Trong buổi sáng ngày 29/9/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Trang web Thông tấn xã Việt Nam phản ánh: Ngày 28/9, phiên họp thứ 24 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã được khai mạc dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng.
Trong phiên họp sáng 28/9, dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến lần cuối về hai dự Luật Viễn thông và Luật Tần số vô tuyến điện, chuẩn bị để thông qua tại Kỳ họp thứ 6 của Quốc hội.
Dự Luật Viễn thông sau khi chỉnh sửa, trình xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội gồm 10 Chương, 63 Điều; gộp một số điều, bỏ 1 điều và bổ sung 3 điều so với dự thảo trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5. Thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất ý kiến với kết quả báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật viễn thông và tập trung cho ý kiến về một số vấn đề còn chưa thống nhất, nhất là nội dung điều luật quy định về thanh tra chuyên ngành viễn thông.
Tổng kết các ý kiến của thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh, quan điểm nhất quán từ trước đến nay là cơ quan bộ chỉ có một đầu mối về thanh tra, thực hiện cả chức năng thanh tra nhà nước và thanh tra chuyên ngành. Trên thực tế thực hành pháp luật, cơ quan lập pháp cần tạo điều kiện cho hoạt động thanh tra chuyên ngành đạt hiệu quả, chất lượng tốt nhất. Vì thế, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu cơ quan soạn thảo chỉnh sửa lại điều luật quy định về cơ quan thanh tra chuyên ngành viễn thông (điều 11) từ 2 khoản thành 1 khoản. Điều luật về vấn đề khiếu nại, khiếu kiện trong hoạt động viễn thông được giữ nguyên, bởi quy định vấn đề này trong luật pháp là cần thiết, còn nâng cao tính khả thi là việc sửa đổi, cải tiến cách thức quá trình thực hiện. Cơ quan soạn thảo cần tiếp thu ý kiến của thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội để xem xét, sửa đổi các điều luật quy định về hợp tác quốc tế trong lĩnh vực viễn thông; quy định về cơ quan quản lý chuyên ngành viễn thông và chuẩn bị dự thảo Nghị định hướng dẫn luật để trình Quốc hội theo đúng các quy định của pháp luật về quy trình soạn thảo văn bản pháp luật.
Dự thảo Luật Tần số vô tuyến điện trình xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội có 8 chương, 50 điều, đã được bổ sung 3 điều, bỏ 1 điều và chỉnh sửa 45 điều so với Dự luật trình xin ý kiến tại Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa 12. Dự luật Tần số vô tuyến điện và Dự luật Viễn thông là hai bộ luật điều chỉnh các mối quan hệ xã hội trong hai lĩnh vực có mối quan hệ liên quan, nên có kết cấu và cách thể hiện tương đối giống nhau. Chính vì vậy, ý kiến của các thành viên Thường vụ Quốc hội cũng khá tương đồng khi nhất trí cơ bản về Dự thảo Luật Tần số vô tuyến điện và bày tỏ những ý kiến chưa nhất trí có nội dung tương tự như đối với Dự thảo Luật Viễn thông.
Sau khi nghe giải trình của cơ quan soạn thảo, tổng hợp ý kiến của các thành viên Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên kết luận, nhất trí yêu cầu loại bỏ điều 8 quy định về Ủy ban Tần số vô tuyến điện ra khỏi dự luật; thống nhất và rút gọn điều 10 (những hành vi bị nghiêm cấm) và điều 13 (thu hồi quyền sử dụng tần số vô tuyến điện để thực hiện quy hoạch); những điều luật quy định về thanh tra chuyên ngành, chính sách của Nhà nước đối với tần số vô tuyến điện cần được nghiên cứu lại và thống nhất như Luật viễn thông. Cơ quan soạn thảo và Chính phủ cần chuẩn bị Nghị định hướng dẫn luật; hoàn thiện báo cáo tác động và các quy trình ban hành văn bản pháp luật theo đúng quy định.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh, hiện nay, hệ thống pháp luật Việt Nam vẫn đang tồn tại nhiều điểm chưa đồng nhất, vì vậy trong quá trình xây dựng, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ quan soạn thảo, lập pháp cần tuân thủ nguyên tắc đảm bảo không vi phạm Hiến pháp và pháp luật, đảm bảo tính đồng thuận cao trong xã hội, tạo điều kiện cho các ngành, địa phương hoạt động đạt chất lượng, hiệu quả cao nhất.
