Một số quy định mới về xâm phạm trật tự quản lý kinh tế của Bộ luật hình sự năm 2015Bộ luật hình sự năm 2015 được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 12/2017/QH14, có hiệu lực ngày 01 tháng 01 năm 2018 (sau đây gọi tắt là BLHS năm 2015) đã sửa đổi, bổ sung nhiều quy định về tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Dưới đây là một nội dung được sửa đổi, bổ sung.Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế được quy định tại Chương XVIII, bao gồm 47 điều, từ Điều 188 đến Điều 234, chia thành 03 mục: Mục 1. Các tội phạm trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, thương mại; Mục 2. Các tội phạm trong lĩnh vực thuế, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm; Mục 3. Các tội phạm khác xâm phạm đến trật tự quản lý kinh kết.
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã có những bước phát triển quan trọng, từng bước hội nhập sâu rộng nền kinh tế thế giới và đã mang lại những lợi ích to lớn, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều vấn đề cần phải giải quyết, trong đó có vấn đề đấu tranh phòng chống tội phạm. Bộ luật hình sự năm 1999 vẫn là sản phẩm mang đậm dấu ấn của thời kỳ đầu của quá trình chuyển đổi nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, do vậy chưa thực sự phát huy được tác dụng trong việc bảo vệ và thúc đẩy các nhân tốt tích cực của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa một cách lành mạnh.
Một số quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 đã tỏ ra không còn phù hợp với điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường. Mặt khác, nhiều tội phạm mới phát sinh trong quá trình vận hành nền kinh tế chưa kịp thời bổ sung hoặc tuy đã được bổ sung, nhưng chưa đầy đủ, chưa toàn diện, nhất là các tội phạm trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, thương mại, tài chính, ngân hàng, thuế, bảo hiểm, chứng khoán, môi trường... Những hạn chế này đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của nền kinh tế cũng như hiệu quả của công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và đòi hỏi cần phải tiếp tục hoàn thiện Bộ luật hình sự để góp phần bảo vệ và thúc đẩy hơn nữa sự phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nội dung sửa đổi, bổ sung:
- Bộ luật hình sự năm 2015 phi tội phạm hóa đối với 03 tội danh quy định trong Bộ luật hình sự năm 1999: 1. Tội báo cáo sai trong quản lý kinh tế; 2. Tội vi phạm những quy định về cấp văn bằng bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp; 3. Sử dụng trái phép quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ của tổ chức tín dụng; Thay thế hành vi phạm tội kinh doanh trái phép trong một số cấu thành cụ thể, tren cơ sở đó bỏ tên tội kinh doanh trái phép.
- Bổ sung 15 tội danh mới trong các lĩnh vực kinh tế để đáp ứng thực tiễn cuộc sống và yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm. Đó là các tội được quy định từ Điều 212 đến 224 và từ Điều 230 đến 234.
- Thay thế tội cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 165 Bộ luật hình sự năm 1999). Trên cơ sở cân nhắc kỹ kết quả tổng kết thực tiễn xét xử về Tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng trong những năm qua, đồng thời, rà soát quy định của các luật chuyên ngành trên các lĩnh vực quản lý kinh tế, ngoài việc sửa đổi, bổ sung các tội danh hiện có trong Chương XVIII, Bộ luật hình sự năm 2015 còn Điều 165 của Bộ luật hình sự năm 1999 bằng 09 tội danh mới thuộc các lĩnh vực: quản lý cạnh tranh, đầu tư công; quản lý, sử dụng tài sản nhà nước; quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp; đấu thầu; đấu giá tài sản; kế toán; quản lý thuế; xây dựng; bồi thường thu hồi đất, quy định cụ thể tại các Điều 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224 và Điều 230 của Bộ luật hình sự năm 2015.
- Bộ luật hình sự năm 2015 còn tách một số tội phạm ghép thành các tội phạm độc lập, riêng rẽ. Cụ thể: 1. Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm (Điều 155 Bộ luật hình sự năm 1999) được tách thành 02 tội danh độc lập tại Bộ luật hình sự năm 2015 là tội sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190) và tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm (Điều 191). Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh quy định tại Điều 157 Bộ luật hình sự năm 1999 được tách thành 02 tội danh độc lập tại Bộ luật hình sự năm 2015 là tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm (Điều 193) và tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc phòng bệnh, thuốc chữa bệnh (Điều 194).
- Bộ luật hình sự năm 2015 cũng quy định cụ thể các tình tiết định tội, định khung tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
- Quy định pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự đối với 22 tội danh trong chương này: thuộc lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lưu thông hàng hóa; thuế; chứng khoán; bảo hiểm và các lĩnh vực kinh tế khác.
- Bộ luật hình sự năm 2015 đã tăng phạt tiền với tính cách là hình phạt chính đối với các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
- Bộ luật hình sự năm 2015 bỏ hình phạt tử hình đối với tội sản xuất, buôn bán hàng cấm là lương thực, thực phẩm.
- Đồng thời, bỏ tội vi phạm quy định về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp.
