Tiếp tục chủ động, tuân thủ nghiêm túc quy định về công tác xây dựng pháp luật

23/05/2023
Tiếp tục chủ động, tuân thủ nghiêm túc quy định về công tác xây dựng pháp luật
Sáng 23/5, tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội thảo luận về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.
Sáng kiến lập pháp của đại biểu Quốc hội đã được chuẩn bị cơ bản
Trình bày Tờ trình về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh (CTXDPL) năm 2024, điều chỉnh CTXDPL năm 2023, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội (QH) Hoàng Thanh Tùng cho biết, quá trình lập dự kiến Chương trình năm 2024, điều chỉnh Chương trình năm 2023, hồ sơ đề nghị của Chính phủ, TANDTC, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Anh Trí (đề nghị xây dựng dự án Luật Chuyển đổi giới tính) được chuẩn bị cơ bản, đáp ứng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL). Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã xem xét thận trọng, kỹ lưỡng đối với từng đề nghị trên cơ sở hồ sơ của các cơ quan, ĐBQH, ý kiến thẩm tra của các cơ quan của QH, bảo đảm tính khả thi của Chương trình, sát với yêu cầu của thực tiễn để trình QH xem xét, quyết định. 
Về việc điều chỉnh Chương trình năm 2023 theo thẩm quyền của UBTVQH, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết, để xử lý các vấn đề thực tiễn phát sinh, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng trong các văn bản mới, bảo đảm thời gian cho các cơ quan kịp chuẩn bị hồ sơ trình QH tại Kỳ họp thứ 5, thực hiện quy định tại Điều 51 của Luật Ban hành VBQPPL, UBTVQH đã quyết định bổ sung vào Chương trình năm 2023 các dự án luật, dự thảo nghị quyết.
Trong đó, trình QH cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 5 theo quy trình tại một kỳ họp đối với hai dự án luật, ba dự thảo nghị quyết, bao gồm Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam và Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam, Nghị quyết của QH về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh, Nghị quyết của QH sửa đổi Nghị quyết số 85/2014/QH13 về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do QH, HĐND bầu hoặc phê chuẩn và Nghị quyết của QH về giảm thuế giá trị gia tăng (dự kiến đưa vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 5); trình QH cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 5 và thông qua tại Kỳ họp thứ 6 đối với hai dự án luật, bao gồm Luật Căn cước công dân (sửa đổi), Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).
Đối với 3 dự án luật đã được QH khóa XIV cho ý kiến gồm Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; Luật Đường bộ; Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết, UBTVQH tán thành trình QH xem xét, quyết định bổ sung ba dự án luật này vào Chương trình năm 2023 và thống nhất với đề xuất của Chính phủ trình QH cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 5, thông qua tại Kỳ họp thứ 6 đối với dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. UBTVQH cũng thống nhất với Chính phủ báo cáo QH cho đưa vào Chương trình để trình QH cho ý kiến về 2 dự án Luật Đường bộ và dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ tại Kỳ họp thứ 6, thông qua tại Kỳ họp thứ 7… 
 