2. Báo Lao động phản ánh: Theo đánh giá của các chuyên gia, về lâu dài, thuế thu nhập bất động sản vẫn sẽ có những tác động sâu sắc lên thị trường bất động sản, làm giảm tính hấp dẫn. Giới kinh doanh bất động sản (BĐS) TPHCM đã phần nào thở phào nhẹ nhõm khi đón nhận hướng dẫn mới về thực hiện thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với lợi nhuận có được từ hoạt động chuyển nhượng hợp đồng góp vốn, mua bán BĐS.
Trao đổi với PV Lao Động, anh Bùi Tiến Thắng - Phó TGĐ CTCP địa ốc Sài Gòn Thương Tín (Sacomreal) - bày tỏ tâm trạng buồn vui lẫn lộn. Vui là bởi anh Bùi Tiến Thắng cho rằng: "Tôi đánh giá rất cao hướng dẫn mới về việc thuế TNCN đối với lợi nhuận có được từ hoạt động chuyển nhượng hợp đồng góp vốn, mua bán BĐS của Tổng cục Thuế. Điều đó, chứng tỏ Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế có lắng nghe dư luận khi cho phép được tính tiền lãi NH vào phần chi phí hợp lý để được khấu trừ khi tính thuế. Như vậy, mới có thể gọi là tính đúng, tính đủ chi phí, từ đó đánh thuế mới hợp lý".
Khi được hỏi, thuế TNCN sẽ tác động như thế nào lên thị trường BĐS cả trước mắt lẫn lâu dài, anh Bùi Tiến Thắng nhận định: "Chưa tính chuyện lâu dài, nhưng trước mắt từ đây đến cuối năm 2009, dòng vốn đầu tư sẽ dồn vào TTCK". Anh Thắng lý giải: "Bởi đơn giản, từ đây đến cuối năm, lợi nhuận có được từ đầu tư CK chưa phải chịu thuế như nhà đất". Nhiều khả năng, dòng vốn thoát ly từ TTCK trong quý II và III/2009 đổ vào thị trường BĐS sẽ quay ngược trở về TTCK. Về lâu dài, thị trường BĐS sẽ trở nên kém sức hấp dẫn. Trước đây, lợi nhuận từ việc chuyển nhượng các hợp đồng góp vốn mua bán BĐS các NĐT chưa phải đóng thuế nay phải chịu thuế suất 25% là khá nặng". Còn theo một số chuyên gia khác, đầu tư vào BĐS không phải lúc nào cũng có lời, tính thanh khoản thấp, thời gian quay vòng vốn chậm càng khiến thị trường BĐS trở nên ảm đạm hơn.
Không chỉ ảnh hưởng đến các NĐT thứ cấp, chuyên săn tìm góp vốn vào các dự án ngay từ bước đầu (đây là tác nhân góp phần quyết định thị trường sôi động hay trầm lắng) mà còn tác động đến các NĐT phát triển các dự án BĐS. Từ nhận định này, các chuyên gia cho rằng, có thể trong thời gian tới các NĐT phát triển dự án sẽ gặp khó khăn về vốn. Nhìn chung, đánh giá của các chuyên gia quy về một điểm: Đó là từ năm 2008 đến nay, thị trường BĐS không vận hành một cách trơn tru chủ yếu là do tác động của các chính sách vĩ mô. Với việc áp dụng thuế TNCN là dịp để giới kinh doanh BĐS dừng lại tính chuyện thiệt hơn, cân nhắc đầu tư. Vì vậy, thị trường BĐS sẽ khó tránh được một khoảng lặng kéo dài.
3. Báo Nhân dân phản ánh: Văn phòng Chính phủ vừa ra Công văn số 6693/VPCP-TCCV thông báo ý kiến của Thủ tướng Chính phủ phê bình Chủ tịch UBND các tỉnh: Cao Bằng, Tuyên Quang, Lạng Sơn, Ðác Nông, Ðồng Tháp vì đã chậm công bố công khai tất cả các bộ thủ tục hành chính (TTHC) thuộc thẩm quyền giải quyết của các sở, ban, ngành tại địa phương.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các địa phương nêu trên phải hoàn thành việc công bố công khai và nhập toàn bộ TTHC đã công bố vào phần mềm trước ngày 30-9 theo đúng hướng dẫn của Tổ công tác chuyên trách cải cách TTHC của Thủ tướng Chính phủ.
