Sau hơn 3 tháng thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp gắn với sắp xếp đơn vị hành chính, xã Hòa Bình (tỉnh Cà Mau) đã có nhiều chuyển biến tích cực ở cấp xã, nhất là trong quản lý hộ tịch và giải quyết thủ tục hành chính. Bộ máy mới nhanh chóng đi vào nền nếp, tinh gọn, tạo thuận lợi cho người dân khi làm hồ sơ giấy tờ.
Phục vụ nhanh, hộ tịch điện tử cải cách đột phá
Việc quản lý hộ tịch và giải quyết thủ tục hành chính đã có nhiều đổi mới tích cực nhờ triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đây cũng là địa phương điểm về những kết quả nổi bật, khó khăn ban đầu và giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ người dân.
Ông Dương Văn Duy, Phó Chủ tịch UBND xã, Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hòa Bình cho biết: “Dữ liệu hộ tịch là ‘xương sống’ của quản lý dân cư, vừa phục vụ trực tiếp cho người dân khi làm thủ tục hành chính, vừa giúp cơ quan quản lý Nhà nước điều hành hiệu quả, thúc đẩy chuyển đổi số”.
Cụ thể, tại xã Hòa Bình, dữ liệu hộ tịch điện tử mang lại nhiều lợi ích, cung cấp dữ liệu gốc là căn cứ pháp lý để tra cứu, xác thực nhân thân khi giải quyết hầu hết thủ tục hành chính; Cán bộ tra cứu trực tuyến, người dân không còn phải nộp lại bản sao giấy khai sinh, giấy kết hôn… như trước, giảm giấy tờ, rút ngắn quy trình.
Ở mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nhiều thủ tục được giải quyết ngay tại UBND xã, không phải xin xác nhận từ cấp trên, người dân hạn chế đi lại nhiều lần; tạo nền tảng cho chuyển đổi số, dữ liệu hộ tịch chuẩn, đồng bộ, liên thông giữa các ngành giúp người dân có thể nộp hồ sơ, nhận kết quả ở bất kỳ xã, phường nào.
Bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, ghi nhận đầy đủ các sự kiện sinh, tử, hôn nhân… là cơ sở thực hiện các quyền về thừa kế, bảo hiểm, giáo dục, y tế, giảm rủi ro tranh chấp; Nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước, dữ liệu tập trung, dễ kiểm tra, hạn chế nhũng nhiễu do người dân không phải “xin” nhiều loại giấy xác nhận.
Người dân lấy số thứ tự tại kiosk điện tử ở Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hòa Bình.
Ông Dương Văn Duy chia sẻ: “Khó khăn chủ yếu là dữ liệu lịch sử chưa đồng bộ; Nhiều hồ sơ cũ còn lưu giấy, chữ viết tay dễ sai sót hoặc thất lạc. Ngoài ra, còn tồn tại lỗi kỹ thuật trên hệ thống, một số trường dữ liệu thiếu, gây khó khăn trong trích lục hộ tịch và giải quyết thủ tục”.
Tháo gỡ khó khăn, nâng cao chất lượng phục vụ người dân
Theo Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Bình, khi mới thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, khối lượng công việc chuyển từ cấp huyện về xã tăng đột biến trong khi biên chế giảm. Nhiều công chức phải đảm nhận lĩnh vực mới nên không tránh khỏi quá tải, lúng túng giai đoạn đầu.
Tuy nhiên, nhờ sự lãnh đạo sát sao của Đảng ủy, HĐND, UBND cùng sự vào cuộc của các ngành cấp trên và nỗ lực của đội ngũ công chức xã, bộ máy nhanh chóng ổn định. Hiện, toàn thể công chức xã làm việc nền nếp, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phục vụ người dân.
Từ ngày 1/7/2025, thực hiện Nghị quyết số 1655/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, UBND xã Hòa Bình đã kiện toàn các cơ quan chuyên môn: Văn phòng HĐND - UBND; Phòng Văn hóa - Xã hội; Phòng Kinh tế; Trung tâm Phục vụ hành chính công xã.
