Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng cho biết, định hướng nội dung sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự (BLHS) tập trung vào các vấn đề như: bổ sung quy định tội phạmvà hình phạt trong luật khác ngoài BLHS; bổ sung một chương riêng quy định vềnhững trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự, trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân; sửa đổi, bổ sung quy định về điều kiện áp dụng hình phạt theo hướng hạn chế áp dụng hình phạt tù, mở rộng áp dụng hình phạt ngoài tù;...
Theo các chuyên gia pháp lý, việc BLHS hiện hành có 22 tội danh quy định hình phạt tử hình là chiếm tỷ lệ quá cao trong tổng số các tội danh khác được quyđịnh trong BLHS. Do đó cần giảm số lượng các tội danh có hình phạt tử hình, thu hẹp các trường hợp được phép áp dụng hình phạt tử hình. Đồng thời quy định chặt chẽ các điều kiện áp dụng hình phạt tử hình đảm bảo mang tính răn đe, trừng trị và đấu tranh phòng chống có hiệu quả các loại tội phạm cũng như yêu cầu mới đặt ra về bảo vệ quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp 2013. Chúng takhông bỏ hẳn mà thu hẹp, duy trì để đảm bảo tính răn đe.
Các đại biểu cũng đề nghị cần giảm hình phạt tù, hình phạt tử hình, tăng hình phạt bổ sung ngoài tù (cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, phạt tiền,...) để tăng tính răn đe, tính hướng thiện. Bởi tử hình với mục đích răn đe, thực tế đã chứng minh không hề giảm tội phạm mà để đạt được điều đó phải bắt đầu từ chính sách xã hội.
Một nội dung khác được hội thảo quan tâm là trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân. Theo PGS.TS Trần Văn Độ, đã đến lúc cần nghiên cứu quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong pháp luật hình sự ở nước ta để tạo khả năng cho Tòa án trên cơ sở đánh giá toàn diện các tình tiết của tội phạm và chủ thể thực hiện,quyết định loại và mức hình phạt cho phù hợp đảm bảo nguyên tắc cá thể hóa trách nhiệm hình sự khi giải quyết từng vụ án cụ thể.
Nhất trí với định hướng sửa đổi BLHS mà ban soạn thảo đã đề ra, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn cũng lưu ý quy định về những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự đối với người thi hành công vụ bắt giữ đối tượng. Loại trừ trách nhiệm hình sự phải trên cơ sở có lỗi hay không của người thi hành công vụ chứ không thể quy định “cứng” như vậy, bởi rất dễ xảy ra việc tùy tiện, xâm phạm đến sức khỏe của người bị bắt tạm giữ, tạm giam.
Về định hướng mở rộng nguồn luật trong xây dựng BLHS (sửa đổi), chưa nhận được sự thống nhất. Bên cạnh ý kiến đồng tình thì vẫn còn lo ngại. Như PGS.TS Dương Tuyết Miên, giảng viên trường Đại học Luật Hà Nội "nếu mở rộng nguồn luật thì tội phạm không chỉ được quy định trong BLHS mà còn quy định trong cả các luật chuyên ngành khác nữa. Trong khi hiện nay chúng ta có quá nhiều luật mà ngay cả những người tiến hành tố tụng còn khó có thể nắm bắt hết được, chứ đừng nói đến người dân. Chưa kể đến, hiện nay việc làm luật chuyên ngành nào giao cho Bộ, ngành đó thực hiện nên không thể tránh khỏi về việc thiên về lợi ích của ngành mình trong đó, trong khi chuyên môn về hình sự không sâu. Nếu để cho họ được quyền quy định tội danh, hình phạt trong luật chuyên ngành sẽ rất nguy hiểm, nguy cơ rối loạn xã hội là rất cao"./.
H.Giang