Ngày 28/11, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp thẩm định dự thảo Luật Dẫn độ. Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc chủ trì phiên họp.
Thúc đẩy hợp tác quốc tế về dẫn độ
Phát biểu tại phiên họp, đại diện Bộ Công an cho biết, sau hơn 15 năm triển khai thực hiện Luật Tương trợ tư pháp (TTTP) năm 2007, công tác dẫn độ đã đạt được nhiều kết quả tích cực; góp phần giải quyết tốt các vụ án hình sự mà đối tượng bỏ trốn ra nước ngoài hoặc từ nước ngoài vào Việt Nam; nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm, góp phần giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Bên cạnh những kết quả đạt được, quy định về dẫn độ trong Luật TTTP năm 2007 và hoạt động dẫn độ cũng bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như: Luật TTTP điều chỉnh chung cả bốn lĩnh vực dân sự, hình sự, dẫn độ và chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù nhưng mỗi lĩnh vực lại có đối tượng, phạm vi điều chỉnh với tính chất đặc thù riêng, mục đích và tính chất, nguyên tắc hợp tác khác nhau; chủ thể yêu cầu, chủ thể thực hiện, trình tự, thủ tục, thời gian thực hiện các yêu cầu TTTP trong từng lĩnh vực hoàn toàn độc lập và khác nhau...
.jpg)
Đại diện Bộ Công an trình bày tóm tắt nội dung Tờ trình.
Vì vậy, việc ban hành Luật Dẫn độ là cần thiết nhằm hoàn thiện pháp luật về dẫn độ theo hướng đồng bộ, hiện đại, bảo đảm chặt chẽ, khả thi, phù hợp với pháp luật và thông lệ quốc tế; thúc đẩy hợp tác quốc tế về dẫn độ, nâng cao hiệu quả truy bắt các đối tượng thực hiện hành vi phạm tội bỏ trốn ra nước ngoài; bảo vệ sự tôn nghiêm của pháp luật, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân cũng như góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả và bảo đảm mục tiêu quản lý nhà nước trong lĩnh vực dẫn độ; tạo nền tảng cho việc ký kết và thực hiện các điều ước quốc tế về dẫn độ.
Bên cạnh đó, hoàn thiện cơ sở pháp lý để thực thi các cam kết của Việt Nam tại các điều ước quốc tế về dẫn độ; góp phần tăng cường hợp tác trong lĩnh vực tư pháp hình sự, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm xuyên quốc gia, góp phần bảo vệ an ninh trật tự quốc gia, hòa bình và an ninh quốc tế.
Làm rõ từng bước trong quy trình dẫn độ
Tại phiên họp, các thành viên Hội đồng thẩm định đã trao đổi, thảo luận cho ý kiến về nội dung dự thảo Luật. Về xử lý vụ việc dẫn độ áp dụng nguyên tắc có đi có lại, đại diện Bộ Ngoại giao cho biết, đây là quy trình xem xét ban đầu của cơ quan có thẩm quyền trong việc đồng ý hay từ chối tiếp nhận đề nghị dẫn độ do hai nước chưa ký kết hiệp định. Vì vậy, cần điều chỉnh cách diễn đạt quy định “Bộ Công an quyết định đồng ý hoặc từ chối việc áp dụng nguyên tắc có đi có lại” cho phù hợp; đồng thời nghiên cứu thiết kế nguyên tắc này theo hướng linh hoạt hơn.
Đại diện Bộ Ngoại giao (phải).
Đối với việc chuyển hồ sơ yêu cầu dẫn độ của Việt Nam đi nước ngoài, đồng chí đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo quy định cụ thể trường hợp Việt Nam và nước ngoài chưa ký kết điều ước quốc tế thì hồ sơ yêu cầu dẫn độ phải được chuyển qua kênh ngoại giao. Ngoài ra, đồng chí cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát các quy định liên quan đến việc cấp hộ chiếu, giấy tờ có giá trị thay hộ chiếu cho người bị dẫn độ trong trường hợp không có các giấy tờ này hoặc các giấy tờ này đã hết hạn sử dụng với các quy định của Luật Xuất, nhập cảnh của công dân Việt Nam và thực tế việc cấp hộ chiếu; rà soát trách nhiệm giữa Bộ Ngoại giao và Bộ Công an, tránh chồng chéo trong chức năng, nhiệm vụ giữa hai Bộ…
Đại diện Toà án nhân dân tối cao cho biết, hiện dự thảo Luật quy định “Tài liệu trong hồ sơ yêu cầu dẫn độ được miễn chứng nhận lãnh sự, hợp pháp hóa lãnh sự nếu được ký và đóng dấu bởi cơ quan và người có thẩm quyền…”. Đồng chí đánh giá quy định này là chưa phù hợp, chưa đảm bảo được tính chính xác các tài liệu trong hồ sơ. Do đó, đồng chí đề nghị giữ nguyên quy định tại Điều 7 “Hợp pháp hóa lãnh sự và việc công nhận giấy tờ, tài liệu ủy thác tư pháp” Luật TTTP năm 2007.
.jpg)
Đại diện Toà án nhân dân tối cao.
Về việc tiếp nhận, kiểm tra, xử lý hồ sơ yêu cầu dẫn độ của nước ngoài gửi đến Việt Nam, trong trường hợp hồ sơ yêu cầu dẫn độ đầy đủ, hợp lệ, đồng chí đề nghị Bộ Công an chuyển riêng cho Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh nơi người bị yêu cầu dẫn độ đang cư trú, đang bị tạm giam, tạm giữ, đang chấp hành hình phạt tù hoặc đang ở trong cơ sở lưu trú trên địa bàn tỉnh, mỗi đơn vị 01 bộ hồ sơ yêu cầu dẫn độ để 2 đơn vị kịp thời xem xét, quyết định.
Cùng với đó, cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu bổ sung thời hạn cơ quan có thẩm quyền của nước yêu cầu dẫn độ làm rõ thông tin, tài liệu trong hồ sơ yêu cầu dẫn độ; điều chỉnh thời gian Tòa án nhân dân cấp tỉnh xem xét hoặc đình chỉ việc xem xét yêu cầu dẫn độ của nước ngoài gửi đến Việt Nam…
.jpg)
Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc kết luận phiên họp.
Kết luận phiên họp, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc đề nghị Bộ Công an bám sát các quan điểm, yêu cầu của Tổng Bí thư Tô Lâm về đổi mới tư duy xây dựng pháp luật; đồng thời lưu ý chỉ đưa vào Luật những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội.
Thứ trưởng cho biết, dự thảo Luật đã phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước; đảm bảo tính hợp hiến. Tuy nhiên, để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật và tránh khoảng trống trong quá trình thực hiện, Thứ trưởng yêu cầu cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát dự thảo Luật, trong đó những nội dung nào đã được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật khác thì không quy định lại, những nội dung đặc thù nào còn thiếu thì bổ sung.
Thứ trưởng cũng nhấn mạnh, Luật Dẫn độ là luật thủ tục; vì vậy các quy trình trong Luật phải ngắn gọn, linh hoạt, rõ ràng, cụ thể các trường hợp được áp dụng. Đồng thời, cơ quan chủ trì cần làm nổi bật vai trò trung tâm của Cơ quan trung ương trong hoạt động dẫn độ.
Ngoài ra, Thứ trưởng cũng yêu cầu cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát dự thảo Luật với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; đảm bảo sự thống nhất giữa dự thảo Luật và bộ hồ sơ trình; báo cáo đánh giá những nội dung mới so với các chính sách đã được thông qua; giải trình rõ nguồn lực thực hiện…
Anh Thư - Trung tâm Thông tin