Góp ý vào dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) tại phiên thảo luận toàn thể ở hội trường vào chiều 25/10, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tán thành việc không quy định cụ thể các loại giao dịch phải công chứng trong Luật Công chứng (sửa đổi).
Tại Kỳ họp thứ 7 (05/2024), Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật Công chứng (sửa đổi). Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 gồm 79 điều, trong đó, đã sửa đổi, bổ sung 73 điều; giữ nguyên 05 điều; bổ sung 01 điều 36a; số lượng điều tăng lên 01 điều so với dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội.
Không quy định cụ thể các loại giao dịch phải công chứng
Liên quan tới quy định về quy định các loại giao dịch phải công chứng, đại biểu Phạm Văn Hòa – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp tán thành việc tích hợp ưu điểm của các loại ý kiến khác nhau. Theo đó, bổ sung khoản 2 Điều 1 quy định về tiêu chí xác định các giao dịch phải công chứng, cụ thể là: “2. Giao dịch phải công chứng là giao dịch quan trọng, đòi hỏi mức độ an toàn pháp lý cao và được pháp luật quy định phải công chứng.”; đồng thời, giao Chính phủ chỉ đạo rà soát các giao dịch phải công chứng đang được quy định trong các luật, nghị định, thông tư hiện hành để sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền và kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung trong thời hạn 01 năm kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành, bảo đảm phù hợp với tiêu chí quy định tại Luật Công chứng (khoản 12 Điều 78). Bộ Tư pháp có trách nhiệm rà soát, cập nhật, đăng tải các giao dịch phải công chứng trên Cổng thông tin điện tử của Bộ (khoản 2 Điều 71).
Bên cạnh đó, đại biểu tỉnh Đồng Tháp cũng đề xuất để Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện giám sát các Danh mục cần phải giao dịch công chứng nhằm đảm bảo khách quan, công bằng, đảm bảo tuân thủ đúng theo quy định của pháp luật.
Đại biểu Phạm Văn Hòa – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp
Nêu quan điểm, đại biểu Đặng Bích Ngọc – Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình đề nghị không quy định cụ thể các loại giao dịch phải công chứng trong Luật Công chứng để tránh trùng lặp với các quy định của pháp luật chuyên ngành như Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật doanh nghiệp. “Phương án này sẽ tạo sự linh hoạt hơn cho việc sửa đổi quy định về giao dịch phải công chứng tại các văn bản quy phạm pháp luật khác, phù hợp thực tiễn, đảm bảo tính ổn định của Luật Công chứng, nhất là trong điều kiện khoa học, công nghệ phát triển như hiện nay nhiều giao dịch kinh tế, dân sự mới phát sinh, khó dự báo trước, ..”, đại biểu lý giải.
Cũng theo đại biểu việc giao Chính phủ chỉ đạo rà soát các giao dịch phải công chứng là phù hợp; đồng thời, Bộ Tư pháp có trách nhiệm rà soát, lập, đăng tải công khai các giao dịch, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân theo dõi khi thực hiện các thủ tục pháp lý.
Đại biểu Đặng Bích Ngọc – Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình
Cùng quan điểm, đại biểu Thái Thị An Chung – Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An cơ bản thống nhất với việc không quy định cụ thể các loại giao dịch phải công chứng trong dự thảo Luật, bởi vì các giao dịch phải công chứng đã được quy định trong các luật chuyên ngành. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng không cần thiết phải bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 1, vì quy định giao dịch phải công chứng là giao dịch quan trọng, đòi hỏi mức độ an toàn pháp lý cao là quy định còn mang tính định tính, chung chung nên khó xác định. Mặt khác, về hình thức giao dịch dân sự, điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự đã được quy định trong Bộ luật Dân sự và các luật chuyên ngành khác.
Đại biểu Thái Thị An Chung – Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An
Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên
Quan tâm đến nội dung quy định bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên là loại hình bảo hiểm bắt buộc, Đại biểu Phạm Thị Kiều – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông đề nghị, cần đối chiếu, cân nhắc kỹ, xác định rõ bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp và công chứng viên có phải bắt buộc nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi công cộng hoặc an toàn xã hội hay không. Bởi theo đại biểu, công chứng viên hoạt động chủ yếu theo tư cách cá nhân và tuân thủ pháp luật, chịu trách nhiệm trước pháp luật và trước người yêu cầu công chứng về văn bản công chứng mà mình thực hiện.
Đại biểu Phạm Thị Kiều – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông
Cho rằng bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên là một cơ chế quan trọng, đại biểu Đặng Bích Ngọc – Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình nhấn mạnh, quy định này được đặt ra nhằm đảm bảo trách nhiệm của công chứng viên đối với các thiệt hại mà khách hàng có thể phải gánh chịu do sai sót của các công chứng viên.
Để sửa đổi và hoàn thiện các quy định liên quan, đảm bảo việc tham gia bảo hiểm được thực hiện nghiêm túc, công bằng và bảo vệ tối đa quyền lợi của các bên liên quan dự thảo Luật lần này đã bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết điều kiện, quy tắc bảo đảm, mức phí bảo hiểm, số tiền bảo hiểm tối thiểu đối với bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên, bổ sung cơ chế giám sát việc tham gia bảo hiểm. Tuy nhiên, theo đại biểu trong thực tiễn, nếu mức bồi thường từ bảo hiểm không đủ để chi trả cho toàn bộ thiệt hại của khách hàng, Luật Công chứng chưa quy định rõ trách nhiệm của công chứng viên hoặc tổ chức hành nghề công chứng trong các trường hợp này sẽ gây khó khăn cho khách hàng khi đòi bồi thường toàn bộ thiệt hại. Vì vậy, đề nghị bổ sung quy định về xử lý khi bảo hiểm không đủ chi trả theo hướng quy định rõ trách nhiệm của công chứng viên hoặc tổ chức hành nghề công chứng trong trường hợp số tiền bồi thường từ bảo hiểm không đủ chi trả cho thiệt hại của khách hàng.
Đại biểu Thạch Phước Bình – Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh
Về nội dung này, đại biểu Thạch Phước Bình – Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh cho rằng, bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho công chứng viên là loại hình bảo hiểm bắt buộc, giúp đảm bảo quyền lợi cho người yêu cầu công chứng và giảm thiểu rủi ro cho tổ chức hành nghề công chứng. Dự thảo đã yêu cầu tổ chức hành nghề công chứng phải thông báo và gửi bản sao hợp đồng bảo hiểm cho Sở Tư pháp trong thời hạn 10 ngày. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần nghiên cứu bổ sung thêm chế tài xử phạt đối với trường hợp tổ chức hành nghề công chứng không thực hiện nghĩa vụ thông báo đúng thời hạn. Điều này nhằm đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm của tổ chức hành nghề công chứng trong việc duy trì bảo hiểm cho công chứng viên./.