Trong phiên làm việc buổi chiều 12/10 tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Chính phủ, Bí thư Đảng ủy Bộ Tư pháp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã có tham luận với chủ đề "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng pháp luật (XDPL)".
Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh 5 yêu cầu tác động trực tiếp đến công tác XDPL, gồm: Đổi mới thể chế là 1 trong 3 khâu đột phá chiến lược; Đất nước bước vào kỷ nguyên mới, hướng tới thực hiện 2 mục tiêu 100 năm; thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gắn với phân cấp, phân quyền; thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số; yêu cầu đổi mới tư duy XDPL từ "thiên về quản lý" sang vừa quản lý vừa kiến tạo phát triển.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh, 5 quan điểm về XDPL được nêu tại Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị, gồm: Bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng. Công tác XDPL là "đột phá của đột phá" trong hoàn thiện thể chế. Pháp luật phải tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong thực tiễn, trở thành lợi thế cạnh tranh, tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển. Xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật, bảo đảm thượng tôn hành pháp và pháp luật. Đầu tư cho XDPL là đầu tư cho phát triển. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới năm 2023, mỗi điểm tăng trong chỉ số thể chế kéo theo mức tăng trưởng GDP trung bình từ 0,5-1% hằng năm, tùy vào quốc gia cụ thể.
Được tổ chức trong hai ngày 12-13/10, Đại hội có chủ đề là: "Xây dựng Đảng bộ Chính phủ trong sạch vững mạnh; đoàn kết, gương mẫu đi đầu trong khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; tăng tốc đột phá, phát triển đất nước nhanh và bền vững trong kỷ nguyên vươn mình, giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc".
Về 5 kết quả, trong nhiệm kỳ qua, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh khẳng định, Đảng ủy Chính phủ đã lãnh đạo, chỉ đạo công tác XDPL đạt một số kết quả nổi bật.
Một là, tham mưu ban hành nhiều nhất các văn bản của Đảng về công tác XDPL như: Nghị quyết 27 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN; Nghị quyết 66, Quy định 178, Kết luận 119 của Bộ Chính trị; Thông báo 108 về kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm.
Hai là, lần đầu tiên vai trò lãnh đạo trực tiếp của Đảng được thể chế hóa rõ ràng trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Ba là, đã ban hành số lượng lớn nhất văn bản quy phạm pháp luật trong một nhiệm kỳ. Nổi bật là Chính phủ đã tích cực tham gia sửa đổi Hiến pháp năm 2013; trình Quốc hội ban hành 121 luật, nghị quyết…
Bốn là, đề cao tính công khai, minh bạch, dễ tiếp cận của hệ thống pháp luật gắn với đẩy mạnh chuyển đổi số như: Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng và vận hành Cổng Pháp luật quốc gia với AI Pháp luật. Triển khai Hệ thống tiếp nhận trực tiếp phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật. Đến ngày 10/10, đã tiếp nhận 1.069 phản ánh, kiến nghị trong đó: Đã xử lý, trả lời 783 phản ánh, kiến nghị trên môi trường số.
Lần đầu tiên đã rà soát tổng thể, xác định rõ 787 điểm nghẽn pháp luật, trả lời công khai kết quả xử lý trên Cổng Pháp luật quốc gia; chuẩn bị triển khai hệ thống giám sát thực hiện Nghị quyết 66 theo thời gian thực...
Năm là, việc kiểm soát quyền lực và kiểm tra, giám sát công tác XDPL được tăng cường. Công tác xây dựng pháp luật được triển khai thực hiện nghiêm túc theo Quy định 178 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực…
Các đồng chí lãnh đạo Chính phủ, các Bộ, ngành và các đại biểu tham dự Đại hội. (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)
Bộ trưởng Bộ Tư pháp cũng chỉ ra 5 tồn tại, hạn chế gồm: Việc thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng trong một số lĩnh vực còn chậm. Một số cấp ủy, người đứng đầu chưa nhận thức đầy đủ yêu cầu lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của cấp ủy, coi XDPL là công việc chuyên môn thuần túy, thiếu kiểm tra, giám sát. Một số văn bản pháp luật chưa đáp ứng yêu cầu của nền pháp luật kiến tạo, thúc đẩy phát triển; vẫn còn thiên về tư duy quản lý. Chưa định hình tổng thể cấu trúc hệ thống pháp luật của một đất nước phát triển; tính đồng bộ, thống nhất, ổn định và chất lượng soạn thảo một số văn bản còn hạn chế. Tình trạng nợ ban hành văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục triệt để.
5 giải pháp đối với công tác XDPL được Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đưa ra gồm: Tiếp tục nâng cao trách nhiệm của cấp ủy và người đứng đầu. Trình cấp có thẩm quyền thông qua Đề án Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam, làm cơ sở xây dựng định hướng lập pháp nhiệm kỳ tới và chiến lược phát triển hệ thống pháp luật đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chú trọng công tác xây dựng chính sách từ sớm; nâng cao hiệu quả công tác truyền thông chính sách. Kiện toàn, sắp xếp, nâng cao chất lượng cán bộ làm công tác XDPL và triển khai chế độ đặc thù. Chuyển đổi số toàn diện, tập trung hoàn thiện cơ sở dữ liệu pháp luật quốc gia và các nền tảng số pháp luật dùng chung.
An Bình