Dự thảo Pháp lệnh quy định cụ thể các hành vi vi phạm nội quy phiên tòa bị xử phạt kèm theo quy định mức xử phạt cụ thể. Ông Nguyễn Văn Hiện, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nhấn mạnh, Luật Xử lý vi phạm hành chính đã quy định những hành vi nếu cá nhân hoặc tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt nhưng không phải bất cứ hành vi nào vi phạm cũng bị xử lý theo pháp lệnh này. Trước hết, đó phải là hành vi có lỗi, có hành vi vi phạm, gây cản trở…
Nhưng điểm gây nhiều tranh cãi và khiến UBTVQH còn nhiều băn khoăn về dự thảo này là các qui định xử phạt các hành vi vi phạm nội qui phiên tòa hay nói theo cách khác là “căn cứ vào nội qui phiên tòa để quyết định xử phạt” mà theo nhận xét chung là “làm ngược”, đưa cả “lệ” vào Pháp lệnh. Vì vậy, theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, phải qui định cụ thể những hành vi nào vi phạm nội qui thực sự làm cản trở hoạt động xét xử tại phiên tòa, quyền tố tụng thì mới bị phạt, chứ chỉ “căn cứ vào nội qui phiên tòa để xử phạt thì “mênh mang” lắm”.
Chất vấn đại diện TANDTC – cơ quan soạn thảo dự thảo Pháp lệnh về “sự vô lý” của qui định về việc nhà báo tác nghiệp tại tòa, Chủ tịch Quốc hội chỉ ra, không qui định nhà báo nào được vào tác nghiệp tại tòa, không qui định nhà báo có thẻ hay không mà chỉ quy định là “không xuất trình thẻ thì bị phạt”. Hơn nữa, “đã xuất trình thẻ rồi, lại còn giấy giới thiệu nữa. Có phải là thủ tục hành chính phiền hà, không rõ ràng không?” – ông Hùng đặt câu hỏi.
Lý giải về qui định có thẻ nhà báo nhưng vẫn cần giấy giới thiệu khi nhà báo tác nghiệp tại tòa, Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình nói, “đến tác nghiệp thì phải có thẻ nhà báo, mang công cụ vào tác nghiệp phải bảo đảm trật tự phiên tòa, tính uy nghiêm của phiên tòa thì phải chấp hành nội quy phiên tòa, có giấy giới thiệu của cơ quan. Khi xây dựng nội quy này, công an, viện kiểm sát và hội nhà báo đều yêu cầu đưa nội dung này vào. Nhiều nước, phóng viên vào chỉ ngồi dự phiên tòa chứ không được mang bất cứ phương tiện, công cụ nào nếu không sẽ rất lộn xộn tại phiên tòa. Chúng tôi đã quy định đài nào, báo nào rất là chính thống thì được vào, còn thì có màn hình truyền trực tiếp cho nhà báo tác nghiệp”.
Không đồng tình, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng đặt vấn đề: “Tòa xét xử công khai, nhà báo có được vào không? Dân chúng được vào không? Hơn nữa, thẻ nhà báo hay giấy giới thiệu cũng chỉ là giấy ra vào, chưa phải là hành vi cản trở phiên tòa. Ngay từ ngoài cổng, nếu không có thẻ thì không cho vào thì sao cản trở phiên tòa nhưng dự thảo Pháp lệnh lại quy định xử phạt hành vi này như hành vi gây cản trở phiên tòa. Điều vô lý này được đặt ra cho Ban soạn thảo dự thảo Pháp lệnh. Từ đó, yêu cầu dự thảo Pháp lệnh phải giải quyết cho thỏa đáng việc nhà báo tham dự phiên tòa, cả trong trường hợp hạn chế do điều kiện phiên tòa, điều kiện vật chất, nội quy phiên tòa.../.
Huy Anh