Ðể bảo đảm thực hiện có kết quả giai đoạn rà soát TTHC của Ðề án 30, Thủ tướng yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Tổng Giám đốc Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội, Bảo hiểm xã hội Việt Nam có quyết định cử cán bộ đã biệt phái tiếp tục biệt phái tại Tổ công tác chuyên trách cải cách TTHC của Thủ tướng Chính phủ đến hết ngày 31-12-2010.
4. Báo Tuổi trẻ phản ánh: Giá xăng A92 thành phẩm nhập khẩu từ thị trường Singapore tiếp tục giảm sâu. Ngày 25-9 còn 67,5 USD/thùng và dự báo còn tiếp tục giảm trong những ngày tới. Theo tính toán của các doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu, giá xăng A92 nhập khẩu tính bình quân 20 ngày lưu thông là 74,2 USD/thùng. Ông Bùi Ngọc Bảo, tổng giám đốc Tổng công ty Xăng dầu VN (Petrolimex), xác nhận với Tuổi Trẻ chiều 28-9 là giá bán lẻ đã có thể giảm. Nhưng theo quy định, khi giá xăng thế giới dao động từ 65-75 USD/thùng thì thuế nhập khẩu là 30% (hiện là 20%).
Theo ông Bảo, cho dù thuế nhập khẩu có tăng lên thêm 10% thì khả năng giảm giá bán lẻ vẫn còn. “Chúng tôi chỉ băn khoăn là liệu Bộ Tài chính có quyết định trích nộp quỹ bình ổn đối với xăng hay không và mức trích bao nhiêu, lúc đó chúng tôi mới tính toán được. Quan điểm của chúng tôi là hài hòa các lợi ích nên nếu mức trích cho quỹ bình ổn không quá cao, chúng tôi sẽ đề nghị giảm giá bán lẻ trong nước” - ông Bảo nói. Mức lãi của các doanh nghiệp xăng dầu đang tiệm cận đến 1.000 đồng/lít.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Người lao động có bài Ông Liên Khui Thìn đề nghị được nhận lại quyền quản lý EPCO. Bài báo phản ánh: Ông Liên Khui Thìn (nguyên Giám đốc Công ty TNHH Kinh doanh XNK chế biến nông hải sản, du lịch, khách sạn quận 3 – gọi tắt là Công ty EPCO) vừa có đơn đề nghị ông Nguyễn Lộc Ri (hiện là Giám đốc Công ty EPCO) tổ chức một buổi làm việc trong thời gian sớm nhất để giao lại quyền quản lý và điều hành Công ty EPCO cho ông theo đúng quy định của pháp luật Việt Nam.
Do ông Thìn phải chấp hành hình phạt tù theo bản án hình sự phúc thẩm số 05/HSPT ngày 12-1-2000 của Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TPHCM nên theo quy định của Luật Doanh nghiệp, UBND quận 3 và Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam cử người đại diện tạm thay thế ông Thìn điều hành Công ty EPCO để giải quyết các công nợ, thực hiện các công việc do các cơ quan tiến hành tố tụng yêu cầu. Hai đơn vị này cử ông Ri làm Giám đốc Công ty EPCO.
Dịp Quốc khánh 2-9 vừa qua, ông Thìn đã được Chủ tịch nước ký quyết định đặc xá trả tự do và khôi phục quyền công dân. Dù được tha tù, ông Thìn vẫn phải tiếp tục chấp hành hình phạt bổ sung là bồi thường dân sự số tiền hơn 481 tỉ đồng, do vậy ông đề nghị được giao lại Công ty EPCO để có điều kiện thi hành dứt điểm phần trách nhiệm của mình. Vào ngày 23-9-2009, ông Thìn đã đến cơ quan Thi hành án Dân sự TPHCM làm việc về tiếp tục thi hành án đối với số tiền trên.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Hãy để báo chí tự chịu trách nhiệm khi dẫn nguồn tin. Bài báo phản ánh: Bộ Thông tin và Truyền thông vừa tổ chức hội thảo lấy ý kiến góp ý cho dự thảo nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản. Nhiều quy định tại dự thảo này khiến các nhà báo lẫn cơ quan quản lý báo chí băn khoăn. Dưới đây là ý kiến của một số nhà báo.
