Mường Khương là một huyện vùng cao biên giới, địa bàn rộng, giao thông đi lại khó khăn; có nhiều dân tộc cùng sinh sống, trình độ dân trí thấp, đời sống của nhân dân còn rất nhiều khó khăn.
Trong năm 2007, được sự quan tâm chỉ đạo của Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện và Sở Tư pháp tỉnh Lào Cai. Phòng Tư pháp huyện Mường Khương đã bám sát vào các nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp theo Chỉ thị số 01/2007/CT-BTP của Bộ Tư pháp và Kế hoạch triển khai nhiệm vụ trọng tâm của Ngành Tư pháp Lào Cai năm 2007 chủ động xây dựng kế hoạch nhiệm vụ công tác tư pháp trên địa bàn huyện và tổ chức thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ công tác theo kế hoạch đề ra. Kết quả công tác văn bản pháp quy, tuyên truyền pháp luật, hộ tịch, …. đã đạt được trong năm 2007 của Phòng Tư pháp huyện Mường Khương đã thể hiện rõ sự đoàn kết, quyết tâm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ trọng tâm của ngành Tư pháp.
Công tác xây dựng, thẩm định, kiểm tra, rà soát hệ thống hoá văn bản quy phạm pháp luật: Trong năm 2007 Phòng Tư pháp đã thẩm định 08 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật do các phòng, ban chuyên môn của huyện soạn thảo trình UBND huyện ban hành; phối hợp với Hạt Kiểm lâm của huyện thẩm định và trình UBND huyện phê duyệt 25 bản Quy ước bảo vệ rừng. Thực hiện công tác kiểm tra văn bản theo Nghị định số 135/2003/NĐ-CP của Chính phủ đã tham mưu cho UBND huyện kiện toàn đội ngũ cộng tác viên kiểm tra văn bản, phối hợp với Văn phòng HĐND và UBND huyện rà soát, tự kiểm tra các văn bản quy phạm pháp luật do HĐND và UBND huyện ban hành, nhìn chung các văn bản quy phạm pháp luật được kiểm tra đều ban hành đúng thẩm quyền về hình thức, nội dung, thể thức và kỹ thuật trình bày. Triển khai rà soát văn bản theo chuyên đề liên quan đến các quy định về hộ khẩu và các quy định khác trái với Luật Cư trú; rà soát văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến các cam kết của Việt Nam khi gia nhập WTO theo sự chỉ đạo của UBND tỉnh. Tổ chức lấy ý kiến nhân dân và một số ngành vào dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân tại huyện và 02 xã với sự tham gia của 132 người.
Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật: Thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ là cơ quan thường trực của Hội đồng phối hợp công tác phổ biến giáo dục pháp luật của huyện, đã tham mưu cho Hội đồng phối hợp chỉ đạo các xã tổ chức Hội nghị tuyên truyền pháp luật đợt II năm 2006 tuyên truyền 13 luật và hội nghị tuyên truyền pháp luật đợt I năm 2007 tuyên truyền 10 luật mới được Quốc hội khoá XI thông qua và 02 văn bản: Quy chế đi lại khu vực biên giới và Chỉ thị số 406 của Thủ tướng Chính phủ vể cấm buôn bán, vận chuyển và sử dụng pháo nổ theo kế hoạch. Phối hợp với Văn phòng HĐND và UBND huyện tổ chức hội nghị tuyên truyền pháp luật tại khu vực Pha Long cho 68 đại biểu tham dự là thủ trưởng các đơn vị thuộc huyện, Đồn Biên phòng 235 Pha Long, cán bộ xã Pha Long; một số già làng, trưởng thôn bản của xã Pha Long và xã Tả Ngài Chồ. Phối hợp với Phòng Văn hoá - Thông tin, Trung tâm Văn hoá thông tin thể thao, Đài Truyền thanh - Truyền hình của huyện tổ chức hơn 60 buổi tuyên truyền pháp luật tại các phiên họp chợ và các đêm giao lưu văn hoá văn nghệ ở cơ sở. Năm 2007 toàn huyện đã tuyên truyền được cho 49.627 lượt người. Cấp phát hơn 100 cuốn tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ và hỏi đáp pháp luật do Bộ Tư pháp và Sở Tư pháp cung cấp. Ngoài ra Phòng Tư pháp huyện Mường Khương còn tổ chức biên soạn trên 200 cuốn tài liệu hỏi đáp về Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật đất đai; Luật phòng chống ma tuý …. cấp phát cho các thôn, bản.
