tịch - nơi công dân đăng ký khai sinh (do UBND cấp xã, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài trực tiếp quản lý). Ngoài ra để tạo thuận tiện cho người dân (không cư trú tại nơi đăng ký khai sinh), dự luật quy định các sự kiện hộ tịch phát sinh sau khi đăng ký khai sinh (như kết hôn, ly hôn...) không bắt buộc phải đăng ký tại nơi quản lý sổ hộ tịch, mà người dân có thể yêu cầu đăng ký tại nơi cư trú của mình.
Theo thiếu tướng Trần Văn Vệ, dự thảo luật Hộ tịch có nêu số định danh cá nhân, và giao cho Bộ Công an chịu trách nhiệm. “Chúng tôi đã tính đến chuyện đó nên mới làm số CMND 12 số. Sau này sẽ hoàn thiện dữ liệu quốc gia về dân cư. Khi con người sinh ra thì sẽ cấp số định danh này, đến 14 tuổi sẽ làm CMND theo số này. Số này sẽ theo suốt cuộc đời một con người và đây là số chính thức của người dân. Dù có luật Hộ tịch thì cũng không thể bỏ CMND vì đây là căn cước, là mã số công dân xác nhận về một con người. CMND và hộ tịch là hai cái khác nhau nhưng cùng tồn tại”, ông Vệ nói.