Toàn cảnh phiên họp
 
Tham gia thảo luận, nhiều ĐBQH đánh giá, trong thời gian qua, việc lập CTXDPL ngày càng được nâng cao về chất lượng và tiến độ. Các đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh ngày càng được xem xét thận trọng, chặt chẽ hơn, chất lượng hồ sơ ngày càng được nâng cao. Quá trình thẩm tra, tham gia thẩm tra đề nghị xây dựng luật của các cơ quan của QH ngày càng được tăng cường. Đặc biệt, hoạt động phản biện xã hội, ý kiến tham gia đóng góp ý của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên ngay từ khi lập đề nghị và trong suốt quá trình soạn thảo đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật.
Tuy nhiên, số lượng dự án phải bổ sung sau khi QH đã quyết định CTXDPL còn lớn. Điều này, một mặt thể hiện sự thay đổi của tình hình thực tiễn đòi hỏi phảỉ nhanh chóng điều chỉnh Chương trình nhằm hoàn thiện thể chế. Nhưng mặt khác, việc phải bổ sung quá nhiều dự án so với Chương trình chính thức cũng thể hiện tính dự báo của Chương trình chưa cao; tư duy lập pháp, tầm nhìn chính sách thiếu nhất quán; kỷ cương lập pháp chưa nghiêm, trách nhiệm của người đứng đầu chưa rõ…
Khôi phục lại việc xây dựng CTXDPL toàn khóa của QH
Để khắc phục những bất cập trên, ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa (Đoàn Lạng Sơn) đề nghị các cơ quan quan tâm hơn về công tác tổng kết thực tiễn để lập đề nghị có tầm nhìn dài hạn hơn; đồng thời, có giải pháp quyết liệt hơn để sớm đưa các dự án còn lại trong Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị và Đề án Định hướng CTXDPL nhiệm kỳ QH khóa XV vào Chương trình năm 2024 và năm 2025.
ĐBQH Lê Thanh Vân (Đoàn Cà Mau) đề nghị sớm khôi phục lại việc xây dựng CTXDPL toàn khóa của QH, bám vào nội dung Nghị quyết Đại hội của Đảng, hạn chế tối đa việc điều chỉnh CTXDPL hàng năm; khắc phục tình trạng luật khung, luật ống bằng việc đổi mới thành phần ban soạn thảo theo hướng huy động sự tham gia của nhiều nhà khoa học, nhà chuyên môn, đặc biệt là sự tham gia của đối tượng chịu sự điều chỉnh của văn bản; tăng cường hơn nữa kỷ cương lập pháp.
Đại biểu Lê Thanh Vân cũng mong muốn Thủ tướng phân công một Phó Thủ tướng phụ trách công tác xây dựng thể chế; đồng thời đề xuất Nghị quyết về CTXDPL cần xác định trách nhiệm của những người khởi xướng, đề xuất chính sách.
ĐBQH Vũ Tiến Lộc (Đoàn Hà Nội) lại cho rằng, xây dựng thể chế được coi là trọng tâm nhiệm vụ của các cơ quan của Chính phủ, vì vậy, người đứng đầu cơ quan hành chính phải trực tiếp phụ trách; Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng các bộ, ngành, người đứng đầu cơ quan hành chính các cấp cần trực tiếp phụ trách, không nên giao cho người khác. Không những thế, cần tăng cường bộ phận pháp chế và các bộ phận nghiên cứu tổng hợp, giao các cơ quan này chấp bút soạn thảo, các vụ chuyên ngành chỉ là đơn vị tham gia chứ không trực tiếp chấp bút, để đảm bảo sự trung lập của đơn vị soạn thảo trực tiếp…
Lắng nghe, tiếp thu, giải trình một số vấn đề ĐBQH quan tâm, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long nhấn mạnh, những năm gần đây hầu như không còn tình trạng xin lùi, xin rút mà chỉ là bổ sung vào CTXDPL. Đây là sự cố gắng lớn của các cơ quan của Chính phủ.
Trên cơ sở ý kiến ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long khẳng định, sẽ tiếp thu các ý kiến góp ý của các ĐBQH để tham mưu cho Chính phủ nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác lập pháp nói chung và xây dựng CTXDPL nói riêng.
Về CTXDPL, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, Chương trình được quy định từ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 1996, sửa đổi, bổ sung qua các năm 2002, 2008, 2015. QH đã xem xét và nhận thấy CTXDPL cả nhiệm kỳ trong thực tế thực hiện còn mang tính hình thức, dẫn đến đến những năm cuối nhiệm kỳ hầu như không nhìn lại được chương trình gốc. Do đó, Luật Ban hành VBQPPL năm 2015 chỉ còn CTXDPL hàng năm để bảo đảm linh hoạt hơn. 
Tuy nhiên, nếu như không có chương trình nhiệm kỳ mà chỉ có chương trình hàng năm thì rất khó định hướng. Vì vậy, Đảng đoàn QH có sáng kiến trình Bộ Chính trị về định hướng CTXDPL nhiệm kỳ, trên cơ sở đó UBTVQH ban hành Kế hoạch 81/KH-UBTVQH15. Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp, cách làm như vậy là phù hợp; đồng thời cho biết, sẽ tiếp tục nghiên cứu ý kiến ĐBQH để nghiên cứu, cân nhắc cách làm phù hợp để có căn chỉnh và chỉnh sửa, bổ sung Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong thời gian tới. 
Về việc có số lượng lớn các dự án trình bổ sung vào Kỳ họp này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long lý giải, Chính phủ đề xuất bổ sung 10 luật và nghị quyết nhằm tháo gỡ một số các khó khăn, vướng mắc để xử lý các công trình trong thực hiện các dự án giao thông; kinh phí chi thường xuyên; đề xuất bổ sung Luật Các tổ chức tín dụng để kế tiếp Nghị quyết 42/2017/QH14 sắp hết hạn; nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng nhằm gỡ khó cho các doanh nghiệp, góp phần phục hồi sản xuất…
Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cũng ghi nhận các đề xuất cụ thể của các ĐBQH như sửa đổi Luật Luật sư. Đặc biệt, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long gửi lời chúc mừng và bày tỏ mong muốn đề xuất xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính của ĐBQH Nguyễn Anh Trí sẽ thành công.
Bộ trưởng Lê Thành Long chia sẻ, việc tăng cường phòng, chống lợi ích nhóm và tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế, tổ chức thi hành pháp luật là trách nhiệm rất nặng nề đối với các cơ quan tham mưu, nhất là các cơ quan tham gia vào quá trình xây dựng chính sách. Bộ trưởng Lê Thành Long đề nghị, các bộ, các ngành trong phạm vi của mình tiếp tục chủ động trong công tác này, bảo đảm tuân thủ nghiêm các quy trình, quy định trong Luật Ban hành VBQPPL. Bộ trưởng cũng đề nghị các Ủy ban của QH, UBTVQH và QH thời gian tới tiếp tục giám sát công tác xây dựng ban hành và tổ chức thi hành VBQPPL./.
 
Nhiều đại biểu bày tỏ sự tôn trọng với tâm huyết và nỗ lực của ĐBQH Nguyễn Anh Trí trong việc chuẩn bị Hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Luật Chuyển đổi giới tính. Đây là đạo luật liên quan chặt chẽ đến quyền con người, quyền công dân, là một bước để cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp và Bộ luật Dân sự.
Trong trường hợp dự án Luật được QH quyết định đưa vào Chương trình, các đại biểu đề nghị bổ sung vào Nghị quyết về CTXDPL năm 2024 quy định rõ trách nhiệm các cơ quan hữu quan trong việc hỗ trợ ĐBQH Nguyễn Anh Trí soạn thảo Luật theo quy định của Luật Ban hành VBQPPL.
Thục Quyên


Các tin khác