Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 107/2008/NĐ-CP ngày 22/9/2008 quy định xử phạt hành chính các hành vi đầu cơ, găm hàng, tăng giá quá mức, đưa tin thất thiệt, buôn lậu và gian lận thương mại.
Theo đó, 4 nhóm hành vi bị xử phạt hành chính là đầu cơ hàng hoá, găm hàng; tăng giá quá mức; đưa tin thất thiệt về thị trường, giá cả hàng hoá, dịch vụ; Vi phạm về kê khai giá, đăng ký giá, niêm yết giá hàng hoá, dịch vụ; Xuất lậu hoặc vận chuyển trái phép thóc, gạo, xăng, dầu, lâm sản, khoáng sản qua biên giới; Gian lận về đo lường, đóng gói hàng hoá và chất lượng hàng hoá, dịch vụ.
Các cơ quan thông tin đại chúng, các tổ chức có liên quan tới hành vi bịa đặt, loan tin, đưa tin không đúng sự thật về tình hình thị trường, giá cả hàng hoá, dịch vụ trên các phương tiện thông tin đại chúng như báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử hoặc các ấn phẩm thông tin khác gây tâm lý hoang mang trong xã hội và bất ổn thị trường bị phạt từ 10 - 20 triệu đồng. Nếu cố ý bịa đặt, loan tin, đưa tin không đúng sự thật để vụ lợi thì bị phạt tiền gấp 2 lần.
Đối với hành vi lợi dụng tình hình khan hiếm hàng hoá hoặc tạo ra sự khan hiếm hàng hoá giả tạo trên thị trường, phạt 35 triệu đồng đối với mua vét, mua gom hàng hoá có giá trị từ 100 triệu đồng trở lên, mua vét, mua gom các mặt hàng xăng, dầu, xi măng, thép xây dựng, khí hoá lỏng, phân bón hoá học nhằm bán lại thu lợi bất chính bị xử phạt từ 5 - 35 triệu đồng. Các mức phạt tiền này sẽ tăng gấp đôi nếu đó là hành vi vi phạm của doanh nghiệp, chi nhánh kinh doanh tại Việt Nam; của cá nhân, doanh nghiệp, chi nhánh không đăng ký kinh doanh hoặc không được phép kinh doanh loại hàng hoá mua vét, mua gom.
Hành vi găm hàng bị phạt tiền từ 5 - 30 triệu đồng và đối với một số trường hợp, mức phạt sẽ tăng gấp đôi. Các siêu thị, trung tâm thương mại hoặc cơ sở phân phối hàng hoá hiện đại găm hàng hoặc tăng giá quá mức sẽ bị phạt tiền gấp 2 lần....
Việc xử phạt hành chính các vi phạm về đầu cơ, găm hàng, tăng giá quá mức và đưa tin thất thiệt chỉ áp dụng đối với hàng hoá dịch vụ thuộc danh mục bình ổn thị trường theo quy định của Trung ương và địa phương và trong các trường hợp sau: Thị trường có biến động bất thường về cung cầu, giá cả hàng hoá, dịch vụ do thiên tai, hoả hoạn, dịch bệnh, chiến tranh hoặc diễn biến bất thường khác được Thủ tướng Chính phủ hoặc Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định công bố áp dụng các biện pháp bình ổn giá trong phạm vi cả nước, từng khu vực hoặc Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định công bố áp dụng các biện pháp bình ổn giá trong phạm vi địa phương. Đối với các vi phạm về đầu tư, hàng hoá, xuất lậu hoặc vận chuyển trái phép xăng, dầu, thóc, gạo, lâm sản, khoáng sản qua biên giới, nếu hàng hoá vi phạm có giá trị từ 100 triệu đồng trở lên có dấu hiệu tội phạm thì phải chuyển hồ sơ cho cơ quan tố tụng hình sự có thẩm quyền để truy cứu trách nhiệm hình sự.
Nghị định được ban hành sau hàng loạt những vụ việc tung tin đồn thất thiệt gây thiệt hại cho nền kinh tế, ảnh hưởng tới niềm tin của người tiêu dùng. Những tin đồn xăng dầu tăng giá trong bối cảnh thị trường thế giới đang giảm vẫn khiến người dân đổ xô đi mua xăng. Điển hình nhất và gây thiệt hại nặng nhất là tin đồn Việt Nam thiếu gạo hồi cuối tháng 4, đầu tháng 5 khiến cơn sốt giá gạo bùng phát trên cả nước...Ngoài ra, tình trạng đầu cơ tăng giá cũng xảy ra với hàng loạt các mặt hàng khác như xi măng, sắt thép, sữa...
Lê Anh (Văn phòng CLBPCDN)