Thực hiện Kế hoạch phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng Trung ương năm 2022 (ban hành kèm theo Quyết định số 291/QĐ-HĐPH ngày 28/02/2022), ngày 27/10/2022, Đoàn công tác của Hội đồng phối hợp liên ngành (HĐPHLN) về TGPL trong hoạt động tố tụng ở Trung ương do đồng chí Nguyễn Văn Tiến, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao làm Trưởng đoàn đã làm việc với HĐPHLN về TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh Tuyên Quang.
Tham gia đoàn công tác có đồng chí Vũ Thị Hoàng Hà, Phó Cục trưởng Cục TGPL, Bộ Tư pháp - Phó Trưởng đoàn, đồng chí Trần Nguyên Quân, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp, Bộ Công an; các thành viên đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính và một số công chức của Cục TGPL, Bộ Tư pháp. Về phía tỉnh Tuyên Quang có đồng chí Phùng Tiến Quân - Trưởng ban Nội chính tỉnh; đồng chí Nguyễn Thị Thược, Giám đốc Sở Tư pháp - Chủ tịch HĐPHLN tỉnh; các đồng chí là thành viên HĐPHLN tỉnh Tuyên Quang, Tổ giúp việc cho Hội đồng; đại diện cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng một số huyện, lãnh đạo trại tạm giam công an tỉnh, đại diện đoàn luật sư tỉnh, lãnh đạo Thanh tra Sở Tư pháp và một số cán bộ của Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh.
Theo Báo cáo của HĐPHLN tỉnh Tuyên Quang, trong năm 2021 và 6 tháng đầu năm 2022, Hội đồng đã triển khai đầy đủ các nội dung, nhiệm vụ được quy định tại Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT. Các ngành thành viên đã chủ động xây dựng Kế hoạch và quán triệt, triển khai Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT cho đội ngũ cán bộ, công chức trong ngành, nhất là người tiến hành tố tụng. HĐPHLN đã tổ chức thành công buổi tập huấn cho 120 đại biểu của các cơ quan tiến hành tố tụng hai cấp và người thực hiện TGPL năm 2018. Hàng năm, các ngành thành viên của Hội đồng đều ban hành kế hoạch hoạt động, kế hoạch kiểm tra và tổ chức triển khai có hiệu quả các hoạt động theo kế hoạch đề ra; kịp thời kiện toàn Hội đồng khi có thành viên nghỉ chế độ hoặc chuyển công tác. Các cơ quan tiến hành tố tụng ở địa phương đã nghiêm túc thực hiện tốt việc giải thích về quyền được TGPL người bị buộc tội, bị hại và đương sự; thông báo, thông tin về TGPL theo quy định.
Trung tâm TGPL nhà nước đã cung cấp cho các cơ quan tiến hành tố tụng, Trại tạm giam, Nhà tạm giữ: Bảng thông tin về TGPL, mẫu Đơn yêu cầu TGPL, mẫu Biên bản giải thích về quyền được TGPL miễn phí, mẫu thông báo, thông tin về TGPL, sổ theo dõi về TGPL trong hoạt động tố tụng; danh sách số điện thoại của người thực hiện TGPL…
Về kết quả thực hiện TGPL: từ ngày 01/01/2021 đến ngày 30/06/2022, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Tuyên Quang đã thụ lý và thực hiện TGPL là 385 vụ việc tham gia tố tụng (năm 2021: Trung tâm thực hiện 240 vụ việc tham gia tố tụng, 06 tháng đầu năm 2022: Trung tâm thực hiện 145 vụ việc tham gia tố tụng). Trong năm 2021, 100% trợ giúp viên pháp lý (06/06) đạt chỉ tiêu tham gia tố tụng (05 tốt, 01 khá).
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng ở Tuyên Quang còn gặp một số hạn chế, khó khăn: trách nhiệm thực hiện quy định thông tin, thông báo về TGPL của một số cơ quan tiến hành tố tụng chưa thực hiện đúng quy định tại khoản 2 Điều 7 Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT. Việc thông báo thời gian tham gia tố tụng, giao các văn bản tố tụng cho người thực hiện TGPL của một số cơ quan tiến hành tố tụng có lúc, có vụ việc chưa kịp thời. Việc hướng dẫn, giải thích quyền được TGPL cho công dân có lúc còn hình thức. Một số vụ án về dân sự, hôn nhân gia đình cơ quan tiến hành tố tụng chưa thực hiện đầy đủ việc hướng dẫn, giải thích về TGPL cho công dân. Một số cơ quan, đơn vị sử dụng biểu mẫu còn lúng túng, thực hiện chế độ báo cáo thống kê có lúc còn chậm, số liệu chưa đầy đủ. Kinh phí cấp cho của HĐPHLN còn hạn hẹp, các ngành thành viên chưa được bố trí kinh phí...
