Tọa đàm được tổ chức nhằm đánh giá sự cần thiết của việc xây dựng cũng như góp ý kiến đối với các nội dung của Thông tư hướng dẫn quy trình xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, đơn đề nghị, kiến nghị, phản ánh trong Thi hành án dân sự. Tham dự Tọa đàm, về phía Nhật Bản có các chuyên gia dài hạn của Dự án JICA, về phía Việt Nam có sự tham dự của đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao, đại diện các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp: Tổng Cục Thi hành án dân sự, Vụ Hợp tác quốc tế, Thanh tra Bộ và đại diện Lãnh đạo Cục Thi hành án dân sự của 22 các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương như Lào Cai, Hà Giang, Sơn La, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thái Bình, Hải Dương, Hồ Chí Minh…và Lãnh đạo 07 Chi cục thuộc Cục Thi hành án dân sự thành phố Hà Nội.
Phát biểu khai mạc Tọa đàm, sau lời cảm ơn gửi đến các nhà tài trợ, ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự cho biết trong thi hành án dân sự, công tác giải quyết khiếu nại được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm đảm bảo tính minh bạch của Ngành, đảm bảo quá trình thi hành án được giám sát kịp thời, ngăn chặn, chấn chỉnh và khắc phục những hành vi vi phạm pháp luật của cán bộ làm công tác thi hành án, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân tổ chức. Chính vì tầm quan trọng đó, Đảng và Nhà nước trong thời gian quan đã luôn quan tâm tới quyền khiếu nại, tố cáo và công tác giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân, coi đây là trách nhiệm thường xuyên của các cấp, các ngành trong hoạt động quản lý Nhà nước. Tuy nhiên, Thi hành án dân sự là lĩnh vực có nhiều khó khăn, phức tạp và tác động không nhỏ tới đời sống chính trị, ổn định xã hội. Một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng trên là do nhiều quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực này chưa được đầy đủ, rõ ràng, chặt chẽ, gây khó khăn cho quá trình giải quyết. Do đó, việc sớm hoàn thiện Thông tư hướng dẫn quy trình xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, đơn đề nghị, kiến nghị, phản ánh trong thi hành án dân sự là hết sức cần thiết.
Đại diện Dự án JICA tại Việt Nam, ông Matsumoto Takeshi, Cố vấn trưởng Dự án JICA trong bài phát biểu khai mạc cũng đã nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, đơn đề nghị, kiến nghị, phản ánh trong thi hành án dân sự. Ông Matsumoto Takeshi cho rằng giải quyết tốt đơn thư khiếu nại, tố cáo, đơn đề nghị, phản ánh trong Thi hành án dân sự chính là giảm thiểu trách nhiệm bồi thường của Nhà nước trong hoạt động thi hành án dân sự.
Sau phần khai mạc, ông Trần Trọng Hùng, Vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo – Tổng cục Thi hành án dân sự đã có bài tham luận giới thiệu quy định về giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực thi hành án dân sự và một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại về thi hành án dân sự. Theo ông Hùng, một trong những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về thi hành án dân sự là hoàn thiện hệ thống pháp luật về thi hành án dân sự đặc biệt là các văn bản liên quan trực tiếp đến công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo thi hành án dân sự.
Đại diện Thanh tra Bộ Tư pháp đã có bài tham luận “thẩm quyền giải quyết khiếu nại của Bộ trưởng Bộ Tư pháp trong việc xem xét lại quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực thi hành quy định tại khoản 2 và khoản 3 điều 142 Luật thi hành án dân sự năm 2008”. Tham luận đã cung cấp cho Hội thảo một số thông tin, số liệu về tình hình tiếp nhận, giải quyết đơn thư khiếu nại của công dân thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ trưởng Bộ Tư pháp. Từ năm 2011 đến hết ngày 31/5/2015, Thanh tra Bộ đã tiếp nhận 46 vụ việc thuộc thẩm quyền xem xét lại của Bộ trưởng. Trong đó, có 39 vụ việc khiếu nại Quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự (chiếm 85%) và 07 vụ việc khiếu nại Quyết định giải quyết khiếu nại lần hai của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự (chiếm 15%). Kết quả giải quyết như sau:
- Khiếu nại có đúng, có sai: 03 vụ việc, chiếm 33%;
- Khiếu nại đúng: 04 vụ việc, chiếm 45%;
- Khiếu nại sai: 02 vụ việc, chiếm 22%.
Bên cạnh các bài tham luận, các đại biểu tham dự Tọa đàm cũng đã cùng nhau trao đổi, thảo luận, đánh giá chung về tình hình khiếu nại, tố cáo, quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo hiện nay. Các đại biểu cũng thống nhất quan điểm cho rằng, công tác giải quyết khiếu nại thi hành án dân sự là lĩnh vực có nhiều khó khăn, phức tạp hơn so với các lĩnh vực khác mà Bộ Tư pháp quản lý. Chính vì vậy, đây cũng là lĩnh vực phát sinh nhiều khiếu nại, tố cáo nhất trong các lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Tư pháp (trên 90%). Vì vậy, việc xây dựng Thông tư là cần thiết, nhằm chuẩn hóa, tạo sự thống nhất và nâng cao hiệu quả của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong công tác thi hành án dân sự, góp phần giúp Tổng cục và các cơ quan thi hành án dân sự hoàn thành tốt nhiệm vụ của Hệ thống Thi hành án dân sự của Việt Nam.
Tại buổi Tọa đàm, các Chuyên gia Dự án JICA cũng đã có những chia sẻ về kinh nghiệm của Nhật Bản trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về thi hành dân sự và những đặc thù của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; việc xử lý đối với những trường hợp đương sự khiếu nại, sau đó chuyển sang tố cáo; vấn đề thời điểm thụ lý khiếu nại, tố cáo, thời hạn giải quyết khiếu nại, tố cáo...
Kết thúc buổi Tọa đàm, ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự một lần nữa cảm ơn Dự án JICA Nhật Bản đã dành sự quan tâm và tiếp tục đồng hành cùng Bộ Tư pháp và Tổng cục Thi hành án dân sự trong quá trình xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật nói chung và pháp luật về thi hành án nói riêng. Trên cơ sở những góp ý và thảo luận tại Tọa đàm này, Tổng cục Thi hành án dân sự sẽ nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu các đóng góp để hoàn chỉnh dự thảo Thông tư, báo cáo Lãnh đạo Bộ Tư pháp để Thông tư sớm được ban hành, đáp ứng nhu cầu cấp thiết của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, đề nghị, kiến nghị, phản ánh trong thời gian tới.