Chiều 9/6, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi đã chủ trì Hội thảo về Đề án “Nghiên cứu xây dựng chế định luật sư công trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay”.
Tham dự Hội thảo có ông Nguyễn Khánh Ngọc, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam; LS.TS Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cùng đại diện các cơ quan Trung ương, cơ sở đào tạo, nghiên cứu chuyên ngành luật; đại diện một số Sở Tư pháp, đoàn luật sư, các doanh nghiệp và tổ chức hành nghề luật sư.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Mai Lương Khôi nhấn mạnh, trước bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, nền kinh tế - xã hội phát triển nhanh chóng, tác động mạnh mẽ đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, tạo cơ hội, thuận lợi để các doanh nghiệp phát triển. Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt nền kinh tế và các doanh nghiệp, cơ quan nhà nước của Việt Nam trước sức ép cạnh tranh gay gắt hơn và luôn phải đối mặt với những rủi ro và tranh chấp pháp lý quốc tế đang ngày càng tăng. Cùng với đó, thực tiễn đặt ra yêu cầu thực hiện nguyên tắc pháp quyền, theo đó mọi hành vi ứng xử của cơ quan nhà nước cần bảo đảm tính pháp lý.
Do đó, Bộ Chính trị yêu cầu xây dựng Đề án “Nghiên cứu xây dựng chế định luật sư công trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay” nhằm xây dựng đội ngũ luật sư công chuyên nghiệp để đại diện pháp lý cho Chính phủ, cơ quan, doanh nghiệp Nhà nước xử lý các vấn đề có tính chất pháp lý ở khu vực công.
Thứ trưởng Mai Lương Khôi phát biểu khai mạc Hội thảo.
Theo Thứ trưởng, thực hiện nhiệm vụ được giao, trong một khoảng thời gian rất ngắn (khoảng 03 tháng), Bộ Tư pháp đã tích cực phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan tổ chức nghiên cứu, xây dựng chế định luật sư công để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Qua đó, Thứ trưởng Mai Lương Khôi mong muốn các đại biểu tập trung trao đổi, thảo luận các nội dung của Đề án, góp ý cho nội dung của Đề án, giúp Bộ Tư pháp hoàn thiện Đề án với chất lượng cao để có thể trình cấp có thẩm quyền.
Phát biểu tại Hội thảo, Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp) Lê Xuân Hồng đã trình bày sự cần thiết; quan điểm chỉ đạo, mục tiêu; quá trình xây dựng; nội dung cơ bản của Đề án. Đối với các vấn đề xin ý kiến, ông Lê Xuân Hồng cho biết, về phạm vi công việc của luật sư công, Đề án được thể hiện theo quan điểm luật sư công là người đại diện bảo vệ quyền lợi của Nhà nước được thực hiện các công việc được nêu rõ trong Đề án mà không bao gồm các hoạt động công ích như trợ giúp pháp lý. Vì hiện nay hoạt động này được quy định tại Luật Trợ giúp pháp lý, đang hoạt động có hiệu quả.
Cục trưởng Lê Xuân Hồng phát biểu tại Hội thảo.
Về quản lý luật sư công, Đề án đề xuất giao đơn vị, bộ phận quản lý luật sư tại Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp thực hiện nhiệm vụ quản lý luật sư công. Có ý kiến lại cho rằng cần thành lập đơn vị chuyên trách về luật sư công để triển khai nhiệm vụ của luật sư công được bài bản và nền nếp hơn.
Về vấn đề này, Bộ Tư pháp thấy rằng trong bối cảnh tinh gọn bộ máy, việc thành lập thêm đơn vị chuyên trách về luật sư công ở cả Trung ương và địa phương là không thực sự cần thiết. Trong khi đó, với đề xuất của Đề án, sẽ tận dụng được nguồn nhân lực là các công chức, viên chức, chuyên gia, luật sư, luật gia giỏi tham gia vào chế định luật sư công.
Ông Phan Thanh Tùng, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP Hồ Chí Minh đã đề xuất, kiến nghị một số công việc luật sư thực hiện khi tham gia lĩnh vực công. Cụ thể như đại diện, giúp chính quyền địa phương tham gia các hoạt động tố tụng tại cơ quan tố tụng khi có yêu cầu, chủ yếu các vụ kiện hành chính; tham gia cùng với chính quyền địa phương và các ban tiếp công dân để giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân; tư vấn pháp luật cho các dự án kinh tế - xã hội ở địa phương; tư vấn, giải quyết các tranh chấp quốc tế mà UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là một bên tranh chấp; tham gia án chỉ định theo quy định của pháp luật về tố tụng.
Ông Phan Thanh Tùng, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP Hồ Chí Minh phát biểu tại Hội thảo.
Trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền 02 cấp; để đảm bảo định hướng cơ quan nhà nước tập trung và quản lý vĩ mô, xây dựng thể chế, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, cơ chế, chính sách, giữ vai trò kiến tạo, đồng thời, phục vụ tốt dịch vụ pháp lý cho người dân, doanh nghiệp thì việc nghiên cứu xây dựng chế định luật sư công trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là rất cần thiết, cấp bách trong tình hình hiện nay, cần có nhiều cơ chế, giải pháp đồng bộ từ các cơ quan nhà nước để góp phần hoàn thiện thể chế, giúp chế định này hình thành đầy đủ, phát triển bền vững và hoạt động hiệu quả trong đời sống kinh tế - xã hội.
LS. TS Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho rằng, ngoài các công việc luật sư công đảm nhiệm theo Đề án của Bộ Tư pháp, cần quan tâm rà soát và chế định tiêu chuẩn luật sư công trước hết phải hội đủ tiêu chuẩn luật sư theo quy định của Luật Luật sư, đồng thời đạt tiêu chuẩn của công chức, viên chức Nhà nước. Bởi lẽ, một trong các nguồn tuyển dụng luật sư công là các chuyên gia, nhà khoa học, luật gia giỏi tại khu vực tư nhân thì đương nhiên họ phải trải qua đào tạo nghiệp vụ luật sư và thời gian tập sự hành nghề luật sư tương đương với quy định đối với luật sư hiện hành.
LS. TS Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam phát biểu tại Hội thảo.
Bên cạnh đó, ông Phan Trung Hoài đề nghị làm rõ thêm quan niệm về tính độc lập, trách nhiệm nghề nghiệp của luật sư công, để có thể thuyết phục những ý kiến còn băn khoăn về tính độc lập, khách quan của luật sư công khi làm việc với tư cách công chức, viên chức nhưng lại hành nghề với tư cách luật sư.
Thanh Trà