Ngày 04/7, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu đã dự buổi làm việc về công chứng số, cùng dự có đồng chí Lê Xuân Hồng, Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp, đồng chí Tuấn Đạo Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam, đại diện một số đơn vị liên quan thuộc bộ và các chuyên gia của tập đoàn Bưu chính viễn thông VNPT – đơn vị giới thiệu về công chứng số.
Chuyển đổi số lĩnh vực công chứng - không đơn thuần chỉ là số hóa công chứng
Công chứng là một dịch vụ công thiết yếu trong lĩnh vực tư pháp. Chuyển đổi số đối với công chứng là một tất yếu, kết quả của hoạt động công chứng có liên quan chặt chẽ đến nhiều dịch vụ hành chính công và dịch vụ công khác. Chuyển đổi số lĩnh vực công chứng không chỉ đơn thuần là việc số hóa hồ sơ giấy mà còn là việc chia sẻ, kết nối dữ liệu về công chứng với các cơ sở dữ liệu điện tử khác. Việc chuyển đổi số sẽ cho phép nghiệp vụ công chứng được thực hiện từ xa, rút ngắn khoảng cách về thời gian, không gian thực hiện và thay đổi hoàn toàn phương thức lưu trữ truyền thống. Chuyển đổi số trong lĩnh vực công chứng cũng đem lại các lợi ích vượt trội như: Giúp ngăn ngừa rủi ro pháp lý; đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội trong việc gửi, nhận thông tin; Đối soát, xác thực, xử lý thông tin nhanh chóng, chính xác.
Giới thiệu về mô hình công chứng số quốc gia, đại diện VNPT cho biết, xây dựng hệ thống công chứng số quốc gia bắt đầu bằng việc triển khai các hệ thống tác nghiệp trên nền tảng số. Trên cơ sở đó, chúng ta sẽ từng bước xây dựng và hình thành ra cơ sở dữ liệu quốc gia về công chứng. Đây sẽ là nơi duy nhất lưu giữ chứng cứ được tạo lập từ hoạt động công chứng.
Để làm được điều đó, theo đại diện VNPT, cần có sự vào cuộc quyết liệt của Bộ, đơn vị liên quan và của Hiệp hội Công chứng Việt Nam. Vị đại diện này cũng chỉ ra rằng, việc xây dựng công chứng số hướng tới chuyển đổi số sẽ tạo nên sự xáo trộn đáng kể về quy trình tác nghiệp, cách thức vận hành hệ thống... Do đó, việc quan trọng nhất là hoàn thiện hành lang pháp lý để xây dựng và vận hành hệ thống này. Đại diện VNPT đã đưa ra phương án triển khai thí điểm phần mềm quản lý công chứng số tập trung để từng bước hình thành cơ sở dữ liệu quốc gia về công chứng.
Tại buổi làm việc, đại diện các đơn vị tham dự đưa ra một số vấn đề trao đổi như sẽ xảy ra việc lưu trữ song song bản giấy và bản điện tử, do đó phải đưa ra lộ trình số hóa hồ sơ cũ; việc số hóa đối với các vùng có điều kiện kinh tế chưa phát triển thực hiện như thế nào, quy định ra sao...
Xây dựng hệ thống công chứng số theo lộ trình phù hợp – cơ sở pháp lý phải đi trước một bước
Hoan nghênh các ý kiến phát biểu tại buổi làm việc, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu khẳng định, phải thống nhất nhận thức về chuyển đổi số, cũng như lượng hóa được các lợi ích của việc chuyển đổi số trong lĩnh vực công chứng. Thứ trưởng nhấn mạnh, phải lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm để thực hiện với nguyên tắc xuyên suốt là vì lợi ích của khách hàng. Việc số hóa công chứng phải được thực hiện từng bước và có lộ trình rõ ràng. Về vấn đề số hóa hồ sơ cũ và lưu trữ thông tin, Thứ trưởng cho rằng, không nên quy định bắt buộc số hóa để lưu trữ thông tin, mà số hóa hồ sơ cũ chỉ để tra cứu dữ liệu, chia sẻ thông tin trong thực hiện công việc.
Thứ trưởng đã đưa ra một số định hướng trong việc xây dựng hệ thống và nêu rõ "phân vai trách nhiệm" của từng cơ quan, đơn vị. Về phía Bộ Tư pháp – cơ quan tham mưu, hoạch định chính sách sẽ căn cứ vào đề xuất của Hiệp hội công chứng Việt Nam để "chuyển hóa" thành các văn bản quy phạm pháp luật, giúp kết nối, chia sẻ dữ liệu của hệ thống công chứng với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác.
Thứ trưởng nhấn mạnh thêm, Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam phải chủ động đề xuất các yêu cầu để phát triển nghề công chứng ở Việt Nam. Hiệp hội phải giúp cho người dân, doanh nghiệp thấy rõ được sự quan trọng và cần thiết của công chứng. Theo đó, một trong những vai trò quan trọng nhất của công chứng là giúp sàng lọc và tránh rủi ro về mặt pháp lý. Đây chính là điều mà cá nhân, tổ chức tìm đến và và sử dụng dịch vụ công chứng - "Có như thế mới giữ và phát triển được nghề công chứng ở Việt Nam" - Thứ trưởng nói.
An Như – Trung tâm Thông tin thực hiện