Việc khai thác không gian ngầm là xu hướng tất yếu của đô thị hiện đại. Nhiều ý kiến cho rằng việc phát triển và sử dụng hiệu quả không gian ngầm sẽ giúp Thủ đô Hà Nội cải thiện môi trường sinh thái, giảm đáng kể ô nhiễm đô thị, nâng cao lợi ích kinh tế và xã hội của Thành phố.
Chính phủ quy định giới hạn độ sâu không gian ngầm
Luật Thủ đô (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025. Tuy nhiên, việc quản lý, sử dụng không gian ngầm chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
Cụ thể, theo Luật, việc quản lý, sử dụng không gian ngầm phải dựa trên cơ sở đánh giá đầy đủ về điều kiện tự nhiên, địa chất, địa mạo, thủy văn; phù hợp với các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch.
Đồng thời, bảo đảm quốc phòng, an ninh; ưu tiên các công trình có tính lưỡng dụng, có khả năng sẵn sàng chuyển sang phục vụ nhu cầu quốc phòng, an ninh; bảo tồn không gian văn hóa và cảnh quan môi trường, di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; bảo đảm kết nối đồng bộ với không gian trên mặt đất và các không gian xây dựng công trình ngầm có liên quan.
Việc xây dựng công trình ngầm, bao gồm cả phần móng, cọc và phần ngầm của công trình trên mặt đất, phải thực hiện theo dự án đầu tư xây dựng, hạng mục của dự án đầu tư xây dựng hoặc giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng.
Không gian ngầm phải được phân vùng chức năng để quản lý, khai thác, sử dụng. Người sử dụng đất thuộc địa bàn Thành phố được sử dụng lòng đất theo chiều thẳng đứng trong phạm vi ranh giới thửa đất tính từ mặt đất đến mức giới hạn độ sâu theo quy định của Chính phủ phù hợp với quy hoạch. Việc sử dụng lòng đất ngoài giới hạn độ sâu do Chính phủ quy định phải được cấp phép phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt.
Tổ chức, cá nhân được Nhà nước cho phép sử dụng lòng đất ngoài giới hạn độ sâu do Chính phủ quy định để xây dựng công trình ngầm phải trả tiền sử dụng không gian ngầm, trừ trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng không gian ngầm đối với công trình ngầm không nhằm mục đích kinh doanh, thuộc danh mục khuyến khích đầu tư xây dựng hoặc trường hợp khác do Chính phủ quy định.
/Tháng%208/ham-di-bo.jpg)
Cũng theo Luật Thủ đô (sửa đổi), Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội ban hành danh mục các công trình ngầm được khuyến khích đầu tư xây dựng. Các công trình ngầm, phần ngầm của công trình xây dựng trên mặt đất đã được xây dựng hoặc có giấy phép xây dựng trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành thì không phải làm thủ tục xin cấp phép và trả tiền sử dụng không gian ngầm.
Việc cải tạo, xây dựng lại công trình ngầm, phần ngầm của công trình xây dựng trên mặt đất đã có; điều chỉnh giấy phép xây dựng làm thay đổi việc sử dụng không gian ngầm sau ngày Luật này có hiệu lực thi hành phải được cấp phép và trả tiền sử dụng không gian ngầm theo quy định của Luật này.
Giúp khai thác tối ưu quỹ đất đô thị
Chia sẻ về quản lý và sử dụng không gian ngầm đô thị tại Hà Nội, TS. Nguyễn Công Giang, Khoa Xây dựng, Đại học Kiến trúc Hà Nội cho biết, TP Hà Nội đang đối mặt với thách thức trong việc quản lý và sử dụng không gian ngầm trong bối cảnh đô thị ngày càng phát triển. Sự phát triển mạnh mẽ của không gian ngầm đô thị là tiêu chí cần thiết để đo lường mức độ hiện đại hóa của TP Hà Nội và là xu hướng tất yếu của phát triển đô thị.
Để xây dựng Hà Nội trở thành một TP ngày một hiện đại, cần tăng cường hơn nữa sự phối hợp không gian ngầm và không gian trên mặt đất, thúc đẩy quy hoạch khoa học, sử dụng hợp lý và quản lý tỉ mỉ tài nguyên không gian dưới lòng đất bằng những nỗ lực cụ thể, đồng thời xây dựng quản lý không gian ngầm chất lượng cao.
Theo TS. Nguyễn Công Giang, phát triển và sử dụng hiệu quả không gian ngầm đô thị có thể cải thiện môi trường sinh thái của TP, giảm đáng kể ô nhiễm đô thị, duy trì cảnh quan lịch sử và văn hóa của TP, tăng hiệu quả diện tích cây xanh của TP và mở rộng năng lực của cơ sở hạ tầng ở một mức độ nào đó.
Quy hoạch hợp lý không gian ngầm đô thị không chỉ có thể đẩy nhanh quá trình phát triển của TP mà còn nâng cao lợi ích kinh tế và xã hội của TP. Do đó, không gian ngầm đô thị phải được phát triển và tận dụng tốt để TP có thể phát triển nhanh hơn và tốt hơn.
Một số chuyên gia cho rằng, việc khai thác không gian ngầm là xu hướng tất yếu của đô thị hiện đại. Hà Nội cũng xác định phát triển đô thị theo mô hình giao thông công cộng (TOD), nên việc khai thác không gian ngầm càng cần thiết, góp phần tăng thêm diện tích, không gian cho các phương tiện giao thông công cộng, các loại hình dịch vụ, thương mại... để khai thác tối ưu quỹ đất đô thị. Vì vậy, việc phát triển và sử dụng hiệu quả không gian ngầm đô thị sẽ giúp Thủ đô cải thiện môi trường sinh thái, giảm đáng kể ô nhiễm đô thị, nâng cao lợi ích kinh tế và xã hội của Thành phố.
