Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Hà Hùng Cường - Trưởng ban Chỉ đạo Chương trình 212 TƯ - cho rằng, PBGDPL là hoạt động quan trọng trong xây dựng và phát triển đất nước, góp phần xây dựng hệ thống pháp luật, đổi mới quản lý nhà nước và xã hội. Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn đông đảo, nếu tăng nhận thức và ý thức pháp luật cho đội ngũ này thì sẽ góp phần đáng kể vào việc giữ gìn an ninh chính trị, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.
Năm năm qua, do cấp ủy, chính quyền cơ sở nhận thức được rằng, mọi hoạt động quản lý và phát triển xã hội tại địa phương đều phải tuân theo pháp luật, Chương trình đã nhận được sự quan tâm đầu tư của các cấp, ngành, tổ chức đoàn thể, đạt được mục tiêu cơ bản, tác động đến ý thức chấp hành pháp luật, đóng góp không nhỏ vào phát triển KTXH của từng địa phương và cả nước.
Hoạt động PBGDPL những năm qua được thực hiện với phương châm “hướng về cơ sở”. Thông qua 4 tiểu đề án trong Chương trình 212 (theo Quyết định 212 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hành động quốc gia PBGDPL và nâng cáo ý thức chấp hành PL cho cán bộ, nhân dân ở xã, phường, thị trấn giai đoạn 2005-2010) và các giải pháp tạo chuyển biến căn bản, Chương trình đã thu được một số kết quả bước đầu, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ xã, phường, thị trấn. Tuy nhiên, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cũng chỉ ra thực tế, PBGDPL tại cơ sở chưa đạt kết quả mong muốn, hiệu quả hoạt động còn hạn chế, hiểu biết ý thức tôn trọng PL đã được nâng lên nhưng chưa chuyển biến căn bản như mục tiêu của Chương trình 212. Khẩu hiệu “Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” chưa đi vào cuộc sống, tình trạng vi phạm pháp luật trên nhiều lĩnh vực, tội phạm trên một số lĩnh vực ngày càng phức tạp, tình hình KNTC của người dân (mà một lý do là do việc thừa hành công vụ của cán bộ xã, phường, thị trấn) còn gay gắt, có lúc có nơi còn đe dạo sự ổn định của XH, tiềm ẩn những yếu tố về chính trị….
Bộ trưởng nhấn mạnh, Đại hội Đảng XI mở ra thời kỳ phát triển mới với nhiều cơ hội và thách thức. Trong điều kiện này, PBGDPL được xác định là 1 bộ phận của công tác giáo dục chính trị tư tưởng nên cần được thực hiện triệt để hơn và bằng các giải pháp đột phá. Đặc biệt, dự kiến, cuối năm 2011, QH sẽ xem xét và cho ý kiến về dự thảo Luật PBGDPL. “Hy vọng đó sẽ tạo đột phá cho công tác PBGDPL” - Bộ trưởng Hà Hùng Cường bày tỏ.
Tại hội nghị, Bộ trưởng đề nghị các đại biểu sẽ đánh giá những kết quả đã đạt được, biểu dương các điển hình, trao đổi kinh nghiệm giữa các địa phương, ngành, cấp. Đồng thời, thẳng thắn nhìn vào thực trạng, hiệu quả, chất lượng, chuyển biến trong ý thức chấp hành PL của nhân dân, cấp ủy, chính quyền, cán bộ cơ sở.
Từ đó kiến nghị những giải pháp cụ thể, có tính đột phá để duy trì, phát huy kết quả đạt được và quan trọng hơn là chỉ ra nguyên nhân và giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế, yếu kém trong thời gian tới để đạt được mục tiêu tổng thể của Chương trình 212, tạo chuyển biến căn bản, bền vững, hiệu quả trong công tác PBGDPL ở cấp cơ sở, nhất là để PBGDPL là công cụ hữu hiệu, góp phần thực hiện thành công các văn kiện của ĐH Đảng XI.
