Thực hiện Kế hoạch số 326-KH/BCĐTB-BTP và Đề cương số 327-ĐC/BCĐTB-BTP ngày 10/02/2009 của Ban Chỉ đạo Tây Bắc và Bộ Tư pháp, từ ngày 09/3 - 13/3/2009, Cục Trợ giúp pháp lý phối hợp với Vụ An ninh - Quốc phòng, Ban Chỉ đạo Tây Bắc tổ chức Đoàn khảo sát về hoạt động trợ giúp pháp lý và truyền thông pháp luật tại các tỉnh Lai Châu và Lào Cai, Đoàn do đồng chí Cù Thu Anh - Phó Cục trưởng Cục Trợ giúp pháp lý làm Trưởng đoàn và 02 thành viên là đồng chí Vũ Hồng Tuyến - Phó Trưởng phòng Hành chính - Tổng hợp, Cục Trợ giúp pháp lý; đồng chí Hoàng Văn Yên - Vụ An ninh - Quốc phòng.
Ở mỗi địa phương, Đoàn khảo sát đã có buổi làm việc với lãnh đạo Sở Tư pháp, Trung tâm trợ giúp pháp lý và đại diện các cơ quan, ban, ngành có liên quan của tỉnh (Toà án, Kiểm sát, Công an, Tài chính, Lao động Thương binh - Xã hội, Sở Nội vụ, Sở Kế hoạch - đầu tư, Ban Dân tộc, Bộ đội biên phòng, Mặt trận Tổ quốc, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Văn phòng UBND tỉnh…) để nghe báo cáo và trao đổi trực tiếp về thực trạng hoạt động trợ giúp pháp lý và truyền thông pháp luật ở địa phương; làm việc với lãnh đạo UBND huyện (huyện Tam Đường - Lai Châu, huyện Bát Xát - Lào Cai); thực hiện việc khảo sát về trợ giúp pháp lý đối với đội ngũ cán bộ cấp tỉnh, huyện và người dân tại xã (xã Sa Thàng, Lai Châu; xã Trung Trải, Lào Cai).
Trao đổi với các đối tượng được khảo sát, đặc biệt là với người dân cư trú tại các thôn, bản vùng cao cho thấy, với sự cố gắng nỗ lực của các cấp, ngành của 2 tỉnh Lai Châu và Lào Cai, trong những năm qua, chính sách trợ giúp pháp lý của Đảng, Nhà nước đã từng bước được đưa đến với người nghèo, đồng bào dân tộc và các đối tượng chính sách trên địa bàn tỉnh, ngày càng có nhiều người dân biết và được bảo vệ, giúp đỡ về mặt pháp lý. Công tác truyền thông pháp luật nói chung và truyền thông về trợ giúp pháp lý nói riêng ngày càng được triển khai rộng rãi, dưới nhiều hình thức đa dạng. Các Trợ giúp viên pháp lý, cộng tác viên trợ giúp pháp lý với sự hỗ trợ tích cực của cán bộ tư pháp địa phương, Trưởng thôn, Trưởng bản đã không quản khó khăn, vất vả “gùi luật lên nương, chở luật xuống bản” thực hiện các đợt trợ giúp pháp lý lưu động, sinh hoạt Câu lạc bộ trợ giúp pháp lý ngay tại nơi cư trú, sinh hoạt cộng đồng của bà con, tạo điều kiện thuận lợi để người dân dễ dàng tiếp cận với pháp luật. Công tác trợ giúp pháp lý cũng đã góp phần tích cực vào việc hỗ trợ cấp uỷ, chính quyền địa phương trong việc giải toả các vướng mắc pháp luật, khiếu kiện ngay tại chỗ, góp phần ổn định tình hình an ninh, chính trị của địa phương, đặc biệt ở các vùng biên giới.
Tuy nhiên, do đặc điểm của tỉnh vùng cao, giao thông đi lại khó khăn, sự phân bố về dân cư không đồng đều, trình độ văn hoá và hiểu biết pháp luật của đối tượng thuộc diện trợ giúp pháp lý còn nhiều hạn chế, trong khi đội ngũ cán bộ trợ giúp pháp lý vẫn còn đang thiếu thốn nên việc triển khai chính sách trợ giúp pháp lý về cơ sở vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc, đòi hỏi phải có cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ, phát huy hiệu quả của công tác này.
Trên cơ sở trao đổi, nắm bắt thông tin đề xuất và kiến nghị của địa phương về công tác tư pháp, thực trạng hoạt động trợ giúp pháp lý, truyền thông pháp luật cho đồng bào dân tộc 2 tỉnh Lai Châu, Lào Cai và cùng với 2 Đoàn khảo sát khác (Một đoàn khảo sát tại tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn; một đoàn khảo sát tại tỉnh Thanh Hoá, Nghệ An), Cục Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) và Vụ An ninh - Quốc phòng (Ban Chỉ đạo Tây Bắc) sẽ tổng hợp, xây dựng Đề án trình Thủ tướng Chính phủ ban hành trong tháng 5/2009, thiết thực góp phần vào việc ổn định an ninh, chính trị và phát triển kinh tế - xã hội tại địa bàn các tỉnh Tây Bắc.
Vũ Hồng Tuyến - Cục Trợ giúp pháp lý