Đồng chí Vũ Thị Hoàng Hà, Phó Cục trưởng Cục TGPL phát biểu đánh giá cao kết quả của hoạt động phối hợp liên ngành về TGPL ở Tuyên Quang. HĐPHLN tỉnh đã triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện có hiệu quả Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT, số lượng vụ việc TGPL năm sau cao hơn năm trước, có nhiều vụ việc được giới thiệu, chuyển gửi từ các cơ quan tiến hành tố tụng. Đồng chí Phó Cục trưởng đề nghị Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tiếp tục quan tâm, chỉ đạo công tác TGPL, bố trí đủ nhân lực, cơ sở vật chất, kinh phí cho Trung tâm. Đề nghị HĐPHLN tỉnh quán triệt, nâng cao nhận thức của các ngành thành viên, chủ động triển khai Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT cho phù hợp với tình hình địa phương. Các cơ quan tiến hành tố tụng cấp tỉnh chỉ đạo cấp huyện nhận thức rõ vai trò của công tác TGPL, tăng cường tập huấn cho người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Các ngành thành viên của HĐPHLN ở địa phương triển khai việc lập dự toán kinh phí cho ngành mình. Sở Tư pháp tiếp tục phát huy tốt hơn nữa vai trò của cơ quan thường trực Hội đồng trong việc thúc đẩy hơn nữa hiệu quả hoạt động của Hội đồng, nỗ lực, chủ động hơn nữa trong triển khai nhiệm vụ được giao, đổi mới công tác truyền thông để người dân được tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ TGPL. Đề nghị Sở Tư pháp chỉ đạo Trung tâm TGPL thực hiện có hiệu quả 03 Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Chương trình giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững; Chương trình xây dựng nông thôn mới...
Phát biểu tại buổi làm việc đồng chí Phùng Tiến Quân - Trưởng ban Nội chính tỉnh Tuyên Quang ghi nhận hoạt động của HĐPHLN về TGPL trong thời gian qua đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ. Hoạt động TGPL không chỉ là trách nhiệm của Sở Tư pháp mà của cả hệ thống chính trị, các cơ quan tiến hành tố tụng cần tạo điều kiện cho trợ giúp viên pháp lý tham gia vụ việc từ giai đoạn điều tra, bảo đảm vụ án được xét xử khách quan, công bằng, đúng pháp luật... Bên cạnh đó, hoạt động phối hợp liên ngành trong thời gian qua ở Tuyên Quang có một số hạn chế như thành viên Hội đồng kiêm nhiệm, chưa huy động sự tham gia mạnh mẽ, có hiệu quả của các tổ chức tham gia TGPL, số luật sư thực hiện vụ việc TGPL còn ít. Trong thời gian tới, đồng chí Trưởng ban Nội chính tỉnh Tuyên Quang Phùng Tiến Quân đề nghị các cơ quan tiếp tục phối hợp chặt chẽ hơn nữa, tạo điều kiện thuận lợi cho các trợ giúp viên pháp lý tham gia các vụ việc, tăng cường hơn nữa công tác truyền thông về TGPL để nhiều người dân nhất là đồng bào dân tộc thiểu số biết đến hoạt động này…
Đồng chí Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến phát biểu kết luận nêu rõ tính nhân văn, nhân đạo của hoạt động TGPL, đó là mang đến sự bảo vệ về pháp luật cho người nghèo và những đối tượng yếu thế khác. Đồng chí Phó Chánh án ghi nhận những nỗ lực của HĐPHLN tỉnh Tuyên Quang trong việc giúp người bị buộc tội, bị hại, đương sự… tiếp cận sớm với TGPL. Đồng chí Phó Chánh án đề nghị HĐPHLN tỉnh tiếp tục quán triệt, chủ động thực hiện Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT, tổ chức tập huấn cho người có thẩm quyền tiến hành tố tụng ở cấp huyện, bồi dưỡng, nâng cao năng lực trình độ chuyên môn cho đội ngũ trợ giúp viên pháp lý. HĐPHLN tỉnh có giải pháp thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 33/2021/QH15 ngày 12/11/2021 của Quốc hội khóa XV về tổ chức phiên tòa trực tuyến, Thông tư liên tịch số 05/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP-BTP ngày 15/12/2021 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và Bộ Tư pháp ban hành quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành tổ chức phiên tòa trực tuyến, Luật Hoà giải đối thoại tại Toà án ngày 16/6/2020… đem lại lợi ích chính đáng cho người dân, góp phần giảm, hạn chế số vụ việc phải đưa ra xét xử tại Toà án. Đồng chí Phó Chánh án trân trọng cám ơn sự quan tâm Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh Tuyên Quang đã quan tâm, hỗ trợ cho công tác TGPL trong thời gian qua và mong tiếp tục nhận được sự ủng hộ trong thời gian tới.
Vũ Hồng Tuyến - Phòng Chính sách và quản lý nghiệp vụ TGPL