Công tác hoà giải toàn huyện có 220 tổ hoà giải với 642 tổ viên, năm 2007 đã tiến hành hoà giải 113 vụ, trong đó hoà giải thành 105 vụ, chuyển cơ quan có thẩm quyền giải quyết 08 vụ.
Công tác quản lý và đăng ký hộ tịch: Tiếp tục triển khai thực hiện Nghị định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 của Chính phủ về đăng ký và quản lý hộ tịch, Phòng Tư pháp đã tổ chức hội nghị tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ tư pháp hộ tịch của các xã trong huyện; hướng dẫn các xã khoá sổ đăng ký hộ tịch năm 2006 và mở sổ đăng ký hộ tịch năm 2007 và tiến hành kiểm tra công tác hộ tịch 9/16 xã. Kết quả năm 2007 toàn huyện đã tổ chức đăng ký kết hôn cho 203 đôi; đăng ký khai sinh cho 1.495 trường hợp; đăng ký khai tử 77 trường hợp; thay đổi, cải chính hộ tịch cho 31 trường hợp, trong đó cấp huyện 30 trường hợp cấp xã 01 trường hợp.
Hoạt động chứng thực: Triển khai thực hiện Nghị định số 79/2007/NĐ-CP ngày 18/5/2007 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính Phòng Tư pháp huyện Mường Khương đã tổ chức hội nghị tập huấn nghiệp vụ chứng thực cho lãnh đạo UBND và cán bộ tư pháp - hộ tịch cấp xã và lãnh đạo một số ngành liên quan. Năm 2007 Phòng Tư pháp đã thực hiện chứng thực 1.980 việc thu nộp ngân sách 10.814.000đ; các xã trên địa bàn huyện đã thực hiện chứng thực 3.705 việc thu nộp ngân sách nhà nước 8.342.000đ lệ phí chứng thực.
Hoạt động trợ giúp pháp lý: Năm 2007 Phòng Tư pháp đã đề nghị Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh Lào Cai kiện toàn 06 tổ trợ giúp pháp lý và 01 câu lạc bộ trợ giúp pháp lý. Đội ngũ cộng tác viên trợ giúp pháp lý sau khi được kiện toàn đi vào hoạt động ổn định đã trực tiếp xuống cơ sở giải quyết các yêu cầu trợ giúp, đáp ứng được yêu cầu của nhân dân, góp phần hạn chế đơn thư khiếu kiện vượt cấp. Kết quả năm 2007 cộng tác viên trợ giúp pháp lý của huyện Mường Khương đã tiếp nhận 49 yêu cầu trợ giúp pháp lý và đã giải quyết xong 100% các yêu cầu trợ giúp. Các yêu cầu chủ yếu tập trung vào lĩnh vực Hôn nhân gia đình, chế độ chính sách, đất đai, hộ tịch ….
Năm 2007 Phòng Tư pháp huyện Mường Khương đã tổ chức thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hầu hết các nhiệm vụ công tác đã cơ bản thực hiện được các chỉ tiêu đề ra. Trong công tác xây dựng và kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật; công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã đạt được những kết quả nổi bật tạo ra bước chuyển biến tích cực so với những năm trước. Các hoạt động trong lĩnh vực hộ tịch, chứng thực được tăng cường để đáp ứng nhu cầu của nhân dân; Công tác trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng chính sách đạt được những kết quả cao. Kết quả này đã phản ánh sự quyết tâm cao, phát huy nội lực, khắc phục khó khăn để việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ công tác năm 2007. Nhiệm vụ của công tác Tư pháp ngày càng nặng nề song đội ngũ cán bộ Tư pháp - hộ tịch cấp xã năng lực còn nhiều hạn chế, mặt khác biên chế lại thiếu cho nên việc triển khai thực hiện một số nhiệm vụ công tác được giao trong tình hình hiện nay còn gặp rất nhiều khó khăn.
Tùng Dương