Nhà báo Nguyễn Thị Hằng Nga, ủy viên thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo TP.HCM:Dự thảo quy định phạt đối với vi phạm “Không viện dẫn nguồn tin khi đăng trên báo chí” là chưa được rõ ràng. Quy định như vậy có nghĩa là bắt buộc tất cả thông tin đều phải dẫn nguồn tin. Tuy nhiên, trong thực tế có những cơ quan không cung cấp thông tin cho báo chí. Trong khi đó, báo chí có thể thông tin theo các nguồn tài liệu của mình và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin. Tức là báo chí vẫn có viện dẫn nguồn tin nhưng là nguồn tin riêng và có thể không nêu tên người cung cấp.
Việc này đã được quy định cụ thể tại Điều 7 của Luật Báo chí năm 1999: “Đối với vụ án đang được điều tra hoặc chưa xét xử thì các cơ quan tiến hành tố tụng có quyền không cung cấp thông tin cho báo chí nhưng báo chí có quyền thông tin theo các nguồn tài liệu của mình và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin. Báo chí có quyền và nghĩa vụ không tiết lộ tên người cung cấp thông tin nếu có hại cho người đó. Trừ trường hợp có yêu cầu của viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân hoặc chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên cần thiết cho việc điều tra, xét xử tội phạm nghiêm trọng”. Nếu báo chí viện dẫn nguồn tin riêng như vậy có bị cho là không viện dẫn nguồn tin và bị phạt không?
Tuy nhiên, nếu trường hợp viện dẫn nguồn tin riêng mà cho là không viện dẫn nguồn tin và bị phạt thì sẽ rất khó cho báo chí! Vì không phải nguồn thông tin nào cũng có thể nêu rõ trên mặt báo. Thường chỉ những trường hợp cá nhân, đơn vị cung cấp thông tin đề nghị không nêu rõ nguồn tin vì lý do nào đó thì báo chí mới dùng nguồn tin riêng và ẩn danh. Và khi viện dẫn như vậy, báo chí đã chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin rồi.
Còn đối với quy định xử phạt vi phạm “thông tin không khách quan về một sự việc, sự kiện, vấn đề gây ảnh hưởng xấu” cũng còn mơ hồ, khó hiểu. Có thể một thông tin đối với người này là khách quan nhưng với người kia thì không. Vậy thì ai có thẩm quyền đứng ra để xác định việc này? Và việc thông tin gây ảnh hưởng xấu là xấu cho ai? Như thế nào là ảnh hưởng xấu? ... Hiện nay, báo chí đã có cơ chế chịu trách nhiệm về thông tin khách quan hay không khách quan của mình. Nếu ở mức đơn giản bị khiếu nại và phải cải chính; phức tạp hơn nữa là kiện ra tòa để bồi thường thiệt hại. Thực hiện theo cơ chế này đã có cơ sở rõ ràng rồi. Hoạt động báo chí là một hoạt động trên mặt trận tư tưởng. Người làm báo phải luôn nâng cao sự tự thẩm định trên một bình diện rộng lớn về chính trị, văn hóa và hội nhập. Song sự hoàn thiện của luật pháp để cho người làm báo có kim chỉ nam hoạt động là việc hết sức cần thiết (có nhiều nhà báo gặp tôi để trao đổi về những băn khoăn của mình). Nếu bản thân họ chưa rõ những quy định thì nên tạo ra những cuộc hội thảo trao đổi để đạt được mục đích cho ra đời của một luật, cũng như nghị định đã đạt được sự thấu hiểu để thực hiện có hiệu quả.
