Chiều 14/10, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc đã chủ trì cuộc họp Ban soạn thảo Dự thảo Nghị định về đăng ký biện pháp bảo đảm. Đây sẽ là Nghị định thay thế Nghị định số 83/2010/NĐ-CP về đăng ký giao dịch bảo đảm để phù hợp với quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật có giá trị pháp lý cao hơn, nhất là phù hợp với các quy định mới về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và đăng ký biện pháp bảo đảm của Bộ luật Dân sự năm 2015.
Theo báo cáo của Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm, Nghị định số 83 đã bổ sung một số thủ tục mới trong đăng ký, trong đó có thủ tục đăng ký thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai. Tuy nhiên, việc cho phép mô tả chung về tài sản bảo đảm dẫn đến nhiều trường hợp lợi dụng quy định này để che giấu tình trạng pháp lý thật sự của tài sản. Vì thế, cần sửa đổi theo hướng các bên phải mô tả chi tiết hơn, rõ ràng hơn về tài sản và chịu trách nhiệm đối với tính xác thực của thông tin đó. Tài sản hình thành trong tương lai ít nhiều thiếu tính chắc chắn nên để bảo vệ tốt hơn quyền lợi của bên nhận bảo đảm, cần có quy định về các yếu tố tối thiểu phải được mô tả về tài sản hình thành trong tương lai khi thế chấp.
Cụ thể, Dự thảo Nghị định dự kiến quy định các trường hợp đăng ký thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai là trường hợp đăng ký thế chấp dự án đầu tư xây dựng nhà ở, nhà ở hình thành trong tương lai của chủ đầu tư xây dựng dự án nhà ở; trường hợp đăng ký thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai của tổ chức, cá nhân mua nhà ở hình thành trong tương lai trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở; trường hợp đăng ký thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai được xây dựng trên thửa đất thuộc quyền sử dụng của tổ chức, cá nhân.
Dự thảo Nghị định cũng quy định trường hợp chuyển tiếp đăng ký thế chấp quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai (gồm người yêu cầu đăng ký đã đăng ký thế chấp quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở có yêu cầu chuyển tiếp sang đăng ký thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai và người yêu cầu đăng ký đã đăng ký thế chấp quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở có yêu cầu chuyển tiếp sang đăng ký thế chấp nhà ở do nhà ở hình thành trong tương lai đã được hình thành, đã được nghiệm thu đưa vào sử dụng. Ngoài ra, việc chuyển tiếp đăng ký thế chấp quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở sang đăng ký thế chấp nhà ở do nhà ở hình thành trong tương lai đã được hình thành sẽ được thực hiện đồng thời với thủ tục chứng nhận quyền sở hữu nhà ở.
Đại diện Văn phòng đăng ký đất đai TP.Hà Nội ủng hộ quy định việc chuyển tiếp thực hiện đồng thời với thủ tục cấp chứng nhận quyền sở hữu nhà ở. Bên cạnh đó, đề nghị bổ sung quy định công chứng trong trường hợp này vì hiện vướng mắc ở chỗ là đối với nhà ở đã được nghiệm thu đưa vào sử dụng nhưng chưa làm thủ tục chứng nhận quyền sở hữu thì bị từ chối công chứng.
Đặc biệt, Phó Cục trưởng Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm Nguyễn Chi Lan cho biết, Dự thảo Nghị định quy định cơ chế để cơ quan đăng ký chủ động cung cấp thông tin đối với những biện pháp bảo đảm mà tài sản bảo đảm có giá trị lớn, giao dịch nhiều trên thị trường, thường phát sinh tranh chấp (dự án đầu tư xây dựng nhà ở, nhà ở hình thành trong tương lai thuộc dự án xây dựng nhà ở của chủ đầu tư; dự án đầu tư xây dựng công trình xây dựng hình thành trong tương lai thuộc dự án xây dựng công trình của chủ đầu tư thuộc loại tài sản này). Quy định trên nhằm giúp cho người dân và doanh nghiệp có được thông tin pháp lý kịp thời về tình trạng pháp lý của tài sản bảo đảm và cũng phù hợp với tinh thần của Luật Tiếp cận thông tin năm 2016.
Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc ủng hộ quy định chủ động cung cấp thông tin của các cơ quan quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm, cơ quan, tổ chức thực hiện hoạt động đăng ký giao dịch bảo đảm mà không đợi đến chỉ khi có yêu cầu mới có cung cấp thông tin. Nhưng Thứ trưởng lưu ý, "liều lượng" thông tin là rất quan trọng, nghĩa là chỉ cung cấp những thông tin về tài sản bảo đảm, không liên quan đến thông tin cá nhân.
Thục Quyên