Có 3 điều kiện thành lập đơn vị sự nghiệp công lập là: 1- Xác định cụ thể mục tiêu, chức năng, nhiệm vụ; 2- Phù hợp với quy hoạch mạng lưới tổ chức đơn vị sự nghiệp công lập đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt (nếu có); 3- Có trụ sở làm việc hoặc đề án quy hoạch cấp đất xây dựng trụ sở đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt (trường hợp xây trụ sở mới); trang thiết bị cần thiết ban đầu; nguồn nhân sự và kinh phí hoạt động theo quy định của pháp luật.
Đề án thành lập đơn vị sự nghiệp công lập do cơ quan đề nghị thành lập đơn vị sự nghiệp công lập xây dựng, trình cơ quan hoặc người có thẩm quyền xem xét, quyết định thành lập.
Nghị định này áp dụng đối với đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dâp cấp tỉnh, huyện; đơn vị sự nghiệp thuộc cơ quan chuyên môn của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; đơn vị sự nghiệp thuộc Đại học quốc gia Hà Nội và Đại học quốc gia Hồ Chí Minh…
Theo quy định, Bộ Nội vụ là cơ quan thẩm định đối với các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc thẩm quyền quyết định thành lập của Thủ tướng Chính phủ.
Vụ Tổ chức cán bộ hoặc Ban Tổ chức cán bộ là tổ chức thẩm định đối với các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc thẩm quyền quyết định thành lập của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ.
Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc thẩm quyền quyết định của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Sở Nội vụ là cơ quan thẩm định...
Các cơ quan trên sẽ thẩm định sự cần thiết và cơ sở pháp lý của việc thành lập đơn vị sự nghiệp công lập; mục tiêu, phạm vi đối tượng, tên gọi, địa vị pháp lý, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn; cơ cấu tổ chức; cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập; điều kiện bảo đảm hoạt động đối với đơn vị sự nghiệp công lập khi được thành lập; tính khả thi của việc thành lập đơn vị sự nghiệp công lập...
Theo Nghị định, việc giải thể đơn vị sự nghiệp khi có một trong các căn cứ: Không còn chức năng, nhiệm vụ; không hoàn thành nhiệm vụ trong 3 năm liên tiếp hoặc hoạt động không có hiệu quả theo đánh giá của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; theo yêu cầu sắp xếp đơn vị sự nghiệp để phù hợp với quy hoạch mạng lưới đơn vị sự nghiệp đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
Nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 15/8/2012 và thay thế cho Nghị định số 83/2006/NĐ-CP của Chính phủ quy định về vấn đề này.
KN