Chào mừng Hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Nguyễn Xuân Quang nhấn mạnh, được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo nên việc thực hiện Chương trình 212 thời gian qua đã đạt nhiều kết quả. Thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục chỉ đạo các sở, ban, ngành chính quyền địa phương duy trì, phát huy các kết quả đã đạt được, xem tăng cường PBGDPL và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ xã, phường, thị trấn là nhiệm vụ quan trọng của các cấp, các ngành, góp phần nâng cao ý thức chấp hành PL, hạn chế vi phạm PL, tích cực phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.
Báo cáo tổng kết do Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền trình bày tại Hội nghị đánh giá việc thực hiện đồng bộ, thống nhất trên phạm vi cả nước Chương trình 212 thời gian qua đã huy động được sự tham gia, phối hợp thực hiện của các cấp, ngành, tổ chức đoàn thể và sự hưởng ứng của toàn dân. Việc triển khai Chương trình đã bám sát các mục tiêu đặt ra, nhìn chung đạt được các mục tiêu cơ bản. Qua đó có nhiều tác động tích cực đối với sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương và đất nước.
Song hiệu quả thực hiện Chương trình vẫn hạn chế, hiểu biết pháp luật, ý thức tôn trọng pháp luật và chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân ở xã, phường, thị trấn chưa tạo chuyển biến căn bản như mục tiêu đề ra, tình hình vi phạm pháp luật, tội phạm tệ nạn xã hội giảm chưa đáng kể. Nguyên nhân có thể xác định là do sự bất cập trong cơ chế phối hợp giữa các Bộ, ngành là thành viên của các Đề án, chính quyền một số địa phương chưa quan tâm đúng mức, có nơi “khoán trắng” cho ngành Tư pháp, hạn chế từ chính đội ngũ cán bộ cơ sở - đối tượng và cũng là lực lượng chủ yếu thực hiện nội dung Chương trình 212…
Từ kết quả 5 năm thực hiện Chương trình 212, để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những hạn chế, bất cập trong quá trình thực hiện Chương trình nói riêng và công tác PBGDPL nói chung, góp phần thực hiện có hiệu quả các mục tiêu KTXH của đất nước mà Nghị quyết Đại hội Đảng XI đề ra, Ban Chỉ đạo Chương trình xác định phải coi trọng công tác PBGDPL là một bộ phận của công tác giáo dục, chính trị tư tưởng dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền từ TƯ đến địa phương.
Tiếp tục duy trì, phát huy các hình thức, mô hình đã được xây dựng và triển khai thực hiện có hiệu quả trong 5 năm qua, hoàn thiện thể chế, cơ chế phối hợp trong công tác PBGDPL. Kiện toàn, tổ chức nâng cao năng lực, đào tạo nguồn nhân lực cho công tác PBGDPL, triển khai đồng bộ các hình thức PBGDPL, lựa chọn các hình thức phù hợp để nâng cao hiệu quả PBGDPL.
Ban Chỉ đạo cũng kiến nghị Quốc hội sớm nghiên cứu và ban hành Luật PBGDPL, Chính phủ phê duyệt và cho triển khai thực hiện Chương trình giai đoạn 2012-2016, các Bộ, ngành và UBND các cấp quan tâm và đầu tư cho công tác PBGDPL…
Chương trình 212 gồm 4 Đề án: Đưa thông tin pháp luật đến cán bộ, nhân dân thông qua phương tiện thông tin đại chúng và các thiết chế văn hóa thông tin ở xã, phường, thị trấn (Bộ TT&TT); Xây dựng và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động chấp hành pháp luật trong cộng đồng dân cư (UB MTTQ VN); Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật về khiếu nại, tố cáo ở xã, phường, thị trấn (Thanh tra Chính phủ); Phát huy vai trò của cơ quan và cán bộ tư pháp trong PBGDPL, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, nhân dân ở xã, phường, thị trấn (Bộ Tư pháp).
H.Giang