Tờ trình của Viện kiểm sát nhân dân tối cao (VKSNDTC) về dự án Bộ luật TTHS do Phó Viện trưởng VKSNDTC trình bày cho biết, mục tiêu sửa đổi Bộ luật TTHS là xây dựng một bộ luật "có tính khả thi cao, là công cụ pháp lý sắc bén để đấu tranh hữu hiệu với mọi loại tội phạm; tăng cường trách nhiệm của các cơ quan tố tụng trong việc tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân đã Hiến định, góp phần xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh".
Dự thảo giữ nguyên 27 điều của Bộ luật TTHS 2003, bổ sung, sửa đổi, bãi bỏ 19 điều,bổ sung mới 166 điều và sửa đổi 290 điều nên có nhiều vấn đề mới, thậm chí một số vấn đề còn có ý kiến khác nhau như về quyền của người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội; quyền của bị can đọc, ghi chép tài liệu trong hồ sơ vụ án; căn cứ và thời hạn tạm giam; bắt buộc ghi âm, ghi hình trong hoạt động hỏi cung bị can; việc cấp giấy chứng nhận người bào chữa; trường hợp bắt buộc phải mời người bào chữa; nguyên tắc bảo đảm sự độc lập của Thẩm phán, Hội thẩm trong xét xử; giới hạn xét xử; thẩm quyền của Hội đồng giám đốc thẩm; biện pháp điều tra đặc biệt.
Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục xem xét, cân nhắc để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp một số vấn đề về các nguyên tắc cơ bản của TTHS; nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan điều tra VKS và Tòa án và việc mở rộng các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; phân định thẩm quyền hành chính với thẩm quyền tư pháp; tăng quyền, tăng trách nhiệm cho điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán; chế định chứng cứ; các biện pháp cưỡng chế tố tụng; bảo đảm quyền bào chữa của người bị buộc tội; tranh tụng trong xét xử; thủ tục đặc biệt xem xét lại quyết định của Hội đồng thẩm phán TANDTC; qui định không truy tố bị can; thủ tục tố tụng đối với người chưa thành niên; quyền tài sản trong TTHS; mở rộng người tiến hành tố tụng; làm rõ thêm căn cứ và trách nhiệm của người ra kháng nghị giám đốc thẩm để tránh kháng nghị tràn lan; căn cứ trả hồ sơ điều tra bổ sung, tránh lạm dụng để việc giải quyết vụ án bị kéo dài; thủ tục rút gọn ở trình tự phúc thẩm; rà soát, loại bỏ các qui định về thi hành án để tránh trùng lặp với Luật thi hành án hình sự; bổ sung các điều khoản chuyển tiếp...
Những vấn đề này được Ủy ban Tư pháp phân tích, làm rõ trên cơ sở ý kiến của Ban soạn thảo, các cơ quan có liên quan để có báo cáo thẩm tra dự án Bộ luật TTHS (sửa đổi) trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp tháng 4./.
H.Giang