Chiều 14/8, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh chủ trì Hội đồng thẩm định độc lập đối với dự thảo Nghị quyết quy định về công bố, đăng ký sản phẩm thực phẩm.
Theo Tờ trình, Luật An toàn thực phẩm năm 2010 và Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 02/02/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm (Nghị định số 15) đã thiết lập cơ chế pháp lý trong quản lý thực phẩm. Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua liên tục xảy ra các vụ việc như thực phẩm bổ sung giả, sữa bột giả, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ giả với quy mô lớn, gây bức xúc dư luận.
Từ thực tế những vụ việc gần đây cho thấy cả Luật An toàn thực phẩm và Nghị định số 15 đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, đặc biệt là các quy định liên quan đến tự công bố, đăng ký bản công bố và quảng cáo thực phẩm. Đây là những vấn đề đang được dư luận quan tâm, cần được sửa đổi, bổ sung ngay để phù hợp với thực tiễn và yêu cầu quản lý trong tình hình mới.
Theo Bộ Y tế, mục đích ban hành Nghị quyết nhằm giải quyết kịp thời các hạn chế, vướng mắc, bất cập trong các quy định hiện hành của Luật An toàn thực phẩm, Nghị định số 15; tăng cường quản lý Nhà nước về sản xuất kinh doanh thực phẩm, nâng cao hiệu quả bảo đảm an toàn và chất lượng sản phẩm thực phẩm; tăng cường công tác hậu kiểm để nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Để xử lý các vướng mắc, bất cập trên, dự thảo Nghị quyết quy định 2 cơ chế quản lý thực phẩm là công bố tiêu chuẩn áp dụng (tự công bố), đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm, tương tự như trong dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 15/2028/NĐ-CP đã được Bộ Tư pháp thẩm định.
Cụ thể, về cơ chế quản lý sản phẩm thực phẩm, căn cứ Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa sửa đổi, bổ sung năm 2025, dự thảo Nghị quyết quy định cụ thể trường hợp nào thì áp dụng công bố tiêu chuẩn áp dụng, trường hợp nào thì áp dụng đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm, tránh trường hợp doanh nghiệp tự xác định, xếp nhóm sản phẩm và áp dụng thủ tục công bố không đúng tiêu chí, tính chất của sản phẩm.
Trong đó, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, thực phẩm bổ sung (trừ thực phẩm bổ sung chỉ chứa vitamin, khoáng chất và không công bố khuyến cáo về sức khoẻ (Health claims) và sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi thì thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm…
Về bằng chứng khoa học, để hiểu và áp dụng một cách thống nhất, dự thảo Nghị quyết cũng quy định khái niệm bằng chứng khoa học, đó là các thông tin khoa học, dữ liệu khoa học, tài liệu khoa học chứng minh cho công bố về công dụng, tác dụng đối với sức khỏe của sản phẩm hoặc thành phần của sản phẩm từ các công trình nghiên cứu khoa học được các tạp chí quốc gia, quốc tế, tạp chí ISI (Institute of Scientific Information), SCOPUS có uy tín công bố; hoặc tài liệu về y học cổ truyền, cây thuốc, vị thuốc, tài liệu y học, dược học, thực phẩm được xuất bản, công bố trên các ấn phẩm khoa học.
Dự thảo Nghị quyết cũng quy định cụ thể hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm đối với từng trường hợp, nhóm sản phẩm để bảo đảm tính minh bạch, phù hợp theo tính chất sản phẩm hàng hoá gồm: thực phẩm nhập khẩu, thực phẩm sản xuất trong nước, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, thực phẩm bổ sung (trừ thực phẩm bổ sung chỉ chứa vitamin, khoáng chất và không công bố khuyến cáo về sức khỏe (Health claims), sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi…
Phát biểu tại Hội đồng thẩm định, các thành viên Hội đồng cơ bản nhất trí với dự thảo Tờ trình, đánh giá nội dung dự thảo cơ bản bảo đảm an ninh, quốc phòng… Đồng thời đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ Mục V về nguồn lực, điều kiện bảo đảm thi hành và tính khả thi của dự thảo Nghị quyết sau khi được thông qua; bảo đảm không làm tăng thêm đầu mối tổ chức và biên chế; đề nghị rà soát các lĩnh vực phân quyền, phân cấp, bảo đảm thống nhất với Nghị định số 148/2025/NĐ-CP ban hành ngày 12/6/2025 của Chính phủ quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực y tế…
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh kết luận phiên họp thẩm định.
Kết luận phiên họp thẩm định, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh ghi nhận và đánh giá cao sự chuẩn bị hồ sơ của cơ quan chủ trì soạn thảo; nhất trí với sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Theo Thứ trưởng, dự thảo Nghị quyết không có nội dung trái với Hiến pháp, nội dung các chính sách dự thảo Nghị quyết phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước…
Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ mối quan hệ giữa dự thảo Nghị quyết với Luật An toàn thực phẩm, Nghị định số 15; đề nghị bổ sung thêm phụ lục, danh mục để đảm bảo thống nhất đồng bộ theo quy định; đề nghị rà soát lại toàn bộ hồ sơ dự thảo Nghị quyết. Theo Thứ trưởng, trong dự thảo chưa quy định đối tượng áp dụng Nghị quyết, do đó cần bổ sung để đảm bảo phù hợp quy định pháp luật.
Về tiêu chí xác định khó khăn, vướng mắc, Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xác định rõ trong Tờ trình tiêu chí nào, lí do đề xuất điều chỉnh; đồng thời bổ sung thêm phương án xử lý khó khăn, vướng mắc; làm rõ dự thảo Nghị quyết khác với điều khoản, điểm nào của Luật An toàn thực phẩm…
Hồng Mây