Xác định làm tốt công tác Tư pháp là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thời gian qua các cấp uỷ Đảng, chính quyền thị xã Mường Lay có nhiều cố gắng trong việc chỉ đạo cũng như tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao chất lượng hiệu quả công tác chuyên môn, nghiệp vụ có chất lượng hiệu quả cao, đáp ứng với yêu cầu của xã hội trong thời kỳ mới hiện nay. Mặc dù còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, đặc biệt là đội ngũ cán bộ làm công tác Tư pháp.
Hiện nay Phòng Tư pháp có 3 biên chế, có trình độ trung cấp pháp lý, trong đó 1 đồng chí là phó trưởng phòng, 100 % xã, phường có cán bộ Tư pháp - hộ tịch có trình độ chuyên môn trung cấp pháp lý, với phương châm hướng về cơ sở, các cấp, các ngành của địa phương đã mạnh dạn đề ra nhiều các biện pháp phù hợp, có hiệu quả .
Nhằm đẩy mạnh tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL).
UBND thị xã thường xuyên củng cố, kiện toàn Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cấp thị với 15 thành viên chính thức và mời một số ngành tham gia là thành viên. Trên cơ sở quy chế làm việc của Hội đồng phối hợp đã phân công nhiệm vụ cho các thành viên phụ trách các xã, phường, trong quá trình hoạt động, các thành viên đã bố trí trực tiếp cán bộ hướng dẫn và giúp đỡ ở cơ sở về triển khai công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật có hiệu quả, bên cạnh đó báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật đã được trú trọng phát triển. Hiện nay báo cáo viên cấp thị có 12 người, tuyên truyền viên xã, phường có 76 người, những lực lượng này chủ yếu hoạt động kiêm nhiệm .
Đây là lực lượng nòng cốt trong công tác phổ biến đưa pháp luật vào cuộc sống đến mọi các tầng lớp nhân dân ở địa phương.
Thực hiện kế hoạch số: 53/KH-UBND ngày 16/1/2007 về phổ biến, giáo dục pháp luật của Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh, Phòng Tư pháp là phó ban thường trực Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật thị xã, tham mưu UBND thị ban hành kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật của thị xã năm 2007. Đồng thời triển khai đến các cơ quan, ban ngành và UBND xã, phường. Đáng chú ý là Phòng Tư pháp đã đi sâu, đi sát nắm bắt tình hình chọn 2 phường: Na Lay và Sông Đà làm điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật. Ngoài ra phòng còn tổ chức ký kết kế hoạch phối hợp tuyên truyền với các ngành, đoàn thể của thị xã như: Hội liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân, Thông tin văn hoá, Đoàn thanh niên....đây là biện pháp hay nếu phát huy tốt sẽ đem lại hiệu quả thiết thực. Để thuận lợi cho quá trình phổ biến, giáo dục pháp luật ở cơ sở. Phòng đã cấp, phát cho xã, phường về các tài liệu pháp luật gồm tờ gấp, tờ rơi 1900 tờ có nội dung về các luật như: Phòng chống ma tuý, Chăm sóc bảo vệ rừng, An toàn giao thông đường bộ, Đất đai, Hôn nhân gia đình, Chăm sóc giáo dục trẻ em, Luật Thực hành tiết kiệm....
Công tác hoà giải cơ sở đã xây dựng kiện toàn 53 tổ hoà giải đi vào hoạt động có hiệu quả, có 268 thành viên, công tác hoà giải đã góp phần không nhỏ trong công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật, tăng cường phát huy vai trò tình làng nghĩa xóm và giữ gìn trật tự an toàn xã hội ở cơ sở, các tổ hoà giải đã kịp thời giải quyết các vụ việc tại các địa bàn dân cư như: tranh chấp trong nội bộ nhân dân về các lĩnh vực: Đất đai, Đền bù giải phóng mặt bằng tái định cư Thuỷ điện Sơn La, Hôn nhân gia đình, Tranh chấp dân sự...kết quả đã hoà giải thành 82/100 vụ việc các loại.
Phù hợp với tình hình đặc điểm kinh tế - xã hội, điều kiện tự nhiên và trình độ dân trí ở địa phương, các cấp, các ngành của thị xã, đã lựa chọn nhiều hình thức, biện pháp tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật đa dạng và phong phú, sinh động như: Tuyên truyền miệng, thông qua phương tiện thông tin đại chúng, lồng ghép với các Hội nghị, họp tổ dân phố, họp bản, họp thôn, sân khấu hoá..., trong đó hình thức tuyên truyền có hiệu quả là lồng ghép trong các cuộc họp ở xã, phường, tổ dân phố, thôn, bản gắn với xây dựng bản làng văn hoá cho 1891 lượt người tham gia học tập và nghe phổ biến về pháp luật, phương tiện thông tin đại chúng phát trên sóng từ 25 đến 30 phút/ tháng. Thông qua các câu lạc bộ: Phụ nữ với pháp luật, Trợ giúp pháp lý tư vấn cho 88 đối tượng.
Từ đầu năm đến nay, các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể thị xã đã tuyên truyền phổ biến cho cán bộ, nhân dân trên 20 loại văn bản pháp luật của trung ương và địa phương cho 11.500 lượt người tham gia gồm các lĩnh vực chủ yếu:
Đất đai, Hôn nhân gia đình, Chăm sóc bảo vệ rừng, Chăm sóc giáo dục trẻ em, Phòng chống Ma tuý, Phòng chống tham nhũng, Thực hành tiết kiệm, An toàn giao thông. Bên cạnh những việc làm tốt công tác phổ biến, giáo dục pháp luật UBND thị xã còn đặc biệt chú trọng tăng cường công tác kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật do HĐND-UBND ban hành, UBND thị xã ban hành văn bản chỉ đạo, UBND xã, phường thực hiện tốt công tác xây dựng kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật theo Nghị địmh số: 135/2003/NĐ-CP ngày 14/11/2003 của Chính phủ tiến tới đưa công tác này vào nề nếp.
Trong 6 tháng đầu năm 2007, Phòng Tư pháp thị xã đã tiến hành tự kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật do HĐND-UBND ban hành đã phát hiện 02 văn bản ban hành trái thẩm quyền, kiến nghị huỷ bỏ và đề nghị 05 văn bản sửa đổi, bổ sung. Ngay sau khi Nghị định số: 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005của Chính Phủ về đăng ký và quản lý hộ tịch có hiệu lực pháp luật, trên cơ sở hướng dẫn của sở Tư pháp tỉnh Điện Biên, Phòng Tư pháp tham mưu UBND thị xã chỉ đạo thực hiện nghiêm túc trong công tác công chứng và chứng thực, thị xã luôn duy trì chế độ theo quy chế 1 cửa, tạo thuận lợi cho nhân dân đến giao dịch. có thể nói, những kết quả trên là niềm kích lệ cho những người làm công tác Tư pháp ở thị xã Mường Lay. Đây là điểm khởi đầu là dấu hiệu đáng mừng cho việc hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ Tư pháp của thị xã Mường Lay trong thời gian tới.
Song có lẽ ấn tượng hơn cả là cách làm của thị xã đã thực sự gắn liền và phù hợp với tâm tư, nguyện vọng của người dân thị xã nơi miền Tây Bắc của Tổ Quốc.
Trần khánh Trang