Đồng thời, thành lập Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thông xã, tiếp nhận nguyên trạng 12 trường phổ thông và mầm non trực thuộc UBND xã để thống nhất quản lý.
Theo Nghị quyết số 26/NQ-HĐND (5/8/2025) của HĐND tỉnh, UBND xã tiếp nhận 549 biên chế, trong đó có 64 cán bộ, công chức; 485 người làm việc hưởng lương từ ngân sách (gồm 474 viên chức ngành Giáo dục và 11 viên chức sự nghiệp khác); cùng 18 người hoạt động không chuyên trách.
Sau tinh giản theo Nghị định 178/2024/NĐ-CP và 67/2024/NĐ-CP, xã còn 536 biên chế, gồm 50 cán bộ, công chức (có 6 công chức từ sở, ngành tỉnh), 474 viên chức Giáo dục, 11 viên chức sự nghiệp khác và 18 người hoạt động không chuyên trách.
Đặc biệt, Trung tâm Phục vụ hành chính công xã bố trí 7 biên chế chuyên trách, được đào tạo chuyên môn, phối hợp với công chức các phòng chuyên môn trực tiếp tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ người dân.
Người dân làm chứng thực, hộ tịch nhanh, thuận tiện
Ông Dương Văn Duy cho biết: “Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp đã tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ Tư pháp - Hộ tịch cho công chức cấp xã bằng hình thức trực tuyến và trực tiếp; đồng bộ, nâng cấp cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, kết nối với Cổng Dịch vụ công quốc gia, tạo thuận lợi cho người dân thực hiện chứng thực, hộ tịch nhanh chóng, hiệu quả”.
Ông Dương Văn Duy, Phó Chủ tịch UBND xã, Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hòa Bình trao đổi với phóng viên.
Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Bình đánh giá các giải pháp này “rất kịp thời và hiệu quả, góp phần tháo gỡ khó khăn giai đoạn đầu”, đồng thời mong muốn thời gian tới Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp và các ngành tiếp tục tập huấn chuyên môn, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ các tồn tại phát sinh để địa phương thực hiện tốt hơn mô hình chính quyền hai cấp.
Bà Lê Thị Thu (ấp Thị Trấn A, xã Hòa Bình) cho biết: “Việc tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ hiện nay nhanh gọn, thuận lợi hơn trước, nhờ hệ thống dữ liệu hộ tịch điện tử và tinh thần phục vụ của đội ngũ công chức”. Tương tự, ông Nguyễn Văn Đen (ấp Thị Trấn A) đến làm giấy khai sinh cho cháu cho biết: “Tôi chỉ cần mang theo giấy tờ tùy thân, không phải photo nhiều bản sao như trước. Hồ sơ được tiếp nhận và trả kết quả ngay trong ngày, không mất thời gian chờ đợi, thủ tục rõ ràng, công khai nên rất yên tâm”.
Ông Trần Hoàng Lộc, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Cà Mau cho biết: “Việc tổ chức, vận hành bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang tạo bước chuyển mới trong cải cách hành chính, bảo đảm quyền lợi người dân, nâng cao hiệu quả phục vụ, hướng tới xây dựng chính quyền số ở cơ sở. Tỉnh đang tiếp tục chỉ đạo hoàn thiện cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử theo tiêu chí ‘đúng - đủ - sạch - sống’, bảo đảm kết nối thông suốt với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, tạo nền tảng quan trọng để triển khai hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp”.
Việc sắp xếp đơn vị hành chính, kiện toàn tổ chức bộ máy, đẩy mạnh ứng dụng dữ liệu hộ tịch điện tử đã góp phần ổn định tổ chức, nâng cao hiệu quả phục vụ người dân tại cơ sở, hướng tới mục tiêu xây dựng chính quyền số, phục vụ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.
Trọng Nghĩa