Một số quy định mới về xâm phạm trật tự quản lý kinh tế của Bộ luật hình sự năm 2015
12/09/2018
Bộ luật hình sự năm 2015 được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 12/2017/QH14, có hiệu lực ngày 01 tháng 01 năm 2018 (sau đây gọi tắt là BLHS năm 2015) đã sửa đổi, bổ sung nhiều quy định về tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Dưới đây là một nội dung được sửa đổi, bổ sung.
Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế được quy định tại Chương XVIII, bao gồm 47 điều, từ Điều 188 đến Điều 234, chia thành 03 mục: Mục 1. Các tội phạm trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, thương mại; Mục 2. Các tội phạm trong lĩnh vực thuế, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm; Mục 3. Các tội phạm khác xâm phạm đến trật tự quản lý kinh kết.
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã có những bước phát triển quan trọng, từng bước hội nhập sâu rộng nền kinh tế thế giới và đã mang lại những lợi ích to lớn, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều vấn đề cần phải giải quyết, trong đó có vấn đề đấu tranh phòng chống tội phạm. Bộ luật hình sự năm 1999 vẫn là sản phẩm mang đậm dấu ấn của thời kỳ đầu của quá trình chuyển đổi nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, do vậy chưa thực sự phát huy được tác dụng trong việc bảo vệ và thúc đẩy các nhân tốt tích cực của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa một cách lành mạnh.
Một số quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 đã tỏ ra không còn phù hợp với điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường. Mặt khác, nhiều tội phạm mới phát sinh trong quá trình vận hành nền kinh tế chưa kịp thời bổ sung hoặc tuy đã được bổ sung, nhưng chưa đầy đủ, chưa toàn diện, nhất là các tội phạm trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, thương mại, tài chính, ngân hàng, thuế, bảo hiểm, chứng khoán, môi trường... Những hạn chế này đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của nền kinh tế cũng như hiệu quả của công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và đòi hỏi cần phải tiếp tục hoàn thiện Bộ luật hình sự để góp phần bảo vệ và thúc đẩy hơn nữa sự phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nội dung sửa đổi, bổ sung:
- Bộ luật hình sự năm 2015 phi tội phạm hóa đối với 03 tội danh quy định trong Bộ luật hình sự năm 1999: 1. Tội báo cáo sai trong quản lý kinh tế; 2. Tội vi phạm những quy định về cấp văn bằng bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp; 3. Sử dụng trái phép quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ của tổ chức tín dụng; Thay thế hành vi phạm tội kinh doanh trái phép trong một số cấu thành cụ thể, tren cơ sở đó bỏ tên tội kinh doanh trái phép.
- Bổ sung 15 tội danh mới trong các lĩnh vực kinh tế để đáp ứng thực tiễn cuộc sống và yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm. Đó là các tội được quy định từ Điều 212 đến 224 và từ Điều 230 đến 234.
- Thay thế tội cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 165 Bộ luật hình sự năm 1999). Trên cơ sở cân nhắc kỹ kết quả tổng kết thực tiễn xét xử về Tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng trong những năm qua, đồng thời, rà soát quy định của các luật chuyên ngành trên các lĩnh vực quản lý kinh tế, ngoài việc sửa đổi, bổ sung các tội danh hiện có trong Chương XVIII, Bộ luật hình sự năm 2015 còn Điều 165 của Bộ luật hình sự năm 1999 bằng 09 tội danh mới thuộc các lĩnh vực: quản lý cạnh tranh, đầu tư công; quản lý, sử dụng tài sản nhà nước; quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp; đấu thầu; đấu giá tài sản; kế toán; quản lý thuế; xây dựng; bồi thường thu hồi đất, quy định cụ thể tại các Điều 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224 và Điều 230 của Bộ luật hình sự năm 2015.
- Bộ luật hình sự năm 2015 còn tách một số tội phạm ghép thành các tội phạm độc lập, riêng rẽ. Cụ thể: 1. Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm (Điều 155 Bộ luật hình sự năm 1999) được tách thành 02 tội danh độc lập tại Bộ luật hình sự năm 2015 là tội sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190) và tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm (Điều 191). Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh quy định tại Điều 157 Bộ luật hình sự năm 1999 được tách thành 02 tội danh độc lập tại Bộ luật hình sự năm 2015 là tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm (Điều 193) và tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc phòng bệnh, thuốc chữa bệnh (Điều 194).
- Bộ luật hình sự năm 2015 cũng quy định cụ thể các tình tiết định tội, định khung tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
- Quy định pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự đối với 22 tội danh trong chương này: thuộc lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lưu thông hàng hóa; thuế; chứng khoán; bảo hiểm và các lĩnh vực kinh tế khác.
- Bộ luật hình sự năm 2015 đã tăng phạt tiền với tính cách là hình phạt chính đối với các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
- Bộ luật hình sự năm 2015 bỏ hình phạt tử hình đối với tội sản xuất, buôn bán hàng cấm là lương thực, thực phẩm.
- Đồng thời, bỏ tội vi phạm quy định về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp.