Sáng 18/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công. Nhiều ý kiến đại biểu quan tâm đến việc quản lý các khoản vay ODA.
Góp ý về cơ chế cho vay lại qua ngân hàng thương mại tại dự thảo Luật, Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TP Hồ Chí Minh) đồng tình việc trao thêm thẩm quyền cho ngân hàng thương mại trong hoạt động cho vay lại. Tuy nhiên, dự thảo yêu cầu ngân hàng thương mại phải có xếp hạng tín nhiệm quốc tế ngang bằng hoặc thấp hơn một bậc so với mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia.
Quy định này là cần thiết, nhưng nên xem xét tính khả thi, bởi hiện nay, không có nhiều ngân hàng thương mại Việt Nam được xếp hạng theo chuẩn quốc tế. Nếu giữ nguyên, nguy cơ thiếu đơn vị được ủy quyền là rất cao. ĐB đề nghị cân nhắc nghiên cứu bổ sung lộ trình áp dụng hoặc cơ chế đánh giá thay thế phù hợp hơn.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng.
Về trình tự, thủ tục vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài tại Điều 29 dự thảo Luật, ĐB Tâm Hùng nhận thấy Điều 29 là điều sửa đổi lớn và quan trọng. ĐB đề nghị cân nhắc bổ sung yêu cầu đánh giá “đủ năng lực quản trị dự án” của các cơ quan đề xuất vay, đặc biệt là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và doanh nghiệp nhà nước. Thực tiễn nhiều địa phương đề xuất dự án vay ODA nhưng không đủ năng lực quản lý dẫn tới chậm giải ngân, đội vốn, kéo dài thời gian thực hiện. Việc quy định rõ nội dung này ngay tại Điều 29 sẽ giúp sàng lọc dự án, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn vay và hạn chế rủi ro nợ công.
Từ góc độ thực tiễn của địa phương, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH TP Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai đã góp ý về giao chỉ tiêu vay và vay lại vốn ODA. Theo ĐB Thanh Mai, mục đích vay của chính quyền địa phương gồm 2 nội dung: Một là, bù đắp bội chi của ngân sách địa phương; Hai là, vay để trả nợ gốc của ngân sách địa phương.
Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai.
Tuy nhiên, thực tế như Thủ đô Hà Nội cho thấy có những năm (ở đầu kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn, khi các dự án có khả năng hấp thụ lượng vốn lớn chưa kịp triển khai thủ tục), ngân sách TP xác định bội thu, nhưng Hà Nội vẫn được giao chỉ tiêu vay và vay lại vốn ODA. Bất cập này chưa được đề cập trong các nội dung sửa đổi Luật lần này. ĐB đề nghị Chính phủ rà soát, sửa đổi, bổ sung.
Làm rõ thêm vấn đề các ĐBQH đã đề cập về nguyên tắc cấp phát và cho vay lại, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, bên cạnh việc kế thừa các nguyên tắc về cho vay lại địa phương và đơn vị sự nghiệp công lập ở Luật Quản lý nợ công năm 2017, dự thảo Luật lần này mở thêm nguyên tắc cấp phát cho đơn vị sự nghiệp công lập và địa phương.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng
Theo đó, Cơ quan soạn thảo đã tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, giao Chính phủ căn cứ vào mục tiêu điều hành để xác định các nguyên tắc có thể cấp phát từ nguồn vốn vay ODA và vay ưu đãi cho địa phương.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, căn cứ vào các Nghị quyết số 57, Nghị quyết 71 về các chủ trương đột phá trong phát triển giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, mà đơn vị sự nghiệp công lập là một trong các chủ thể trực tiếp quan trọng thực hiện các nội dung này, sẽ mở thêm cơ chế cấp phát áp dụng đối với các đơn vị sự nghiệp công lập chưa đảm bảo ở mức độ tự chủ tài chính. “Đơn vị sự nghiệp công lập vẫn phải thực hiện theo cơ chế cho vay lại một phần nhằm không tạo ra sự ỷ lại và chia sẻ trách nhiệm trả nợ với ngân sách”, Bộ trưởng cho biết.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng nêu rõ, đối với một số địa phương và một số đơn vị sự nghiệp công lập hiện nay không cân đối, không tự chủ được ngân sách, trong quá trình xem xét đặt vấn đề về cho vay lại các nguồn vốn ODA, Chính phủ sẽ tính toán để có mức độ hỗ trợ phù hợp. Đối với các trường hợp đã tự chủ được thì vẫn triển khai như bình thường để nâng cao trách nhiệm của các đơn vị sử dụng các nguồn vốn ODA.
T.Chung