Nhà báo Phan Văn Tú, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo tỉnh Đồng Nai:Dẫn nguồn là yêu cầu “kinh điển” nhằm thể hiện tính khách quan, tôn trọng sự thật trong tác nghiệp báo chí. Nhưng không phải bất cứ thông tin nào cũng phải “viện dẫn nguồn tin khi đăng phát trên báo chí” vì việc bảo vệ nguồn tin là nguyên tắc phổ biến được tất cả các nền báo chí lớn trên thế giới xác lập từ lâu. Luật báo chí của chúng ta cũng quy định nhà báo phải chịu trách nhiệm về nguồn tin nhưng cũng có nghĩa vụ giữ bí mật nguồn tin.
Bí mật nguồn tin để bảo vệ an ninh hoặc tránh nguy cơ, rủi ro cho người cung cấp thông tin không chỉ là quy định trong ngành truyền thông mà cả các ngành bảo vệ pháp luật. Nếu không thì chẳng ai dám cung cấp thông tin, nhất là những thông tin trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng, tội phạm cho báo chí. Mà không có nguồn tin thì làm sao báo chí hoạt động được? Một tác phẩm báo chí được hình thành từ hàng chục, hàng trăm nguồn tin, nếu cứ quy định phải dẫn nguồn một cách máy móc thì tần suất xuất hiện những cụm từ như “Theo Bộ X”, “theo UBND tỉnh Y”, “theo thông báo của cơ quan Z”, “theo ông/bà/đồng chí…” sẽ dày đặc. Và nếu quy định không dẫn nguồn sẽ bị phạt thì các cơ quan hành chính sẽ phải mất rất nhiều công sức để chứng minh một nội dung nào đó có phải là nguồn tin riêng của nhà báo, tòa soạn hay không.
Báo chí phục vụ lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích cộng đồng nhưng từng tác phẩm cụ thể, thực tế cho thấy khó có thể tránh được “tác dụng phụ” hoàn toàn. Đặc biệt, những tác phẩm chống tiêu cực có thể gây thiệt hại, bất bình đối với những nhóm lợi ích, những cá nhân cụ thể. Điều đó đặt ra yêu cầu cân nhắc trong quyết định đăng phát của nhà báo và ban biên tập dựa trên những quy tắc đạo đức. Ranh giới giữa việc bảo vệ nguồn tin và lợi dụng quyền bí mật nguồn tin đôi lúc cũng khó phân biệt và đây cũng là hiện trạng phổ biến trong đời sống báo chí thế giới. Nhưng không nên vì thực trạng này mà đặt ra một quy định không phù hợp với thông lệ quốc tế. Trên góc độ khoa học, báo chí là hoạt động xã hội mang đặc thù nhân loại. Nền báo chí Việt Nam trong quá trình hội nhập phải chấp nhận sân chơi toàn cầu, trong đó có việc chấp nhận những thông lệ chung đã trở thành giá trị kinh điển.
Tại buổi lấy ý kiến góp ý cho dự thảo vừa qua tại Đà Nẵng, đại diện của một số Sở Thông tin và Truyền thông băn khoăn về việc nhiều điểm trong dự thảo chưa rõ ràng. Tiêu biểu là tại Điều 6 quy định những thông tin không đúng sự thật, thông tin không khách quan thì cơ quan báo chí sẽ bị xử phạt hành chính thì một số sở cho rằng sẽ lúng túng nếu áp dụng. Ông Nguyễn Đăng Trường, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP Đà Nẵng, nói: “Mỗi người sẽ có một kết luận cho riêng mình, hiểu khác nhau. Vậy ai là người đứng ra nói đó là thông tin không khách quan, thông tin gây ảnh hưởng xấu hoặc nghiêm trọng? Nếu chưa trả lời được thì rất khó để cơ quan quản lý có thể xử lý”. Thậm chí có ý kiến còn cho rằng: “Đôi khi có những vụ việc liên quan đến các nhà báo bị thu giữ máy ảnh nhưng quả thực khi đến xử lý thì cơ quan quản lý cũng lúng túng trong việc phân xử”.
Đại diện Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Nghệ An cũng nói trong nghị định dường như chưa công bằng lắm so với các hành vi vi phạm của báo chí. Đặc biệt, đối với hành vi đe dọa, uy hiếp tính mạng nhà báo là rất nặng nhưng khi nghị định đưa ra biện pháp khắc phục lại không yêu cầu phải công khai xin lỗi nhà báo. Từ đây, vị này đề xuất phải công khai xin lỗi nếu đe dọa, uy hiếp tính mạng nhà báo.