Ngày 17/12/2010, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 60/NQ-CP về việc đơn giản hoá thủ tục hành chính (TTHC) thuộc phạm vi chức năng quản lý của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN).
Cụ thể, thủ tục được quy định rõ ràng, chặt chẽ hơn để người dân và doanh nghiệp dễ thực hiện, bởi quy chế cấp phép cũ chưa quy định rõ cách thức nộp hồ sơ, chưa xác định rõ thời hạn giải quyết.
Cải tiến thứ nhất của thủ tục này là quy định nộp hồ sơ trực tiếp hoặc gửi qua bưu điện đến Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước.
Thứ hai là quy định thời hạn trả lời kết quả xác nhận về tình trạng hồ sơ theo hướng: trong thời hạn tối đa 2 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đề nghị cấp giấy phép, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (cụ thể là Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng) phải có giấy biên nhận (nếu kiểm tra đủ hồ sơ theo quy định) hoặc thông báo về tình trạng hồ sơ để yêu cầu bổ sung (nếu hồ sơ chưa đầy đủ hoặc thành phần hồ sơ chưa đúng theo quy định).
Bởi theo phân tích của Cục Kiểm soát thủ tục hành chính, nếu không thực hiện việc xác nhận tình trạng hồ sơ như trên thì việc xác định đã nộp đầy đủ hồ sơ của tổ chức cũng không có ý nghĩa và càng không có cơ sở pháp lý để kiểm tra, đánh giá tinh thần trách nhiệm của cơ quan, cá nhân giải quyết TTHC.
Về yêu cầu số lượng ngân hàng được phép thành lập, TTHC này sẽ được hoàn thiện bằng quy định mỗi cá nhân hoặc tổ chức và người có liên quan của cá nhân hoặc tổ chức đứng đơn chỉ được tham gia góp vốn thành lập 1 ngân hàng (bao gồm cả ngân hàng đang hoạt động); không được tham gia góp vốn thành lập ngân hàng nếu cá nhân hoặc cá nhân đó cùng với người có liên quan đang sở hữu mức cổ phần trọng yếu của một ngân hàng; tổ chức hoặc tổ chức đó cùng với người có liên quan đang sở hữu từ 10% vốn điều lệ trở lên của một ngân hàng.
Như vậy điểm cải cách của thủ tục này so với quy định hiện hành là ở chỗ, quy định hiện nay đang cho phép cá nhân hoặc tổ chức và người có liên quan của cá nhân hoặc tổ chức đó được tham gia thành lập 2 ngân hàng. Điều này gây khó khăn cho hoạt động quản lý Nhà nước trong khi đóng góp của cá nhân, tổ chức này đối với ngân hàng bị dàn trải, xét trên phương diện từng ngân hàng.
Đối với Cổ đông sáng lập là cá nhân, thủ tục bổ sung thêm điều kiện liên quan đến năng lực (là người quản lý doanh nghiệp kinh doanh có lãi trong ít nhất 3 năm liền kề năm xin thành lập ngân hàng), trình độ (có bằng đại học hoặc trên đại học về ngành thuộc lĩnh vực tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh kinh tế hoặc luật)...
Đối với Cổ đông sáng lập là tổ chức không phải là ngân hàng thương mại, thủ tục yêu cầu bảo đảm có vốn chủ sở hữu tối thiểu 500 tỷ đồng trong 5 năm liền kề với năm đề nghị thành lập ngân hàng; kinh doanh có lãi trong 5 năm liền kề với năm đề nghị thành lập ngân hàng.
Đối với những TTHC được quy định trong luật, pháp lệnh cần phải sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ, huỷ bỏ theo Phương án đơn giản hoá TTHC nêu trên, Chính phủ giao Bộ Tư pháp, thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ, trước ngày 31/12/2010, báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị của Chính phủ về việc cho phép bổ sung dự án luật, pháp lệnh để thực thi các phương án đơn giản hoá TTHC thuộc phạm vi chức năng quản lý của NHNN đã được Chính phủ thông qua vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2011, 2012 theo hình thức một văn bản sửa nhiều văn bản và áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008. Căn cứ Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh được Quốc hội thông qua, Chính phủ yêu cầu Văn phòng Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp trình Thủ tướng Chính phủ quyết định thời hạn NHNN và các bộ, ngành liên quan hoàn thành việc soạn thảo các dự án luật, pháp lệnh nêu trên gửi Bộ Tư pháp tổng hợp thành văn bản chung để trình Chính phủ xem xét, quyết định.
Đối với những TTHC được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ tưởng cơ quan ngang Bộ phải sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ, huỷ bỏ theo Phương án đơn giản hoá TTHC thuộc phạm vi chức năng quản lý của NHNN đã được thông qua tại Nghị quyết này, Chính phủ giao NHNN áp dụng hình thức một văn bản sửa nhiều văn bản theo trình tự, thủ tục rút gọn để ban hành theo thẩm quyền, hoặc trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành. Trường hợp cần áp dụng một văn bản để sửa một văn bản, giao Thống đốc NHNN xem xét, quyết định.
Cũng tại Nghị quyết này, Chính phủ giao Văn phòng Chính phủ kiểm tra, đôn đốc thực hiện và tổng hợp vướng mắc của NHNN, các bộ, ngành, địa phương có liên quan để kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ trong quá trình thực thi các phương án đơn giản hoá TTHC đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết này./.
Minh Đức